مسافر حوت (8 )
مسافر حوت (8 )
محمد ناطقی: همانگونه که درمورد نامه حکمتیار درمورد جایگاه شان درنظام سیاسی افغانستان و موقعیتهای که برای حزب شان خواسته است و تعهدات که حکمتیار به حکومت می دهد را اشاره کردم.حال به موضوع صلح و جمع بندی که دراین مورد صورت گرفته است را برای تان توضیح میدهم. می دانید که مساله صلح جدی ترین موضوع برای حکومت وحدت ملی است. گذشته ازحکومت افغانستان کشورهای همسایه ، سازمان ملل متحد، پاکستان، طالبان هرکدام دیدگاه های دارد که روزی میزگفتگوها گذاشته می شود. دراین باب ابتداء باید به دیدگاه حکومت افغانستان پرداخت و تفاوت نظرحکومت با طالبان روشن شود. و همینگونه دیدگاه جامعه جهانی نیزاهمیت بسزایی دارد و سازمان ملل هم که احتمالا نقش واسطه گفتگوهای صلح را خواهد داشت را نیز باید مورد بحث قرارداد.
در نشست که با نخبگان داشتیم ، تمامی این موضوعات را طرح کردیم دریک مورد گفتم که بالای 21 موضوع درگفتگوهای صلح قابل بحث است که البته عمده ترین آن موضوعات را به بحث می گیریم و می خواهیم تفاوت دیدگاه ها را پیش از گفتگوهای صلح بدست آوریم.
مدیریت سایت: موضوعاتی که احتمالا روی میزبرای بحث گذاشته شود چیست؟ تفاوت دیدگاه حکومت و طالبان درمورد آن موضوعات چه می تواند باشد و اینکه روی همین موضوعات جامعه جهانی چه نظردارد می خواهم این مساله را بپرسم که اصولا دیدگاه چه قدر با هم دور و یا نزدیک است. شما گفته اید که روی این موضوعات همه جهت ها دیدگاه دارند ابتداء طرح هرمساله مهم است و سپس دانستن دیدگاه در مورد همان مساله.
محمد ناطقی : پرسش مهمی را طرح کرده اید دوستان روی همین موضوع تمرکزداشتند. می خواهم ابتداء از اصل مساله که نظام سیاسی باشد شروع نمایم.نظامی سیاسی افغانستان و دست آورد های سیزده ساله روی میز گذاشته می شود و یا نه. مساله را به این خاطر طرح می کنم که طالبان درطی این سیزده سال که با ما جنگید و قبلش هم برای سرنگونی دولت استاد ربانی جنگ می کرد و آن همه خسارات به مردم افغانستان را وارد ساخت این جنگ دقیقا ازسال 1994 آغاز شد و تاکنون هم به نام طالبان ادامه داشته است و دراین جنگ دو طرف طالبا و حکومت افغانستان تنها نبودند.کشورهای زیادی دراین ماجرای دخالت داشتند. ازجمله کشور همسایه ما پاکستان دراین منازعات خونین نقش اساسی داشته است این همه نزاع برای تثبیت و استقرار نظام بوده است طالبان داعیه تشکیل امارت اسلامی را دارد و می دانیم که تا کنون هم بنام امارت اسلامی شان می جنگند. پس بحث دو نظام فکری و سیاسی طرح است. نظام سیاسی ما که جمهوری اسلامی افغانستان هست با امارت طالبان هم به دلیل ایدلوژیک و هم به دلیل ساختاری متفاوت است و دست آوردهای سیزده ساله نیز به این نظام علاوه شده است. پس ما و طالبان به دنبال دو نظام متفاوت و متضاد بوده ایم و برای آن کشتارهای بیرحمانه ای صورت گرفته است. درمیزمذاکره بحث نظام ها طرح می شود و یانه؟ این پرسش بایدجواب داده شود و دیدگاه های حکومت افغانستان ، جامعه جهانی و طالبان دراین موردباید شفاف باشد.
