سناریوهای متصور برای صلح

سناریوهای  متصور برای صلح

مدیریت سایت:

صلح افغانستان وارد مرحله خاصی شده است. بازیگران قدیم و جدید برای صلح آماده گی می گیرند. چین کشوریکه تازه وارد عرصه های صلح افغانستان شده، گفتگوهای با رهبران حکومت افغانستان پاکستان و گروه طالبان را داشته است. اقدام چین تازه است این کشور بعنوان یک بازی گرمهم و تاحدی قابل اعتماد برای گفتگوهای صلح افغانستان ظاهرشده است. رییس جمهورغنی با مسوولین احزاب سیاسی و نهادهای مدنی و رهبران جهادی ، چین را بعنوان کشورمیزان برای گفتگوهای صلح افغانستان طرح کرد. درنشست که با مسوولین احزاب درهفته گذشته داشت و دراین نشست رییس جمهور درمورد محل مذاکرات ازمیان چهارکشور، پاکستان، امارات متحده، افغانستان ، چین را نیز بعنوان محل گفتگوهای صلح یاد آورشد. رییس جمهور می خواست نظراحزاب را درمورد محل مذاکرات بداند و گفت که چین یکی از کشورهای است که گفتگو می تواند درآنجا برگزارشود. ایشان ازاحزاب سیاسی خواست که دراین مورد دیدگاه شان را به ریاست جمهوری ارایه نمایند. رییس جمهور با احزاب سیاسی ، نهادهای مدنی رهبران جهادی و..درمورد مکان مذاکرات، محتوای گفتگوها، و تغییرات درشورای عالی صلح ترکیب هیئت صلح و راه حل برای افغانستان، تا بحال رایزنیهای داشته است. گفتگوی طالبان درچین، مذاکرت افغانستان با مقامات پاکستانی و.. ازجمله سوالاتی  است که طلوع نیوز، مترا و تلویزیون آروزو با استاد محمد ناطقی درمیان گذاشت دراین نوشته متن گفتگوهای ایشان را بصورت آزاد با هم می خوانیم:

مجری: موضوعات صلح درچه مرحله ای قرارگرفته ؟ گفتگوها و رایزنیهای که درکابل، قطر، پکن و.. صورت گرفته است به کجا رسیده است؟ اصولا امید واری برای صلح و جود دارد؟

محمد ناطقی : بحث صلح به نظر من درمرحله رایزنی به مرحله خوبی رسیده است. گفتگوهای که اخیرا راحل شریف درکابل داشت ، مثبت و سازنده گفته شده است. آقای راحل شریف رییس ستاد مشترک پاکستان اعلام داشت که دشمنان پاکستان ، دشمنان مردم افغانستان هستند. ایشان درپایان مذاکرات خود به این نکته تاکید کرد که کابل و اسلام آباد تصمیم گرفته اند که برای صلح کارمشترک داشته باشند هردو کشورمصمم هستند که با تروریزم مبارزه نمایند. وی گفت دشمنان پاکستان همان دشمنان مردم افغانستان می باشند. آقای شریف درمورد مذاکره گفته است که ما به طالبان گفته ایم که با حکومت افغانستان وارد گفتگو شود و اگر این کار را قبول ندارند، پس لطفا خاک پاکستان را ترک نمایند. در آخرین اعلامیه منسوب به طالبان برای اولین بار به مساله صلح اشاره شده و این گروه از جریان صلح پشتیبانی کرده است. آقای عابدی سخنگوی جدید رییس جمهور نیزتاکید داشت که پاکستان تا حالا اقداماتی بسیارخوبی داشته است. وی توضیح نداد که چه اقدامات عملی را پاکستان تا بحال درباره صلح داشته است. ولی می توان گفت مبارزه جدی و عملیات گسترده نظامی پاکستان دروزیرستان شمالی و برچیدن پایگاه های گروهای حقانی و القاعده و ... را نشانه خوبی از مبارزه با تروریزم دانیست . نکته دیگری که پاکستان روی آن اعلام آمادگی کرده کشاندن طالبان به پای میزمذاکره است.

