نگاه های متضاد درمورد فرمان اصلاحات
نگاه های متضاد درمورد فرمان اصلاحات
رییس جمهورکرزی فرمان اصلاحات را درسی سه بخش ویک صد شصت چهار ما ده صاد رکرد. این فرمان درنوع خود کم نظیرخوانده شد. موضوعات بسیارزیادی درفرمان صوت ارائه گزارش دارد.رییس جمهورمقامات حکومتش را ملزم ساخته است که گزارش کارهای خود را درفاصله های زمانی بین یک ماه تا نه ماه به رییس جمهورکرزی گزارش دهند.
درمقدمه فرمان ضمن ستایش ازدست آورد های حکومت درظرف ده سال گذشته به نواقص واشکالات درعرصه های مبارزه با فساد، حکومت قانون، وعدم خود کفایی اقتصادی ،اشارات صریحی داشته است. برخی این ناکامیها ویا اشکالات وچالشها را مصیبت های جبران ناپذیر برای مردم افغانستان خوانده اند. آنها گفته اند مبارزه با فساد هرگزصورت نگرفته است. این مساله دلیل دارد حکومت درمبارزه با خویشتن ناکام است .منبع فساد حکومت افغانستان ونهاد های مرتبط به آن شناخته شده است. حکومت جزء ازفساد حاکم درجامعه شناخته شده است برخی ازاین بالاتر رفته وگفته اند که حکومت تمام فساد وکل فساد درنظام افغانستان است.
دربرابراین نگاه اعتراضی وانتقادی، حکومت به مسایل موفقیتهای خود تاکید دارد .حکومت عمدتا فساد گسترده درحد که خود وی، جزء فساد ویا کل فساد باشد را هرگزنمی پذیرد. حکومت معتقد است که کارهای بسیارارزشمندی صورت گرفته است وحکومت درطی ده سال گذشته اقدامات بسیارسود مند وگامهای موثر درعرصه های داخلی وخارجی برداشته است. آموزش میلیونها کود ک، نظام تحصیلات عالی، پوشش هفتاد درصدی نظام بهداشتی وصحت وهمین گونه آزادی بیان را مثالها ودلایلی موفقیت نظام شمرده است.این نظرمثبت حکومت ویا هواداران حکومت آن ،مخالفان را قانع نکرده اند. ونسبت به کمیت وکیفیت دست آورد های که حکومت ورییس جمهورکرزی به آن اشاره می کند،به شدت معترض هستند آنها هرمورد که حکومت آن رامثبت اعلا م داشته است ،با استدلال نسبت به آن به دیده ای تردید نگرسته است وعوامل فساد را درکیفیت وکمیت موارد خدماتی ،دخیل دانسته است .
مثال جاده های کشوراست به دلیل فساد وقرارداد های مافیای با اندک زمان به سمت ویرانی رفته است واین جاده ها به اندک زمان ازبین می روند درحالیکه میلیونها دالربه حساب مردم افغانستان درچارچوب قراردادهای مافیای ،پول گرفته شده است. این تضاد ها درعرصه های دیگرنیز وجود دارد اپوزیسیون نسبت به محتویات فرمان اصلاحات رییس جمهورکرزی هرگزاعتباری قایل نیست آنها استدلال می کنند که رییس جمهورکرزی فرمان استبداد رادرواقع صادرکرده است آقای اوریا یکی ازسخن گویان ایتلاف ملی گفته است که صدورفرمان: چیزی جزبه قدرت گرفتن کامل قدرت دردست نیست. وی گفته است محتویات فرمان رییس جمهورنشان می دهد که همه امورکشوررامی خواهد یک نفردرکنترل خود درآورد.انحصارطلبی کامل وتسخیرقدرت دراختیار یک فرد ویا یک تیم به وضوح درفرمان دیده می شود فرمان اصلاحات چیزی جزفرمان انحصارنیست.