خوشبختانه باید بگویم تدابیربگونه ای هست و درگفتگوی صلح با طالبان مساله نظام سیاسی را نداریم و طالبان دراین مورد باید دست ازنظام مورد نظرشان که استقرار امارت اسلامی و تطبیق شریعت غرایی محمدی باشد بردارد در مذاکرات فکرنمی کنم کسی حتا طالبان بیاید صحبت از امارت اسلامی خود را طرح نماید این مساله یک دست آورد و به سود حکومت افغانستان می باشد. دیدگاه حکومت افغانستان این است که به هیچ صورت روی میزگفتگوهای بحث تغییرنظام مطرح نیست و کسی با طالبان نظام سیاسی را معامله نمی کند. دراین مورد جامعه جهانی نیزازموضع افغانستان حمایت می کند و طالبان دراین مورد دیدگاه شفافی ندارد و بگونه متفاوت نظرداده است صحبت اینکه آنها شریک قدرت شود و درحکومت وحدت ملی سهم چند وزارت خانه را داشته باشد و یا اینکه با فرمول مشارکت درانتخابات ریاست جمهوری و انتخابات پارلمانی و انتخابات شوراهای ولایتی و شورای های ولسوالی، شرکت نمایند و ازاین طریق وارد حکومت افغانستان و شامل سازکارهای سیاسی شود، و طالبان بعنوان یک حزب سیاسی ثبت و راجسترشود تمام این مسایل دال مرکزی است که طالبان دیگر نباید بحث امارت اسلامی شان را درگفتگوی های صلح مطرح نماید نمونه های که به آن اشاره کردم ، این دید گاه را تایید می کند که طالبان نظام سیاسی افغانستان را قبول کرده و سپس بحث تدابیرمشارکت شان با دو صورت گرفتن سهم در وزارت خانه ها و یا شرکت درانتخابات و بارای مردم وارد نظام سیاسی افغانستان شود. هردو صورت تدبیرمشارکت یک معنی را نشان می دهد که درمیزمذاکرات بحث نظام و امارت موازی طالبان با نظام سیاسی افغانستان مطرح نمی باشد.
دراین مورد دید گاه افغانستان و جامعه جهانی یکسان است و بعبارت دیگر جامعه جهانی از حکومت افغانستان حمایت می کند و طالبان هم دراین مورد مبهم و گنگ حرف زده است. مساله دیگری که روی آن باید درگفتگوهای صلح روی آن بحث شود، مساله آتش بس است صلح باید از یک نقطه ای آغاز شود و برای رسیدن به یک راهکار از یک جای باید شروع شود فکر می کنم اساسی ترین مساله در شروع صلح همین مسله آتش بس با طالبان باشد این موضوع ازسوی حکومت افغانستان دراولویت قاطع قراردارد اما دیدگاه طالبان دراین مورد چندان روشن نیست جامعه جهانی هم ازاین مساله حمایت می کند دراین مورد طالبان حرف روشنی ندارد و تنها گفته است که تیمهای گفتگو کننده شان با حکومت افغانستان مذاکره می کنند و دراعلامیه منسوب به ملاعمرنیز به این مساله اشاره شده که گفته است با حکومت افغانستان وارد مذاکرات صلح میشود. البته همان گونه که درمباحث قبلی با دوستان اشاره کردم این حرف واقعا تازه است و برای اولین باری هست که طالبان گفته است که با حکومت وارد مذاکرات می شود درگذشته طالبان این موضع رانداشت و همیشه تاکید داشت که طرف گفتگوی شان آمریکا می باشد و با حکومت افغانستان به دلیل اینکه وابسته است هرگز گفتگوی ندارد ولی دراعلامیه امسال شان تصریح شده که با حکومت افغانستان وارد گفتگوی صلح می شود.
محمد ناطقی : گذشته از دو مساله نظام سیاسی و مساله آتش بس، موضوعات دیگری نیز درگفتگوهای صلح روی میز گذاشته می شود و تدابیری دراین موردهم باید گرفته شود. مساله مشارکت طالبان درحکومت موضوعی است که چندین بعد دارد یکی همان بعدی سیاسی قضیه است که باید حل شود یعنی طالبان نظام سیاسی را قبول نماید و بعد درمورد مشارکت طالبان درقدرت . در فرض اول که برای طالبان درحکومت سهم مشخص داده شود دراین صورت دو بعد مشارکت سیاسی و امنیتی طرح می شود در بعد سیاسی چند وزارت خانه به طالبان داده شود و چه وزارتخانه هایی؟ این مساله طبعا روی میزگفتگوها قرار می گیرد و حکومت افغانستان دراین مورد خو ا هان مشارکت عاقلانه و منطقی طالبان درحکومت افغانستان هست زیرا هدف اساسی برای همه صلح است و این صلح با مشارکت درقدرت معنی پیدا می کند. مشارکت سیاسی طالبان درقدرت روی میزگفتگوها قرار می گیرد دراین مورد فکر می کنم جامعه جهانی هم خواهان مشارک طالبان در حکومت است و از آن حمایت می کند اما اینکه چه گونه بایدطالبان شریک درحکومت شود و چند وزارت خانه را داشته باشد را باید خود افغانهادرمیز گفتگوها حل نماید. درکنارمشارکت سیاسی ، مساله شرکت درساختارامنیتی هست طالبان تاکید دارد که نیروهای شان درساختارامنیتی باید دخیل باشد همان گونه که حزب اسلامی خواهان تدابیردراین مورد شده است و علاوه برمطالبه وزارت خانه های کلیدی ،حضوردربدنه امنیتی را نیزطرح کرده بود. حال طالبان که وارد گفتگوهای صلح می شود و این گفتگوها بجای مطلوبی برسد دراین صورت یکی ازمسایل جابجای و تدبیرحضور نیروهای طالبان در ساختاراردو و پولیس است این مساله البته دقت زیادی لازم دارد و یک امر ساده ای نیست که تنها با طرح آن بتوان موضوع را خاتمه یافته دانیست.
