گفتگوی شفقنا با محمد ناطقی دپلمات و کار شناس مسایل سیاسی
گفتگو شفقنا با محمد ناطقی دپلمات و کار شناس مسایل سیاسی در مورد کابینه حکومت وحدت ملی
شفقنا :فکر می کنید کابینه چقدر مطابق منشوری است که آقای اشرف غنی روی آن تاکید داشت؟
محمد ناطقی : باسپاس اصولا حکومت وحدت ملی براساس توافقات سیاسی شکل گرفته است زیرا انتخابات با چالشهای کلان ازنوع تقلب روبرو شد بنابراین دو راه درپیش گذاشته شد اول اینکه برنده انتخابات یکی باشد و یک تیم قدرت را در اختیار بگیرد و تیم دوم خارج از قدرت و نقش اپوزیسیون را داشته باشد. این مساله در انتخابات ما غیر عملی بود زیرا تیم دوم هرگز قبول نداشت که بازنده است منطق تیم این بود که برنده واقعی انتخابات ما هستیم و این هم مستندات پیروزی ما آنها اسناد و مدارک زیادی گرد آوری کردند و شاهد بودیم که بخشهای از اسناد را منتشر ساخت تیم دوم اصلا قبول نداشت که انتخابات را باخته است. بنابراین شکل گیری اپوزیسیون غیرعملی بود. راه دوم به این صورت طرح شد که دو تیم با هم کار نمایند و قدرت سیاسی را بگونه مشترک دراختیار داشته باشند این موضوع در دو ساحت داخلی و بین المللی مورد توجه قرارگرفت نمایندگی ملل متحد در کابل دپلمات های خارجی آمریکا اروپا و کشورهای منطقه هم روی گزینه دوم فکر می کرد ند این مو ضوع دلایل خاص خودرا داشت. جامعه جهانی به شدت نگران مسائل امنیتی در افغانستان پس از انتخابات بود البته که این نگرانی بجا و واقعیت هم دارد آنها نمی خواستند که آلتر ناتیف شان در افغانستان تروریزم شوند و به همین دلیل فشار وارد کرد که هردو تیم یکجا کار نمایند.این موضوع ساده نه بلکه تعریف منافع شان همین بود.
بنا این برای تحقق و عینیت گزینه دوم ساختار لازم بود زیرا در ساختار سیاسی افغانستان ما نظام ریاستی داریم برای ایجاد حکومت وحدت ملی ابتدا چارچوب کلی ساختار باید تهیه می شد به همین اساس هردو تیم توافق کردند که برای ایجاد ساختار جدید کار نمایند تیمها تشکیل شد در راس تیم داکترصاحب اشرف غنی جناب اتمر و در راس تیم مذاکره کننده داکترصاحب عبدالله عبدالله من بودم ما با طولانی ترین گفتگوها ساختار تیوریک حکومت وحدت ملی را تهیه کردیم.پرسش این است که در ساحت عملی آیا کارها در چهارچوب موافقتنامه انجام شده است و یانه؟ البته در کابینه اصل برابر و برابر گونه که اصلی ترین عنصر مشارکت را تشکیل می دهد تا حدی قابل قبولی رعایت شده است از 25 وزارت خانه 12 را رییس اجرایی و 13 را رییس جمهور معرفی کرده اند. اما تمام حرف این نیست ملاحظات دیگری هم لازم است که در ساختار سیاسی رعایت شود.
شفقنا:/ چقدر کابینه توانسته است مورد توافق تمام جناحهای سیاسی باشد؟
محمد ناطقی : در شکل دهی حکومت وحدت ملی جناحها ی سیاسی باید دخیل باشند که هست اما جامعه افغانستان ترکیب خاصی خود را دارد که تمام آنها باید در نظر گرفته شود. در معرفی نامزدان مساله جناحهای سیاسی تا حدی زیادی رعایت شده ولی اشکالات دیگری وارد شده است مثلا ترکیب ملیتی دشواریهای سمتی و.. اعتراضات تازه ای است که درلیست کابینه در نظرگرفته نشده است. از 25 نامزد 10 تا پشتون 6 نامزد ازقوم تاجیک 3 نامزد هزاره و 2 تا سید که البته در سهم جامعه هزاره گرفته شده است به این معنا که استاد محقق و استاد خلیلی معرفی کرده اند و 3 نامزد از قوم ازبیک و 1 نفر هم از قوم ترکمن . بافت که اعلام شده است به همین صورت است اما می دانیم که این ترکیب چالشهای زیادی در داخل تیمها ایجاد کرده و هرکس برداشت خود را دارد. مردم از اعلام کابینه خشنود هستند زیرا مردم می خواهند که حکومت داشته باشند و پاسخ گوی امور زندگی شان باشد برای مردم مساله ترکیب ملیتی و سیاسی و سمتی آن قدرها هم مهم نیست. به همین دلیل است که افکار عمومی از اعلام کابینه حمایت کرده است ولی نخبگان سیاسی با این ترکیب حرف حدیثهای خودرا دارند. حالا توب در میدان پارلمان است این سوال و نگرانی طرح شده که پارلمان افغانستان با این فهرست چه خواهد کرد؟
شفقنا :آیا ترکیب های قومی قابل قبول است؟ مثلا هزاره ها توانسته اند به آنچه حقشان باشد برسند؟
محمد ناطقی : به این مساله اشاره کردم ترکیب قومی برای اقوام غیر پشتون خالی از اشکال نیست سیاست مداران و نخبگان شان راضی نستند. ولی عده ای منتظر زمان و فرصت هستند و گفته اند که باید به رهبران حکومت وحدت ملی فرصت داده شود. ترکیب قومی جنجالهای بشتری نسبت به سایر جهت ها داشته است خواست های سمتی هم در مرحله بعدی قرار گرفته است مردم در حوزه جنوب غرب و مخصوصا درهرات شکوه و شکایت دارند که جایگاه ما در کجا است این گله و شکایت از تیم اصلاحات بشتر دیده می شود.