برخی گفته اند که رییس جمهورکرزی وتیم همراه ایشان منبع چالشها اند. محو فساد، حکومت داری خوب ونظام قانونی،رونق اقتصادی واعتماد ملی ازدست رفته است.آنها می گویند این نوع تلاشها ، هرگزبجای نمی رسد علی امیری استاد دانشگاه ویکی ازسخن گویان جبهه ملی می گوید: حکومت رییس جمهورکرزی جزء ازفساد دراداره است. وی معتقد است که این نظام نمی تواند کاری رابه پیش ببرد زیراکه خود منشاء مشکلات شناخته شده است. آقای امیری می گوید: حکومتی که خود جزء ازیک نظام فاسد باشد چه گونه می تواند فساد را محونماید.برخی نمایندگان مردم نیزدرفرمان اصلاحات خلاءهای را دیده به آن معترض هستند وبه دیده تردید نگرسته اند .نمایندگان مردم درپارلمان به آن قسمت ازفرمان تاخته اند که ازوزارت عدلیه تهیه قوانینی را مطالبه کرده است.این مساله را اعضای پارلمان هرگزقبول ندارند ومی گویند که این امر درشان وزارت عدلیه نیست قوانین ازوظایف شورای ملی است حکومت نمی تواند قوانین برای قوه اجرائیه تهیه نماید.
رییس جمهوردربخشهای مربوط به وزارت عدلیه بوضوح خواسته است که قوانین را تهیه وبه شورای وزیران ارائه نماید.این امرباعث اعتراضات وکلاء پارلمان شده است وآن را یک دخالت آشکاردرامورقوه ای مقننه دانسته است.آقای اوریا به یک مورد اشاره داشت که رییس جمهورسارنوالان را درتما ولایات می خواهد دراختیارخودبگیرد واین رانشانه تمامیت خواهی حکومت دانسته است. برخی هم گفته اند که فرمان اصلاحات به این خاطرطراحی شده است که درآستانه ای انتخابات حکومت می خواهد همه شرایط وتسهیلات را دراختیار خود برای کنترل انتخابات ،درآورد. دریک مورد درمقدمه فرمان آمده است که وزرا به ولایات بروند ویانهاد وواحد های مربوطه شان را زیرنظرداشته باشد.این نوع اقدامات سلطه قوه اجرائیه را درهمه امورنشان می دهد آنها با داشتن امکانات می توانند تاثیرات زیادی درامرانتخابات بگذارند وافکارمردم را با امکانا وصدها وعده ووعید،به طرف خود جلب نمایند ودرامرانتخابات سوء استفاده نمایند.
منتقدان به مسایل زیادی اشاره کرده اند ونسبت به فرمان رییس جمهورکرزی با دیده ای شک وتردید نگریسته اند.این مساله بارها ازرییس جمهورکرزی سئوال شده است که مبارزه بافساد را ازکجا آغاز می کند؟ ازصدرومقامات بالای حکومت ویا ازاقشارپایین جامعه وماموران پایین رتبه ای حکومتی. نهاد های مدنی احزاب سیاسی اعضای پارلمان محافل خبری واهالی مطبوعات به سئوال شان خود پاسخ گفته اند آنها تماما معتقد هستند که مبارزه با فساد باید با مراجعه به منابع اصلی آن آغازشود دریک مورد خبرنگاران ازرییس جمهورپس ازبازگشت ازتوکیو سئوال کردند که مبارزه بافساد ازارک شروع شود رییس جمهوربا حیرت گفت: تنها از ارک؟ خبرنگارگفت ازارک شروع شود. ارک ریاست جمهوری درواقع، سمبل قدرت است مبارزه باید ازمظهر اقتدار آغارشود.امروزاحمد ضیاء مسعود رییس جبهه ملی گفت:مبارزه با فساد ازمقامات بلند رتبه حکومت شروع شود. وی درادامه اظهاراتش به مقابله حکومت با فساد ازارک وازمقامات حکومتی ،ابراز تردید کرد وگفت: حکومت ورییس جمهور مبارزه بافساد را ازاراکین حکومتش شروع نمی کند.
رهبران اپوزیسیون، حکومت ومقامات کلیدی را منشاء فساد اعلام داشته اند اعضای پارلمان ونهاد های جامعه مدنی نیزهمین ادعا ها را دارند.آنها به یک صدا ازرییس جمهورکرزی می خواهند که مبارزه بافسادرا ازمقامات اصلی حکومت آغازنماید. امریکه همه آنرا غیرعملی وبعید دانسته اند. فرمان رییس جمهورکرزی هرگزاشاره ای به شروع کارازیک منبع اصلی نداشته است.به همین خاطر مخالفان ومنتقدان باوردارند که فرمان رییس جمهوربجای نمی رسد وصداقت ونیتی درکارنیست. برخی گفته اند که فرمان ازخود فلسفه دارد.جامعه جهانی ازرییس جمهورخواسته اند که درامر مبارزه بافساد وحکومت داری خوب جدی قاطع ومصمم باشد.کمکهای جامعه جهانی مشروط به اصولی است که رییس جمهورباید آنرا عملی نماید.آنها می گویند رییس جمهورتحت فشارجامعه بین المللی قرارگرفته است این فرمان برخواسته ازاراده ونیت اصلی وحقیقی نیست این امریک امرتحمیلی به رییس جمهورکرزی است.