نگرانی این مساله از آنجای آغاز می شود که درگذشته حملات بسیار مرگباری طالبان با همین نیروهای نفوذی خود درصفوف اردوی و پولیس افغانستان را داشته اند. و همین گونه حملات نفوذی طالبان در ارتش و پولیس سبب مرگ تعداد زیادی ازنیروهای بین المللی هم شد. حملات" سبز بر آبی" یکی ازرویدادهای تکان دهنده درجنگ افغانستان بود که آن رویداد ها تکرار می شود و باید تدابیری سنجیده شود که از وقوع چنین رویدادهای جلوگیری شود. البته این مسایل درحال حا حاضر درحد تدابیر و سوالات احتمالی طرح می شود زیرا تا کنون صلحی درکار نیست و اصلا شروع نشده است و لی اگر روزی به این مرحله برسیم که همه می گویند تلاشها مارا به نشستن روی میز مذاکرات با طالبان نزدیک کرده است و رسانه های داخلی و خارجی دراین مورد باید مطالب زیادی نوشته اند. صلح و گفتگوهای صلح بنابراظهارات مقامات حکومتی باید نزدیک باشد درصورت وقوع این رویداد مهم ، موضوعاتی که به آن اشاره کردم موردبحث و گفتگو خواهد بود.
وقتی بحث مشارکت طالبان درحکومت با گرفتن سهم طرح می شود این مشارکت همه عرصه های سیاسی و امنیتی را دربرمی گیرد عرصه های امنیتی آن بسیار جدی است و ازاین مساله نیروهای طالبان چه گونه و چطور وارد ساختارنظام سیاسی می شود و تجربه های تلخ گذشته ازنوع حملات سبز برآبی تکرار نمی شود، از موضوعاتی قابل بحث است. این مساله را رسانه هابه این دلیل مطرح کرده که خواسته های مخالفین درگفتگوهای صلح تاحدی بیرون داده شده است. یکی از مسایل که روی آن صحبت شده و رسانه های کشور به آن پرداخته است مساله مکان مذاکره است. رییس جمهور غنی درگفتگو و مشوره با نهادهای مدنی، احزاب سیاسی ،رهبران جهادی جامعه زنان و... درمورد صلح صحبت داشت ایشان در نظرخواهی از گروهای که به آن اشاره کردم ، مساله مکان مذاکره بود .
درمورد محل گفتگوها کابل، اسلام آباد، امارات و چین پیشنهاد شده است. این مساله را ریس جمهور هم با گروهای که باآنها ملاقات داشت نیزطرح کرد و ایشان می خواست که همه دراین مورد نظرشان دراین مورد بدهند. آقای وثیق مسوول احزاب سیاسی درنهاد ریاست جمهور گفته است که مشوره کافی احزاب را دراین مورد گرفته است برای حکومت افغانستان ترجیحات برگزاری مذاکره، کابل هست ولی این مساله در آغاز گفتگوهادرکابل امکان ندارد و دراسلام آباد هم مشکل به نظر می رسد می ماند دو کشور آمارات و چین و برخی هم گفته است قطر هم بعنوان سابقه و پیشه خود دراین مورد می تواندگزینه باشد ولی صحبت قطر خیلی کم مطرح می شو دلیل آن را نمی دانیم شاید علت انصراف خود قطریها باشد زیرا قطر در گفتگوهای صلح ناخنش سوخته است. و شاید هم مخالفت طالبان باشد زیرا آنها بارها گفته اند که در قطر تحقیر شد و دفترشان درطی 24 ساعت باز و بسته شد و گفته شده که طالبان با نمایندگان درقطر به شدت مخالف هستند و آنهارا ازخود نمی دانند. امارات متحده عربی، محلی است که به صورت جدی موضوع اولین نشستهای صلح درنظرگرفته شده است و چین هم البته نیز دراین آواخر بسیار فعال شده و احتمالا پکن هم می تواند محل اولین نشست صلح افغانستان شود.