 کاری که تاکنون هرگز اتفاق نیافته بود. اما آقای راحل به مقامات افغانستان درکابل گفت: که ما ازطالبان خواسته ایم که با حکومت افغانستان مذاکره نمایند. قراین نشان می دهد که مذاکرات صلح به زودی یعنی در ماه مارچ تا سه هفته دیگر آغاز می شود. بنا براین می توان گفت که کار صلح به مرحله های خوبی رسیده است و این همه گفتگوهای که واقعا سازنده است صورت گرفته است این البته تمام کار نیست تا هنوز مذاکرات شروع نشده منتظر می مانیم که سه هفته بعد از امروز چه پیش خواهد آمد؟

شما پرسیده اید و همین گونه دوستان دیگر از رسانه ها ازمن پرسیده اند که طالبان چند مرحله به چین رفته و با مقامات آن کشورگفتگوهای درمورد صلح داشته اند پرسش این است که محتوای این مذاکرات چه بوده است؟ و طالبان ازچیناییها چه خواسته های داشته و همین گونه چین روی چه موضوعاتی تاکید داشته است. اینکه طالبان به چین رفته و با مقامات این کشور گفتگوهای داشته است این حرف درست است زیرا همه رسانه ها و تحلیلگران روی آن تاکید داشته اند. اما اینکه واقعا چه موضوعاتی درگفتگوها طرح شده ، جزیئات بشتری داده نشده اما دپلماتها و مقاماتی که نمی خواهند نامی از آنها گرفته شود، گفته اند که مقامات چین از طالبان چند خواست را داشته یکی اینکه هیچ راهی جز گفتگو با حکومت افغانستان را ندارد طالبان باید با حکومت کابل وارد گفتگو شود و اختلافات و جنگ راه حل نظامی ندارد و باید مسایل ازطریق گفتگو حل شود. تاکید بیش ازحد چین روی صلح برمی گردد به مسایل امینی و تجاری آن کشور، با صلح و ثبات درافغانستان تهدیدات امنیتی چین به حد اقل می رسد. آخیرا گفته شده که عناصر تروریستی وابسته به ایلگورها از ایالت سانکیان تحویل مقامات چین شده است.

البته این مساله بعد از جنگهای خونین در وزیرستان شمالی پیش آمده زیرا لانه های القاعده و طالبان و گروه حقانی دراین منطقه درهم کوبیده شده و گروهای زیادی ازآنها وارد افغانستان شده اند و این مساله آسیب پذیریهای زیادی برای تروریستها ایجاد کرده البته شکی نیست که برای افغانستان حضور گسترده آنها نیز مشکلات شدید امنیتی را بوجود آورده است. ولی فکر می کنم اینکه آنها از محل و لانه های امن شان در وزیرستان شمالی رانده شده و حالا قادرنیست که برای ترور و جنایت شان برنامه ریزی نمایند بمراتب بهتر است. درحال حاضرقدرت تصمیم گیری با خیال راحت از آنها به خاطرجنگ و حملات به مواضع شان گرفته شده است.افغانستان هم این توانایی را دارد که با تروریستهای آواره ،  مقابله نماید. درمیان این آوارگان تعدادزیادی از چیچین ، عرب، ازبیک، و ایلگوری حضوردارند. داعش اخیرا با استفاده از همین وضعیت کارهای شان را درافغانستان آغاز کرده است.

همان گونه که اشاره کردم صلح برای امنیت چین مهم است و همین گونه دپلماتها می گویند صلح برای تجارت و اقتصاد چین یک امر حیاتی است. یک دپلمات خارجی که دریک سمینار درهتل کابل استار شرکت کرده بود به من گفت: چینیها در ولایت لوگر به طالبان داد ستد دارد تا محموله های معدنی  شان را به صورت مصون منتقل نمایند. اگر این حرف درست باشد طبعا درمذاکرات چین نیز ازطالبان خواسته شده است که امنیت کالای مربو ط به چین ازتعرض طالبان مصون بماند این موضوع را آگاهان سیاسی درمورد گفتگوهای بجین طرح کرده اند. گذشته ازمسایل امنیتی برای چین، و مساله ایلگورها، و موضوع مصونیت کالاهای معدنی چین و گزینه صلح بجای جنگ که روی میزگفتگوهای چین گذاشته شده، طبعا موضوعاتی دیگری نیزطرح شده است.

مجری: خوب آنچه شما گفتید خواست مذاکره کنند گان بوده این منطقی به نظر می رسد که چینها روی صلح ، امنیت ، و مصونیت مواد معدنی شان تاکید کرده باشد که درصدر همه مسایل همان مساله صلح با حکومت افغانستان است. پرسش دیگر این است که طالبان چه خواسته های روی میزگذاشته و ازمقامات چین درمورد صلح چه طلبهای را طرح کرده است؟