این دسته بصورت بد بینانه به این مساله اشاره کرده اند که صدورفرمان برخواسته ازفشارهای بین المللی می باشد انگیزه های ملی دراین فرمان وجود ندارد.البته این منطق را تیم حاکم همانند دیگراستدلالهای مخالفین رد می کند.رییس جمهورخود با مراجعه به پارلمان ازنمایندگان مردم کمک خواست وگفت: شمارمرامتهم به مصلحت اندیشی کردید من دیگرمصلحت گرایی نمی کنم. این خطاب نشانه ای این بود که ایشان ازپارلمان کشوردرامرمبارزه با فساد کمک خواسته است.مقامات دولتی استدلال می کنند که درفرمان رییس جمهورتصریح شده است که منابع فساد قراردادهای کلان است واین قرارداد ها هرگزنمی تواند با مقامات حکومتی منعقد شوند.
البته همه این حرفها درفرمان آمده است ومطالبی به ظاهرا معقولی گنجانده شده است ولی باهمه این مسایل نگرانیها ودغدغه های جامعه را برطرف نکرده است طیفهای اصلی جامعه به فرمان رییس جمهوربه دیده ای شک می نگیرند ونسبت به اجرایی شدن آن تردیدهای زیادی دارند.تضارب افکاردرمورد فرمان بخوبی نمایان شده است من تنها به کلیات دیدگاه ها اشاره کردم این مساله به عنوان محک برای رییس جمهورومخالفان،شکل دوام داری بخود می گیرد واین زمان است که نشان می دهد که فرمان رییس جمهورچه می شود.درحال حاضروجه غالب ومسلط نظرات درجامعه ،بدبینی به موفقیتهای فرمان اصلاحات رییس جمهورکرزی است.
فرمان اصلاحات رییس جمهوردرسی سه بخش صادرشد
فرمان اصلاحات رییس جمهوردرسی سه بخش صادرشد
رییس جمهورکشور فرمان اصلاحات را درسی سه بخش صادرکرد.این فرمان درزیرمجموعه خود، صدها ماده دارد وی دراین فرمان دولت را موظف ساخته است که محتویات آن را به اجرای بگذارد.رییس جمهوردرمقدمه فرمان به اشتباهات حکومت درطی ده سال گذشته، اشارات صریحی دارد.رییس جمهور حکومتش را درعرصه های مبارزه با فساد، حکومت قانون، خود کفائی اقتصادی ،ناکام بررسی کرده است.البته این ناکامیها،گناهان نابخشیده نی است.
فساد درحکومت ، سرطان نظام سیاسی است رییس جمهورگفته است که: درطی ده سال گذشته فساد درحکومت وجود داشته است ایشان با صراحت اعلام کرده است که دولت وی درمبارزه بافسادناکام مانده است.البته دراین فرمان بصورت ضمنی عوامل وابزارهای فساد نیزمورد بررسی قرارگرفته است وبرای پیش گیری به نکات مهمی اشاره کرده است.رییس جمهوربخوبی می داند که مولفه های اصلی فساد درخود دولت است.هیچ فسادی خارج ازحوزه اقتداروسلطه حکومت صورت نگرفته است. من دریک مورد گفته ام که فساد درافغانستان بصورت مختلط انجام شده است شبکه های دولتی با افراد واشخاص ومالکان بانکها،تبانی داشته اند وفساد گسترده ای را بوجود آورده اند دردومورد مرتبط به بانکهای کابل بانک 960 میلیون دالر، وپشتنی بانک 741 میلیون دالراختلاس صورت گرفته است.مقامات پشتنی بانک درمحاکمات اولیه به حبسهای طویل المدت محکوم شده اند. رییس پشتنی بانک آقای حیات الله دیانی با دونفرازهمکارانش هرکدام به بیست سال زندان محکوم گردیده اند.
