نهاد تحقیقاتی .Project Assistant Konrad-Adenauer-Stiftung

نهاد تحقیقاتی .Project Assistant
Konrad-Adenauer-Stiftung
Afghanistan Office....درسلسله بررسیهای احزاب سیاسی، با استاد محمد ناطقی معاون و سرپرست حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان درمورد نقش این حزب درتحولات سیاسی کشور و موضوعات مرتبط به ساختارتشکیلاتی آن پرسشهای داشتم که اینک متن کامل این گفتگو را با هم می خوانیم:

با سپاس از شما برای کار تحقیقاتی ما درمورد احزاب سیاسی، وقت گذاشته اید و به پرسشهای ما درمورد نقش حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان در تحولات سیاسی پاسخ می گویید اجازه می خواهم که پرسشهای خود را با شما درمیان بگذارم.

سوال اول – آیا حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان در انتخابات پارلمانی آینده سهم خواهد گرفت

جواب – بله بدون شک حزب وحدت درانتخابات آینده نقش مهمی خواهد داشت اصولا فلسفه تشکیل حزب سیاسی مشارکت در قدرت مشارکت درانتخابات است. حزب درتمامی انتخابات گذشته درطی  13 سال نقش بارزی را بعهده گرفت ما در نشست بن هم نقش اساسی داشتیم و من عضو اصلی نشست بن 2001 بودم. استاد محقق رهبر حزب در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرد و نفرسوم در انتخابات ریاست جمهوری سال 2004 شد. در دوره انتخابات پارلمانی درگذشته شرکت داشتیم در هردو دور انتخابات پارلمانی تعدادزیادی نامزدان وکلاء ما به پارلمان رفتند در دورشانزده هم، حزب وحدت شانزده وکیل را به پارلمان فرستاد که تعداد آنها اعضای رسمی حزب وحدت مردم و گروهی هم هواداران حزب وحدت مردم افغانستان می باشند. درانتخابات پارلمانی پیش رو ما شرکت می کنیم امید وار هستیم که نقش خوبی درانتخابات پارلمانی پیش رو داشته باشیم. درحال حاضر ما درتلاش هستیم که تغییرات و اصلاحات عمده در قوانین انتخابات و ساختارتشکیلاتی دو کمیسیون را داشته باشیم دراین مورد کارهای زیادی کرده ایم.

س – نظر حزب شما در رابطه تاریخ برگزرای انتخابات پارلمانی آینده چگونه است- آیا حزب شما طرفدار به تعویق انداختن تاریخ انتخابات پارلمانی آینده میباشد و یا مخالف چنین نظریه است؟

جواب - پرسش خوبی را طرح کرده اید. درقانون، جدول زمانی انتخابات معمولا نوشته شده  است درقانون اساسی ، تاریخ برگزاری انتخابات ریاست جمهوری نوشته شده است که همان 16 حمل سال پنجم از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری هست ولی متاسفانه می بینید که ما هرگز موفق نشده ایم که این جدولهای زمانی انتخابات را بدرستی عملی نماییم. دلایلی زیادی برای تغییرداریم دلایل اقلیمی دلایلی سیاسی  و دلایلی امنیتی و درموارد هم دلایلی لوجستکی و... درانتخابات پارلمانی همین موضوعات طرح و شاید هم خیلی جدی هم باشد. ما برای رسیدن به اصلاحات عمده در قانون و درساختار، احتیاج به زمان داریم انتخابات گذشته درسی بزرگی برای ما داده است ما باید اصلاحات و تغییرات درانتخابات بیاوریم. انتخابات گذشته ما چندان خو ب برگزار نشد مساله تقلب مساله ساختار و موضوع کمیشنرها و حتا بی طرفی مقامات حکومتی از جمله گرفتاریهای انتخابات ریاست جمهوری شد.حالا هم عین همان دشواریها را داریم و شاید درمواردی هم شدید ترشده باشد. تغییر درقانون و تغییردرساختار و جابجای کمیشنرها یکی از جدی ترین مشکلات انتخابات خواهد بود. تاریخ برگزاری انتخابات را که اشاره کرده اید هم قطعا تغییرمی کند ما نمی توانیم انتخابات را در موقع و زمانش برگزار نماییم. به همین دلیل طرف دار تغییرجدول زمانی هستیم اما این تغییرنه درحدی باشد که اصل پروسه را تخریب نماید. حزب وحدت تغییرات منطقی را در جدول زمانی انتخابات پارلمانی قبول دارد و با آن موافق هست.