محمد ناطقی : دوستا عزیز بحث صلح به درازای جنگ گسترده است و شاید دراین نشست شما را خسته کرده باشم و لی بهرحال مساله سرنوشت ما گره به صلح خورده و افغانستان طولانی ترین جنگ را درتاریخ همه جنگها تجربه می کند و می دانید که چهاردهه و نزدیک به نیم قرن جنگ، دمار ازروزگار مردم ما برآورده است و ما باید به صلح برسیم و حالا زمزمه های صلح بخوبی بلند شده است شرایط ازهرزمانی برای گفتگوهای صلح مساعد دیده می شود. حکومت درسیاست خارجی خود گامهای خوبی را برداشته است و اعتمادسازی و تنش زدایی بین کابل و اسلام آباد کم کم صورت می گیرد. برای رسیدن به صلح تدابیرلازم است و این تدابیر باید بگونه مشترک و هماهنگ درعرصه ملی و هم درعرصه منطقه ای و جهانی باشد. یکی از تدابیر همین تعریف دیدگاه ها در مورد موضوعات مهم است. تا بحال به چندین موضوع اساسی در مورد گفتگوهای صلح را طرح کردم مساله نظام سیاسی ، آتش بس، مشارکت سیاسی و امنیتی طالبان درساختار نظام ، محل گفتگوها. تفاوت نظر میان دیدگاه های حکومت افغانستان، طالبان و جامعه جهانی درموضوعات صلح دانسته شود، مهم است.
درمورد نظام و ارزشهای آن همین چند روز پیش درکمپ دوید بحث میان رهبران حکومت وحدت ملی و مقامات آمریکایی صورت گرفت. آقای جان کری وزیرخارجه آمریکا درباب صلح گفت ما از نظام سیاسی افغانستان، قانون اساسی وارزشها و دست آوردها حمایت می کنیم و درگفتگوهای صلح این چیزها ازبین نمی رود. یکی از موضوعات قابل بحث مساله حذف نام طالبان ازلیست سیاه است دراین مورد طالبان به شدت خواهان لغو نام شان از لیست تحریمهای سازمان ملل و آزادی زندانیان شان از زندان گوانتو ناما هستند البته مساله زندانیان گوانتوناما درچهارچوب سیاست اوباما رییس جمهورآمریکا، تاحدی زیادی حل شده است اما مساله برداشتن نام طالبان ا زلیست تحریمها درمواردی حل شده زیرا مقامات طالبان به راحتی برای گفتگوها درهرجای که لازم است رفته و می روند. ولی این مساله بصورت قطع نام طالبان به صورت کامل ازلیست تحریمها برداشته نشده است و طالبان خواهان حذف نام شان از فهرست تحریمها می باشند. حکومت افغانستان مبناء بااین مساله مخالفتی نشان نداده ولی خوب حکومت افغانستان بدنبال نتیجه است و اگر طالبان واقعا روی به صلح بیاورند و دست ازجنگ بردارند دراین صورت برای افغانستان مشکلی نیست که با لغو تحریمها موافق باشد امااینکه آنها صلح نکنند و با حکومت افغانستان به جنگند در این صورت لغو نام شان ازفهرست تحریمها چه کمکی برای مردم افغانستان و برا ی صلح می کند.
مدیریت سایت: با سپاس فراوان درباب صلح صحبت های زیادی شد و شما با فرهیخته گان درنشست دوستانه به آن مسایل اشاره کرده اید . فکر می کنم دراین مورد بحث ما کافی باشد حال بفرمایید دیگرچه برنامه های داشتید و ازنشست های بعدی تان در دانشگاه دولتی و سمینارهای مرتبط به اندیشه ها و دیدگاه های رهبر شهید ، صحبت نمایید.
محمد ناطقی : بسیار خوب البته باید بگویم که صحبت ما ، درمنزل آقای واعظ زاده بسیار طولانی بود ولی خوب عمده ترین نکاتی که با هم درموردصلح بحث کردیم همان موضوعاتی بود که دربخش "هشتم" به آن اشاره کردم دربخش نهم ، "مسافرحوت"به موضوعاتی دیگری می پردازد و آن دیدگاه رهبر شهید درعرصه ها و ساحتهای مختلف است....ادامه دارد