رییس جمهوردرفرمان خود بدرستی به ناکامی حکومتش درامرمبارزه با فساد معترف است. حکومت قانون نیزدرمقدمه فرمان ذکرشده است ایشان گفته است که درطی ده سال گذشته دراین مورد کوتاهی صورت گرفته است.حقیقت مساله این است که درافغانستان حکومت داشتیم اما حکومت قانون نداشتیم. قانون نافذه درکشورزیاد وضع شده است.گفته شده است که افغانستان درتدوین قوانین اساسی ومدنی خود موفق بوده ولی ناکام ترین کشوردراجرای قانون شناخته شده است رییس جمهورحکومتش را یک حکومت قانون مدارندانسته درپیش متن فرمان خود درکنارفساد،به مساله حکومت قانون اشارا ت روشنی نموده است وی اذعان داشته است که حکومت قانون نداشتیم.
حکومت رییس جمهورکرزی خارج ازحیطه ای قانون عمل کرده است معیارحکومت داری دورازقانون ،روابط ومناسبات را تشکیل می دهد.گزینش دردستگاه حکومت براساس قبیله ،سلیقه، سمت ،ودیگرروابط به جای ضوابط وقانون، انجام شده است حکومت دورازقانون مفاهیم غیرازاین ندارد.حکومت درافغانستان درطی ده سال ،دولتی با قانون داشته ولی همین دولت خارج ازقانون عمل کرده است.مساله ایکه رییس جمهوربه شدت نسبت به آن ابرازنگرانی کرده است.
مورد سومی که درمقدمه فرمان به آن پرداخته شده است مساله "خود کفایی اقتصادی" است ایشان گفته است که درعرصه خود کفایی اقتصادی، کاری صورت نگرفته است.افغانستان کشوری است که درشرایط حاضر بصورت خطرناکی وابسته به خارج شده است بیش ازنود درصد ما متکی به خارج هستیم. زراعت، تجارت تولیدات محلی ما به شدت افت داشته است.افغانستان با تکنولوژی نمی تواند با هیچ کشوری مقابله نماید اما درعرصه های زراعت مالداری، تولید محصولات زراعتی ، می توانیست پیشگام ترین باشد. درعرصه های تولیدات محلی مثل تولید قالین ،پست قره قل بافت گلیم ونمد ازپشم گوسفند، ازهمه می توانست پیشی بگیرند امروزهمه این تولیدات درحال احتضار قراردارد.منابع خود کفایی اقتصادی درافغانستان بصورت باالفعل زراعت،تجارت،محصولات بومی این کشوراست. با رشد عوامل بومی اقتصاد ،افغانستان می توانیست به سمت تولیدات باالقوه خود گام بردارد.
ثروت ملی افغانستان فوق العاده است معادن بعنوان سرمایه های ملی سه تریلیون دالربرا ورد شده است ولی این ثروت هنوزبه مرحله تولید ملی نرسیده است. زمان زیاد لازم است که افغانستان با استخراج معادن خود به خود کفایی اقتصادی برسد. مقدمات تولیدات سرمایه ملی واستخراج معادن، رشد وشکوفایی زراعت ،تجارت، مالداری، وتولیدات بومی بود.مردم برای زنده ماندن خود به اقلام اولویه زندگی ضرورت دارد درشرایط حاضرهمه این شرایط ازدست رفته است وکشوربیش ازنود درصد به خارج وابسته است.رییس جمهورکشوربه این مساله اشاره دارد وگفته است: که به لحاظ اقتصادی به خود کفایی دست نیافته ایم.درپیش زمینه متن اصلی فرمان به این مسایل بعنوان ضعف حکومت پرداخته شده است البته رییس جمهورطبق معمول جنبه های خوب ودست آوردهای مثبت کارهای ده ساله حکومتش را فراموش نکرده ودرموارد، با اغراق تهیه کنندگان فرمان به آنها پرداخته اند.