س – آیا کانداید شما منحیث نماینده حزب شما خود را برای شرکت در انتخابات پارلمانی آینده راجستر خواهد کرد و یا به شکل آزاد و انفرادی؟

جواب – برنامه ما به دو صورت طرح خواهد شد یکی نامزدان حزبی که بصورت مشخص با نام و عنوان و لوگوی حزب وحدت وارد انتخابات می شوند این دسته برای حزب اولویت زیادی دارد و ما سعی می کنیم که چنین شود این مساله ازخود دلیل دارد که عمده ترین آن همان استراتژی مشارکت احزاب در انتخابات هست ما این همه اصرار داریم که نظام انتخاباتی براساس نظام مختلط برگزار شود نه برمبنایی سیستم اس ان تی وی و یا پی آر، فلسفه تاکید تنها یک چیز است و آن حضور و مشارکت احزاب سیاسی درانتخابات و دموکراسی است . دموکراسی قومی ، مذهبی سمتی نداریم قاعده دموکراسی ، احزاب سیاسی  است. و به همین اساس ما بخش بزرگی از نامزدان مان را تشویق می کنیم که نام و نشان حزب وارد انتخابات شود و این کاری خوبی است و سعی می کنیم که قانون هم در همین جهت تغییرنماید.

گروه دومی که ما معرفی خواهیم کرد نامزدان بی طرف و مستقل می باشند. این گروه البته درفضای سیاسی افغانستان چانس  بشتری دارد. تخربه های گذشته همین را تایید می کند همان گونه که اشاره کردم ما درگذشته شانزده نامزد وکیل حزبی داشتیم که برخی هوادار و عده هم عضو حزب بود ولی درپارلمان افغانستان درحال حاضر "استحاله " شده است استحاله به این معنا که هویت و ماهیت دیگری بخود گرفته  و بسیار سعی می کنند که بی طرف باشند. بی طرف در نظام سیاسی غیرحزبی مثل افغانستان، طرفدار و خریدار دارند بنابراین ما هم سعی می کنیم که عده ازدوستان ما بعنوان بی طرف و مستقل ثبت نام نمایند و حزب بدون شک با آنها کمک خواهد کرد و امکانات و تسهیلات که دراختیاردارد ، دراختیار آنها هم خواهد گذاشت. نتیجه این نوع مشارکت درانتخابات پارلمان دو بعدی و دو جهته خواهد بود، مشارکت در دو ساحت حزبی و مستقل را خواهیم داشت.

سوال - میکانیزم، معیار و یا روش را که شما جهت انتخاب نمودن اشخاص برای کاندید شدن به نماینده گی از حزب شما در انتخابات پارلمانی آینده کدام ها اند.

جواب – طبعا هرگروهی سیاسی معیارهای خاصی خودرا دارد و این میکانیزمها متفاوت خواهد بود. ما هم معیار و میکانیزم معرفی نامزدان خود را خواهیم داشت. شرایط و مواصفات عام افراد را که با اصول و قوانین انتخابات افغانستان هماهنگ باشد را که داریم و نمی توانیم جدا و یا مخالف قوانین عمومی انتخابات ، میکانیزم و معیار برای معرفی نامزدان را داشته باشیم. حزب وحدت برا ی معرفی، همان معیارها و مواصفات را در نظر می گیرد اما مواردی دیگر ی هم داریم که درمعرفی نامزدان درنظر می گریم زیرا بحث معرفی نامزدان حزبی درکار است بنابراین برای ما درمعرفی نامزد و کلاء مربوط به حزب، تعهدات و سابقه کاری درحزب و میزان صداقت و وفاداری شان مهم و دراولویت قراردارد این مساله درمورد نامزدان حزبی بسیار جدی خواهد بود اما درمورد هواداران و بی طرفها و مستقلین چنین حساسیتی را نخواهیم داشت و سعی می کنیم به همان میکانیزم و مواصفات مندرج به قانون انتخابات اکتفا نماییم.

سوال –. آیا میشود که از ساختار رهبری حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان به ما بگوید (رهبر حزب توسط کی و چگونه انتخاب شده است، شورای رهبری حزب چگونه و توسط کی تشکلیل یافته است، و همچنان کمیته اجرائوی چگونه تشکیل یافته است؟