محمد ناطقی : البته همان گونه که اشاره کردم جزیئات گفتگوها بیرون داده نشده و کسی به صورت قطع چیزی نگفته است ولی خوب حدس گمانهای و جود دارد که طالبان با چینیها رابطه خوبی دارد و فکر می کنم چین نسبت به هرکشوری دیگری مورد اعتماد شان باشد. این مساله را به این دلیل می گویم که این مساله را با عبدالحکیم مجاهد عضو شورای عالی صلح درمیان گذاشتم ایشان زمانی سخنگوی طالبان بود و بدرستی از جریانات مرتبط به گفتگوها مطلع است وی گفت: درباره صلح چینیها می توانند نقش مهمی داشته باشند طالبان به آنها خوش بین می باشند. بنابراین می توان گفت که طالبان حرفهای ناگفته شان را با چینیها درمیان می گذارد زیرا که با آنها اعتماد دارد اگر سخن آن دپلمات درست باشد در نقل و انتقال مواد معدنی لوگر، همکاریها و معامله باطالبان جریان دارد طالبان مصونیت مواد را درازاء کمکهای مالی تامین می کند تاکنون کسی نشده که کالای چین ازسوی طالبان مورد حمله قرارگرفته باشد. برخی گمانه زنیها هم این است که طالبان گفته اند گروهای ازنوع داعش با ایشان جنگ دارد و برای نابودی طالبان ساخته شده است و این گروها هرگز روی به صلح نمی آورد و قصه آنها تنها با جنگ قابل حل است بنابراین کشورها به طالبان کمک تسلیحاتی نمایند تا با این گروه " داعش" مقابله شود و این کار تنها از عهده طالبان ساخته است. البته این حرف شاید تا حدی قابل قبول باشد زیرا داعش برای نابودی شان درافغانستان اعلام موجودیت کرده و شکی نیست که با طالبان درخیلی جاها درگیرخواهد شد. و جنگ اسلحه لازم دارد بنابراین امکان دارد که طالبان تقاضای کمک تسلیحاتی را طرح نمایند.

موضوع دیگری که برای طالبان خیلی اهمیت دارد مساله برداشته شدن تحریمها علیه طالبان هست . طالبان درلیست سیاه قرارگرفت و حتا زمانی آمریکا برای کشتن ملاعمر، ده میلیون دالرجایزه تعیین کرد. اما حالا بکلی زمان عوض شده آمریکاییها اخیرا اعلام داشته اند که دیگر چنین برنامه ای ندارند و رهبران طالبان را تحت تعقیب قرار نمی دهند. تغییرموضع یک صد هشتاد درجه باید نشانه و دال خیلی ازمسایل پشت پرده باشد. آمریکا ازخیلی وقت اعلام کرده بود که طالبان الزاما دشمن آمریکا نیست این حرف معاون رییس جمهور آمریکا است. وحالا هم جوایز را برداشته است. آگاهان می گویند: طالبان درمذاکرات شان روی خواست شان تاکید داشته که ازلیست سیاه برداشته شود. خوب البته اگرواقعا اعلامیه که چند روز پیش بنام طالبان پخش شد و دراین بیانیه گفته شده که ازصلح حمایت می کند خوب اگرطالبان صلح را قبول نماید طبیعی است که باید خیلی ازموضوعا برطرف شود.

طالبان درلیست سیاه و تحریم شده نمی توانند، وارد گفتگو شوند. باید بگویم درحال حاضر همکاری با طالبان خیلی زیاد است . زندانیان شان از گوانتوناما رها شدند. دیگر برای دستگیری ملاعمر و رهبران طالبان جایزه ای درکار نیست بنابراین طبیعی است که طالبان درچین اشاره به مشکلات باقی مانده داشته باشد. اگرخواسته های طرفین در میزگفتگوها موضوعات چون ، صلح ، امنیت ، و انتقال مصون کالاها و ازسوی طالبان هم برطرف شدن از لیست سیاه ، کمک های تسلیحاتی با داعش و.. باشد دراین صورت می توان گفت فضای مناسبی برای گفتگوها آغاز شده است و در سه هفته آینده که قرار است گفتگوها شروع شود. این پرسش مطرح می شود که اولویتهای افغانستان درمذاکرات چست؟ رییس جمهورغنی این مساله را درمشوره های خود با رهبران جهادی، مسولان احزاب ، جامعه مدنی و..طرح کرد. طبعا حکومت وحدت ملی باید یک جمع بندی کامل را درمورد دیدگاه های مردم درمورد صلح داشته باشد و اولویتهای گفتگوی صلح را مشخص نماید. فکرمی کنم دراین مورد رایزنیها و مشوره ها صورت گرفته و مذاکرات صلح به گونه ای باشد که نظام سیاسی ارزشهای مندرج درقانون اساسی حقوق زنان، آزادی مطبوعات، و.. محفوظ بماند. رییس اجراییه حکومت وحدت ملی دو روز پیش به رسانه ها اعلام کرد و به مردم اطمینان داد که صلح به معنی قربانی و معامله نظام سیاسی و ارزشها نیست. صلح به صورت شفاف عادلانه و با عزت به پیش برده می شود و هیچ امری مخفی درگفتگوهای صلح و جود ندارد.