رییس جمهور دراین فرمان خود به مسایل مشخصی اشاره دارد وی خطاب به دستگاه قضایی حکومت گفته است: هیچ دوسیه ای بیش ازشش ماه تاخیرنداشته باشد. وی گفته است : که استره محکمه با فاسدان وغاصبان با قاطعیت برخورد نماید. دوسیه ها بیش ازشش ماه تاخیرنداشته باشد.رییس جمهوربه مقامات دولتی اخطارداده است که با فاسدان وغاصبان
هیچ گونه تبانی نداشته باشند.گفته شده است که رییس جمهوردرصدد شناسایی وریشه یابی قراردادهای است که بین اراکین دولتی ویا وابسته گان آنها با خارجیها صورت گرفته اند وبرای ردیابی آنها نیزبرآمده است .مقام مطلع می گفت: که ایشان ازخارجیهای مقیم درافغانستان خواسته است که صورت قراردادهایکه بامقامات افغانستان داشته اند لیست آنها را دراختیارحکومت افغاننستان قراردهد.
رییس جمهوریک ماه پیش درکنفرانس توکیو به جامعه جهانی تعهد سپرد که با عوامل فساد درکشورش مبارزه جدی را آغازمی کند ایشان درکنفرانس توکیودرمورد شانزده میلیارد دالرکمکهای جامعه جهانی، به محاسبات مشترک ودوجانبه نیزاشاره کرد ودرمتن معاهدات توکیو آمده است که کمکهای بین المللی به افغانستان بصورت مشترک ومیکانیزمهای دوجانبه مورد بررسی ومحاسبه قراربگیرد.حسابدهی دوجانبه را حکومت افغانستان درنشست توکیو قبول کرده است.جامعه جهانی درمورد کمکهای زیربنایی، شانزده میلیارد دالر را مشروط به حکومت داری خوب،تعهد سپرده اند. آنها درنشست شیکاگو دربیستم ماه می 2012 نیز مبلغ چهارمیلیارد ویک صد میلیون را به امورنظامی امنیتی وجنگ با تروریزم وتقویت اردو وپولیس ملی اختصاص داده اند اینها البته کمکهای اندکی نیست.
سئوال اینجا است که افغانستان قدرت هضم این کمکها را ندارد.رییس جمهوربا صدورفرمان می خواهد نشان دهد که می تواند به چالشهای موجود درکشورفایق آید اجرایی فرمان با صدها ماده درسی سه بخش ،شرایط وتسهیلات مبارزه با فساد، حکومت داری خوب، کشورقانون گرا،را درافغانستان فراهم می سازد.فرمانها ازاین نوع درذات خود، خوب است ما قوانین بسیارخوبی داریم مهم اجرای این قوانین وفرامین است.منتقدان حکومت می گویند: رییس جمهور وتیم همراه ایشا راه حل نابسامانیها نیست زیرا که خود آنها جزء ازمشکلات وچالشها درکشورهستند.مخالفان، فرمان رییس جمهوررا جدی نمی گیرند وآن را کارسازنمی دانند آنها برداشت شان این است که ساختارجاری براساس فساد ،قانون شکنی ، بی عدالتی وتبعیض،شکل گرفته است اجرای فرمان رییس جمهورساختارشکنی توام با استخوان شکنی درنظام است واین کاری است که مقامات حکومتش به آن تسلیم نمی شود.
برخی گفته اند که رییس جمهوردرپارلمان گفت: مصلحت گرایی را کنارمی گذارم مرا کمک کنید. این سخنان نشانه ناتوانی است رییس جمهوربااین سخنرانی خود درواقع ازپارلمان کشور،کمک خواسته است. ولی باهمه این مسایل رییس جمهوردریک آزمون سخت تاریخی قرارگرفته است اجرایی فرمان می تواند آزمون خوب برای رییس جمهورباشد اما فراموشی فرمان وکنارگذاشتن آن نه برای رییس جمهور بل برای تمام جامعه یک ماتم است .کشوری که نود هفت درصد متکی به امداد های خارجی باشد بی قانونی، فساد، بی بند باری وبی عدالتی غیرقابل کنترل، مصیبتهای مردم را درکنارامنیت ،چند برابرمی کنند.مردم گرسنه که آب ونان شان به آنها نرسند آنها چه خواهند کرد.معترضان به سیاست حکومت می گویند:گذشته ده ساله، تجربه ای مثبتی برای آینده نیست درطی ده سال تیم حاکم وهمکاررییس جمهورکاری نتوانسته اند درزمان باقی مانده دوسال رییس جمهورهمراه دوستانش معجزه نمی توانند.ازرییس جمهورنه انتظارمعجزه باید داشت ونه هم انتظارتغییرواصلاحات دراموروادارات کشور. امروزمنتقدی مفهوم این بیت به یادش آمد وگفت: تا این مکتب است واین ملا من وضع طفلان خراب می بینم.