جواب -  این پرسش مهم و بسیار خوب است.حزب وحدت یکی از قدیمی ترین احزاب سیاسی افغانستان می باشد و سابقه فعالیتهای آن نزدیک به نیم قرن می رسید. یعنی اگر مبنای کار و پایه و اساس آن را از زمان سلطنت و جمهوریت بگیریم، دراین صورت ما  نزدیک به نیم قرن می رسیم که فعالیتهای حزبی داریم. نسل اول تشکیلات ما تعداد شان حالا نستند. تغییرات عمده ای تشکیلاتی داشتیم، درحزب انشعابات هم دا شتیم کادرهای نو و کهنه زیادی در حزب رفت آمد کرده با همه این مسایل ما سعی کردیم ساختاراصلی تشکیلات که در زمان رهبر شهید استاد مزاری داشتیم را بعنوان یک سنت حزبی حفظ نماییم. ساختار فعلی حزب که الهام گرفته شده از همان ساختار عصر استادمزاری است تاحدی زیادی محفوظ نگهداشته ایم. ما همان 12 کمیته را داریم که درزمان ایشان داشتیم بخش زنان حزب را داریم و حالا مساله جوانان مطرح است و این بخش هم درتشکیلات حزبی ما پررنگ می باشد. رهبری حزب برای مدت پنچ سال توسط کنگره حزب تعیین می شود و این تعیینات را ما دو سال پیش داشتیم.که استاد محقق بعنوان رهبر حزب برای مدت پنج سال انتخاب شد و هم زمان با تشکیل جبهه ملی افغانستان، که یک ایتلاف بود، ما کنگره حزب را در سالن هتل آریانا برگزارکردیم و چیزی درحدودی هفت صد نفرازاعضای حزب درآن کنگره شرکت داشتند تشکیلات حزب و ازجمله رهبری حزب برای مدتی پنچ سال تعیین شد.

ما پس از کنگره ، شورای مرکزی داریم که درسلسله مراتب حزبی درجایگاه دوم بعداز  کنگره حزب قرار گرفته است و همین طور شورای اجرایی حزب را داریم  که باز دسلسله مراتب مقام سوم را دارد و به همین ترتیب 12 کمیته و شورای های ولایتی و لسوالیها را داریم که درساختارتشکیلاتی حزب به آن پرداخته شده است و هرحوزه مسول دربرابر حوزه بالاترحزبی می باشد. تغییرات در رهبری، قوانین حزبی، تغییردرساختارتشکیلاتی ازوظایف کنگره حزب هست. امید واریم کنگره های بعدی را هم در تاریخ و زمانش برگزار نماییم. و البته گفته باشیم که برگزاری کنگره های حزبی مثل همین جدولهای زمانی که درانتخابات داریم ، قابل تغییر است و این گرفتاری را درحزب هم داریم.

سوال – حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان در چند ولایت دارای دفاتر رسمی (با تعمیر و لوحه بنام حزب) میباشد، و در چند ولایت دارای نماینده گان و یا دفاتر غیر رسمی میباشد؟

ج – البته درسال گذشته و درانتخابات پیش از آن ما این ارزیابی داشتیم و داریم و دیگر اینکه برای ثبت و راجستر و قانونی بودن دروزارت عدلیه ، ما کارهای زیادی کردیم و به همین علت حزب وحدت یکی از احزاب رسمی ، ثبت شده دروزارت عدلیه است ما دراین کا رموفق بود یم و شرایط سختی وزارت عدلیه برای فعالیتهای حزبی وسیاسی در 24 ولایت و حوزه را عملی کرده ایم  درحالیکه خیلی از گروها ی سیاسی دراین باب ناکام مانده اند و نتوانسته اند که شرایط وزارت را عملی نمایند و به همین خاطرثبت شده نیست و تنها ازنام حزبی خود ساخته شان ، استفاده می کنند. بررسی و برآوردهای ما این است که در 17 ولایت می توانیم دفتر داشته باشیم که درحال حاضر چیزی در حدود 12 ولایت را به صورت رسمی تحت پوشش دفاترحزبی خود داریم البته گفته باشیم این مساله کانکریت شده نیست عواملی زیادی برای باز و بسته شدن دفاترو جود دارد. امکانات و تسهیلات، شرایط امنیتی و غیره می تواند دلیل باز و بسته شدن نمایندگیهای ما باشد ما این دفاتر را داریم و سعی می کنیم حفظ نماییم چو ن به سمت انتخابات پارلمانی نزدیک می شویم و ازطریق نمایندگی و آدرسهای که داریم خوب ترمی توانیم کار نماییم.

 البته در ولایات دیگر از 17 ولایت که حوزه فعالیت مارا تشکیل می دهد، افراد متعهد به حزب کارمی کنند آنها گرچه دفتر رسمی ندارند ولی درمواردی کم تر از دفتر رسمی کار نکرده بلکه بلانس کاری شان خیلی برجسته تر هم بوده اند. به هرصورت قلمروهای کاری به همین ترتیبی که عرض کردم در اختیار حزب وحدت می باشد. دراین بخش از سوالات به این موضوع باید اشاره نمایم که این نوع کارکردن مارا هرگز اشباع نمی کند دلیل مساله این است که بدون ایتلافهای کلان و یا اتحادیه های کلان ملی کار سیاست درجامعه متثکر افغانستان هرگز بجای نمی رسد ما به شدت احتیاج به سیستم متمرکز حزبی داریم. به این صورت که با تشکیل اتیلافهای کلان حفره های و شکافهای اجتماعی را باید پر نماییم. برای دموکراسی چهار پنج حزب سیاسی و ملی کافی است دموکراسیهای بزرگ دنیا همین کار را می کنند ما باید به طرف تمرکزگرایی و انسجام حرکت نماییم ، تشتتهای مزمن حزبی و گروهی، باعث گرفتاری و تفرقه های اجتماعی می شود و این هدف یکی از برجسته ترین کارهای ما در حزب وحدت و متحدان ما در آینده خواهد بود.