هزاره ها هم حرف حدیث های خود را دارند اکثرا در فضای مجازی که قیامت افکار است آنها به این قانع نیستند که سهم شان سه وزارت و آنهم غیر کلیدی باشد. دو سید از جماعت اسماعلیه و دوازده امامی را مربوط خود شان نمی دانند گرچه دو نامزد سید از سهم جامعه هزاره گرفته شده است یعنی اینکه دو سهم به سادات هزاره داده شده اند. در معرفی و بیوگرافی هریک از نامزدان قومیت شان ذکرشده و به همین دلیل تند روان به شدت خورده گرفته که سهم شان در کابینه ناچیز هستند. اگر قبول داشته باشیم که هزاره و سید در مقوله واحد قرار دارد چنانچه ازدید رییس جمهور و رییس اجرایی همین گونه است به همین علت پسر سید منصور نادری ازسوی آقای دانش معرفی شده است. با اینکه آنها جامعه مخصوص به خود و شیعه شش امامی جامعه افغانستان هستد اما سهم سیاسی شان در قدرت مربوط جامعه هزاره شده است.
شفقنا :فکر می کنید چه کسانی از قلم افتاده اند؟ یعنی در کابینه و دولت به هیچ چیزی نرسیده اند
محمد ناطقی : 25 وزارت خانه به همه نمی رسند از 14قوم که در قانون اساسی ثبت شده خیلی شان ازقلم افتاده اند. بنابر این قلم خورده گی و قلم افتاده گی داریم. اما واقعیت مساله این است که تعادل و توازن در جامعه کثیرالمحور باید رعایت شود همه اگر وزیر نمی شود که طبعا شده نی نیست ولی در عرصه ها و ساحتهای دیگر باید حقوق شهروندی و سیاسی شان رعایت شوند ما امید وار هستیم قلم افتاده ها در جاهای دیگر از فهرست حذف نشود
شفقنا : چه گروهی در این کابینه برد اصلی را داشته اند؟
محمد ناطقی : البته برد را باید در عرصه های گوناگون بررسی کرد از لحاظ قومی بدون شک برد با گروه قومی است که بشترین کرسی کابینه را گرفته اند که این کار انجام شده و ما گروه های قومی با بالا ترین برد را داریم. در عرصه سیاسی هم تفاوتها و برد باختهای صورت گرفته است ولی نه به پیمانه گروهای قومی دو تیم به لحاظ سیاسی مشارکت برابر و برابر گونه دارد ولی گفتم که مساله به این ختم نمی شود بعنوان مثال جنرال علومی ازتیم اصلاحات و ازحزب سیاسی داکترصاحب عبدالله عبدالله است اما در ترکیب کابینه بحث قومی آن مطرح شده است. بنابراین پاسخ به این مساله و سوال هم خیلی دقیق مورد ارزیابی قرار نمی گیرد. در یک مورد برد سیاسی است و لی باخت قومی صورت گرفته و در موارد قضیه معکوس شده است بردقومی است و لی برد سیاسی و جناحی نیست.
معتقدم دورنمایی کابینه و موفقیت آن آروزوی همه مردم افغانستان می باشد کسی نباید راضی به شکست آن شود پارلمان افغانستان هم به دلایلی زیادی که داریم امید واریم که به کابینه رای مثبت دهد و پارلمان خانه ملت است و باید ملی فکر کند رای مجلس براساس انصاف شناخت و به دور ازحب بغضهای سیاسی ،قومی و سمتی باشد.علیرغم دشواریهای قابل درک شخصا به کابینه افغانستان امید وار هستم اوضاع از آنچه که هست و داریم بهتر خواهدشد.