آیا درجنگ بافساد دولت افغانستان پیروز می شود؟
آیا درجنگ بافساد دولت افغانستان پیروز می شود؟
سئوالی است که جوابش زمان می خواهد زیرا دربسترده سال گذشته ،مقابله جدی بافساد ومفسدان صورت نگرفته است.حکومت ازاین بابت زیرسئولات وانتقادات جامعه جهانی ومحافل سیاسی درداخل کشورقرارگرفته است.کمکهای جامعه جهانی مشروط به دواصل گردید" مبارزه بافساد وحکومت داری خوب" این دواصل، شروط اساسی شانزده میلیارد دالرتاسال 2016 درزیرساختها وسالانه چهارمیلیارد یک صد میلیون دالردرامورامنیتی ،می باشد.
رییس جمهورکرزی درپارلمان کشورگفت: که بمن کمک کنید من دیگرمصلحت اندیشی نمی کنم. وی درکنفرانس توکیو به جامعه جهانی قول داد که مبارزه با فساد درراس برنامه های حکومت وی درزمان باقی مانده است. رسانه ها دیروزاعلام داشت که داد گاه ابتدایی مبارزه با فساد مقامات پیشین پشتنی بانک را به زندانهای طویل المدت محکوم کرده است حیات الله دیانی رییس پیشین بانک با دوهمکارخود هرکدام به بیست سال زندان محکوم گردیدند وسه نفردیگرنیز ازمقامات پشتنی بانک نیزهرکدام به حبس های بین پنج سال تا هشت سال محکوم شدند این نوع اقدام درنوع خود بی سابقه است تاکنون هیچ یک ازمقامات حکومتی به چنین جزاهای سنگین محکوم نشده اند این اولین باری است که ما شاهد چنین اقدامات جدی هستیم .
حیات الله دیانی وهمکارانش درپشتنی بانک مبالغ حیرت آوری را به یغما برده اند وی متهم است که مبلغ 741 میلیون دالررا ازبانک اختلاس کرده است آقای دیانی وهمکارانش دراین فساد گسترده رشوه گرفته اند وسوء استفاده تقلب وجعل دراسناد مالی بانک داشته اند وی با این کارها توانسته است مبلغ 741 میلیون دالررا به جیب بزند براساس احکام اولیه ای دادگاه مبارزه با فساد آنها محکوم به بیست سال زندان شده اند ودرعین زمان موظف اند که پولها را به بانک برگردانند.درکابل بانک مبلغ درحدود 960 میلیون دالر توسط سهام داران بانک به غارت رفته است ازمیان سهام داران شانزده نفرآن براساس اطلاعیه بانک مرکز ازعمده ترین اختلاس کنند گان هستند.درمیان متهمان به اضافه خلیل الله فیروز مدیرعامل کابل بانک وآقای شیرخان فرنود رییس کابل بانک ،نام های برادران رییس جمهور ومارشال فهیم ؛ محمود کرزی وحسین فهیم نیز گرفت شده اند .
البته محمود کرزی دررسانه های کشورظاهرشده وبا رها به این مساله اشاره کرد وگفت: همه حسابات بانکی خود درکابل بانک را تصفیه کرده است گفته می شود آقای حسین فهیم نیزگفته است که چیزی ازحسابات وبدهکاریها یش باقی نمانده است مقامات سارنوالی نیزگفته اند حساب وبدیهای آنها، شاید کم تر ازیک 9 میلیون دالرباقی مانده باشد. با همه این مسایل هنوزمدارکی که بخوبی نشان دهد که حساب کابل بانک تصفیه شده، دراختیارمردم گذاشته نشده است ابهامات زیادی درکابل بانک وجود دارد. آقای دیانی حالا باید 741 میلیون دالررا همراه با دیگرمقامات پیشین پشتنی بانک برگرداند. دریک کشورفقیری مثل افغانستان اختلاسهای ازنوع 960 میلیون دالر درکابل بانک و741 میلیون دالر درپشتنی بانک واقعا حیرت انگیز وتکان دهنده است.