1.       آیا حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان بخش کدام ائتلاف احزاب سیاسی، جبهه سیاسی، یا کدام سازمان سیاسی میباشد؟ اگر بلی پس با کدام احزاب و یا گروه های سیاسی دیگر در یک ائتلاف قرار دارد.

جواب- سوال بسیار مهم و کلیدی را طرح کرده اید همان گونه  که همین لحظه درمورد پرسش قبلی تان اشاره کردم ما به شدت به این کار نیاز داریم ما بدون تشکلهای کلان و  اتحادیه های بزرگ سیاسی نمی توانیم موفق باشیم. حکومت باید مشوق این گونه کارها باشد کاریکه درگذشته حکومت با آن مخالف بود. ما دموکراسی می خواهیم ازطرفی هم با احزاب مخالف می شویم و این کار غلط است. امور دموکراسی کارسیاسی بدون "تحزب"امکان ندارد وازطرفی هم احزاب کوچک برای امتیازات شخصی خوب است بدرد جامعه نمی خورد بنا براین ما باید کارهای بزرگی را درپیش بگیریم. حزب وحدت این سیاست را دارد ما درگذشته همیشه از عناصراصلی ایتلافهای ملی بوده ایم .در انتخابات سال 98 با حزب جنبش ایتلاف سیاسی داشتیم و بعد هم با چند گروه دیگر سیاسی ازنامزدی ریاست جمهوری کرزی حمایت کردیم در این دوره ما اقدام به ایتلاف کلان بنام " جبهه ملی را داشیتم" دراین ایتلاف حد اقل سه حزب بزرگ و تاریخ دار افغانستان باهم کار می کرد.

حزب وحدت به رهبری استاد محقق،  جمعیت اسلامی و جنبش ملی یک ایتلاف سیاسی را بنام " جبهه ملی" داشت و هرچه زمان به سوی انتخابات پیش می رفت ، ایتلافها جدی تر می شد این البته از باب ناگزیری بود یعنی احزاب سیاسی ناگزیر است اگر اقدام به ایتلافهای طبیعی و برنامه ریزی شده نداشته باشد، زمان و تاریخ و تحولات آنها را وادار می کنند که باهم ایتلاف داشته باشد کاریکه ما درانتخابات ریاست جمهوری همین سال داشتیم. دو عنوان بزرگ و تاریخی را درانتخابات ایجاد کردیم، تیم اصلاحات و همگرایی، و تیم تحول و تداوم،  این  دو تیم بافت گسترده ملی و سیاسی داشت و حالا هم دارد گرچه این دو عنوان  " اصلاحات و همگرایی و تحول وتداوم" نهادینه نشده و لی اگر رهبران دو تیم و احزاب شامل درآن بخواهند می توانند این عنوان را تبدیل به دو محوربزرگ سیاسی نمایند. این می تواند پایه و اساس خوبی برای حوزه سیاست و انتخابات و دموکراسی باشد. درحال حاضر هردو تیم شامل حکومت هستند اما می توانند درمواقع دیگر و درزمانهای دیگر به صورت دو حزب و دو جریان سیاسی فراگیر ملی باهم کار نمایند. دو عنصر را باید درنظر بگیریم تا این دو عنوان تبدیل به دو نهاد و مولفه سیاسی شود یکی حمایت و سرمایه گزاری روی آن و دیگری خارج کردن آن ازصورت محفلی به صورت ساختاری و تشکیلاتی . درحال حاضر دو تیم " اصلاحات و تحول" فاقد ساختارتشکیلاتی شده و رهبران شان مشغول کار های حکومتی، افراد دیگر ی هم وظیفه نگرفته اند که روی آن مقوله کلان سیاسی، کاراساسی نمایند. حزب وحدت به ایجاد چنین ساختارهای سخت علاقمند است و برای آن حاضراست هرکاری نماید و ما هرچه بزرگ باشیم و لی دموکراسی ما به سایرکشورهای نمی رسد. تجربیات کشورهای بسیار مدرن همین را ثابت کرده که احزاب ملی و ساختارهای کلان برای دموکراسی دارند درهند در امریکا و صد جای دیگر، دموکراسی را با احزاب محدود و بسیار توانمند به پیش می برند تکیه روی مشترکات دارند و از جزئیات و مسایل کوچک عبورکرده اند.

تشکر