مجری: تا بحال روی موضوع مذاکره با طالبان تاکید شده وپرسش مهم این است که طرف مذاکرات صلح افغانستان کی هست؟ و با چه نوع ازطالبان گفتگو صورت می گیرد؟. نکته دیگر هم این است که حزب اسلامی حکمتیار دراین گفتگوها شامل می شود و یانه ؟

محمد ناطقی : این پرسش خیلی مهم است چه نوع طالب درگفتگوهای صلح شریک می شود و آیا ازحزب اسلامی دراین گفتگو صحبتی به میان آمده و یانه؟ البته باید بگویم که طالبان و گفتگو با طالبان تنها صورت ملی و بومی ندارد دراین مذاکرات جامعه جهانی کشورهای منطقه دخیل است بدون رایزنی و مشوره آنها ما به صلح نمی رسیم. بنابراین می توانم بگویم که دراین مذاکرات شبکه حقانی شامل نیست زیرا این گروه ازنظر آمریکا متحد و شریک القاعده است و آمریکا هرگز اجازه نمی دهد که با القاعده و شرکاء آن گفتگو صورت بگیرد. وقتی گروه حقانی منها شود دراین صورت طرف ها تاحدی روشن می شود. شورای کویته ، شورای پیشاور و شورای کراچی طرف گفتگوهای صلح خواهد بود. کسی درمورد دو شورای پیشاور و کراچی چیزی نمی داند ولی شورای کویته به رهبری ملاعمر خیلی معروف است. وقتی بحث صلح مطرح می شود بدون تردید شورای کویته طرف محوری مذاکرات خواهد بود.

اما درمورد حزب اسلامی حکمتیار باید بگویم که این مساله ازدیرزمانی طرح شده است درزمان حکومت رییس جمهورکرزی حزب اسلامی حکمتیارچندین هیئت را به افغانستان فرستاد. و گفتگوهای زیادی با حکومت و دیگرطرفها صورت گرفت. حالا هم گفته شده است که ازسوی انجنیرصاحب حکمتیار افرادی به کابل آمده و نقطه نظرات ایشان را درباره صلح با خود آورده است. درگذشته طرحی شانزده فقره ای داشت که ما آن را دیدیم و لی حالا زمان تغییرکرده و طبعا موضع گیریها و دید گاه ها تغییرکرده است. فکر می کنم حرف تازه ای ازسوی حزب اسلامی به رهبرحکمتیار درمیان گذاشته نشده و نوشته های که منسوب به ایشان هست برمی گردد به زمان گذشته. بهرصورت شمولیت حزب اسلامی حکمتیار درماجرای صلح و مشارکت شان به دوراز فزون خواهیهای نامعقول ، امر مثبت و خوب است زیرا هدف خاتمه جنگ درافغانستان می باشد بنابراین باید همه طرفهای تاثیرگذار درگفتگوهای صلح دخیل باشد.

 البته اصل عدالت و انصاف ایجاب می کند هرکسی درمذاکرات صلح جایگاه منطقی خود را داشته باشد صلح امتیازی برای کسی نیست صلح هدیه و امتیازی برای ملت افغانستان هست. بنابراین دراین گفتگو ها ما باید به مردم خود اطمینان خاطرایجاد نماییم حالا دراین مذاکرات به کی چه مقدار می رسد زیاد مطرح نیست. نظام سیاسی افغانستان نظام خوبی است دردموکراسی نظام همه با اراده و رای مردم می توانند به همه چیز برسند. گروها درانتخابات شرکت نمایند با رای مردم وکیل و رییس جمهورکشور شود . میزان رای مردم است. ما اگر به مردم خوبی نماییم مردم افغانستان قدر شناس است و قطعا به ما خوبی خواهند کرد و کسی را به زمین نمی گذارد. سناریوهای زیادی برای گفتگو و منافع بسیاری برای کشورها مطرح می شود و لی مهم همان سناریوی ملی و خواست مردم است حکومت و مخالفان اگر به خواست مردم شان احترام بگذارد مردم هم آنها را عزیز و سربلند حفظ خواهد کرد.

تشکر