عرصه های افشا نشده درحکومت ومقامات حکومتی معلوم نیست درچه حدی است تاحالا دردوبانک پشتنی بانک وکابل بانک چنین فساد های گسترده وحیرت آوری روی داده است. آقای عزیزالله لودین رییس اداره با مبارزه بافساد اداری گفته است :که صده های دوسیه را تنظیم کرده وبه سارنوالی حکومت تحویل داده است. وی گفت:119 پرونده مربوط به غصت زمینهای دولتی ودارائیهای دولتی را جهت بررسی وتحقیق به مقامات سارنوالی کشورارسال داشته است. آقای لودین واضح ساخته است که درمیان صدها دوسیه مقامات بالای حکومتی دخالت دارند وپرونده ها مربوط به آنها می شوند. محتوای صدها پرونده فساد که ازسوی اداره مبارزه با فساد اداری تهیه شده است ، یکی غصب زمینهای دولتی توسط زورمندان است ودیگری چپاول اموال دولتی ،قراردادهای آلوده به فساد رشوه ودیگرامورمربوط به اختلاس وسوء استفاده های کلان نیزشامل این پرونده ها می شود.
نکته جالب این است که همه فساد ها مربوط است به مقامات دولتی ویا وابسته گان آنها.شایعات است که رییس جمهورازمقامات خارجی خواسته است که صورت کامل قراردادهایکه با مقامات افغانستان دارند را دراختیارحکومت قراردهند.این امرنیزنشان می دهد که قرارداد با خارجیها عمدتا توسط مقامات دولتی ویا اشخاصی مرتبط به دولت صورت گرفته است. درافغانستان فساد بشکل مزدوج صورت گرفته است.ولی بازگشت فساد شرکت های خصوصی وبانکها ازنوع کابل بانک، به یک نحوی برمی گردد به دولت افغانستان شرکتها وبانکها خصوصی بدون همکاری مقامات دولتی نمی توانند فساد نمایند.معامله های دوجانبه درکاراست.
گل پادشاه مجیدی وکیل پارلمان دریک گفتگوی اشاره به همین عملیات وهمکاری دوجانبه بین پارلمان ومقامات حکومتی داشت وی گفت: که منابع موثق درحکومت به وی گفته است که اسناد وامضاهای که وکلا درمورد فراخوانی مقامات امنیتی به پارلمان داشته به دست مارسیده است گل پادشاه مجیدی ضمن متهم کردن هیئت مدیره ای پارلمان گفت: که من نیزاسنادی را امضا کرده بودم وخواهان استجواب مقامات امنیتی درپارلمان شدم .حال مقام های امنیتی بمن گفته است که چرا این کاررا کردی مجیدی می گوید: مقام امنیتی همه امضا ها را دارد وگفته است که ازدوستان خود درپارلمان تشکرمی کنم که این اوراق امضا شده را دراختیارما گذاشته است. اعضای دیگرپارلمان نیزبه این مساله اعتراض داشتند وحالا خواهان این مساله هستند که کی وچرا این اوراق به این سرعت دراختیارمقامات امنیتی گذاشته شده است.
اهمیت مساله دراین است که کسانیکه درپارلمان این کارها را می کنند انگیزه فساد وتوقع ازمقامات اجرایی دارند روزنامه های کشوربه این مساله اشارات صریحی داشتند که استجواب وحتی استیضاح بجای نمی رسد زیرا که یک نوع معامله وزدوبند بین اعضای پارلمان ومقامات اجرایی حکومت پیش می آید وموضوعات مهمی کشوربجای نمی رسد نشریات این نوع رفتارها را درفساد می بینند مساله رشوه امتیازات مادی درکاراست .وکلا معترض به تقدیم اسناد به مقامات امنیتی ،نگران این گونه مسایل است.بافت پیچیده ای زودوبند های دوجانبه واقعا همه را گیچ ومات ساخته است.خارجیها درقرارداد ها با معامله دوجانبه افغانی وخارجی مرتکب فساد شده اند داستان شفاخانه مرحوم سردارمحمد داود خان وحیف میل میلیونها دالرهم دامن خارجیها گرفته است وهم مقامات حکومتی دراین گونه قضایا شریک هستند.
فساد درپشتنی بانک واختلاس 741 میلیون دالر وفساد درکابل بانک صورت معاملات دوجانبه وچند جانبه درفساد را نشان می دهند.طرفین ویا طرفها توافق می کنند که فساد را مشترک انجام دهند. فساد مزدوج درافغانستان به همین دلیل مطرح است مقامات حکومتی با شرکت های خصوصی وارد معاملات می شوند وبصورت مشترک ومزدوج به فساد روی می آورند.درکشورهای استبدادی فساد صورت یک جانبه دارد یعنی فقط مقامات حکومتی مرتکب فساد می شوند وهیچ کسی دیگری جرئت درمعاملات پول زا را ندارند درعربستا سعودی میلیاردرهای این ممکلت خود شان فساد می کنند وهیچ کسی دیگری نمی توانند کارهای خطرناک ومعاملات سنگین توام باخیانت را نمایند. فساد کاری درانحصار مقامات نظام استبداد وسلطه است.درلیبیا من شاهد چنین فسادهای مالی که فقط ازسوی مقامات حکومتی صورت می گرفت، بودم .
درکشورهای مثل افغانستان فساد بصورت مزدوج انجام می شود درمعاملات فساد هم مقامات دولتی دست دارند وهم اشخاص وافراد ویا شرکتها وبانکهای خصوصی ازنوع کابل بانک. فساد مختلف بمراتب خطرناک تر ازفساد انحصاری است زیرا درفساد این سرمایه مردم است که غارت می شود متضرران اصلی مردم است. درفساد مشترک ومختلط مردم ازدوجهت مورد حمله قرارمی گیرند شرکتها واشخاص زورمند ومقامات حکومتی ودولتی. غارت اموال مردم صورت مضاعف بخود می گیرد. دربرخی کشورهای مثل آمریکای لاتین ،فساد پیشه گان شرکت های مافیای هستند وحکومتها بدلیل اینکه بی نهایت فاقد صلاحیت اند درفساد آنها، دست ندارند آنها کارهای شان را خود انجام می دهند وهیچ احتیاجی به حکومت ندارند.
حکومت افغانستان گرفتارفساد های مزدوج است حال فکرمی کنید اقداماتی که صورت گرفته است می تواند فسادحاکم درجامعه را ریشه کن نماید.اغلب آگاهان معتقد هستند که کاربسیارسختی است دلیل قضیه این است که درفساد دوطرف ویا چند طرف دست دارند طرفهای که منشاء فساد هستند همه زورمافوق قانون دارند مثال واضح این است اگرفسادی سه جانبه خارجی ، حکومتی، وخصوصی درافغانستان روی داده باشد دراین صورت کدام مرجع می تواند ازآنها حساب بگیرد دستگاه قضایی کشورنیزمشکل دارد دستگاه ضعیف وتاحدی زیادی آلوده به فساد چه کارمی تواند انجام دهد به همین خاطراست که گفته شده است مساله مبارزه به فساد درافغانستان بسیارسخت ودشواراست .
اما اقدامات ازنوع تنظیم دوسیه برای مفسدان وغاصبان زمین، محاکمه مقامات آلوده به فساد می تواند آغازخوبی باشد.اما موفقیت آن بسیارجای سئوال دارد زیرا که دولت خود چالشهای عمده دارد ویکی ازمولفه ها وعناصرزیربنایی درفساد دستگاه حکومت درکنارشرکتها افراد واشخاص به اضافه خارجیها می باشد.
نشست مشترک ،منشوردموکراسی
نشست مشترک ،منشوردموکراسی
شانزده حزب سیاسی درهتل انترکانتی نانتال،نشست مشترک داشتند.آقای ذکی سخنگوی جبهه ملی افغانستان دراین نشست مشترک به مسایلی اشاره داشت که نشان می داد احزاب سیاسی به توافقات مهمی دست یافته اند. اصلی ترین سخن دراین گردهمایی سیاسی،بحث انتخابات درکشوربود. انتخابات سال 2014 دغدغه اصلی سیاست درافغانستان شده است.
نبرد اصلی بین حکومت واحزاب سیاسی،درواقع میکانیزمهای انتخابات وقوانین آن است حکومت نسبت به محتویات قوانین انتخابات ویا بحث محتوایی آن، به شدت نگران است.تئوریسنهای که به شدت روی محتوای قوانین انتخابات کارمی کنند واستدلالهای محکمی برای سیستم پی آر بجای سیستم حکومتی درمورد انتخابات دارند. نقطه اصلی نزاع را بین حکومت واحزاب سیاسی،تشکیل می دهد. نخبگان که تاکید به تنظیم پی آر دارند ،نوع نگرش به سیستم وقوانین انتخابات است که دستگاه حکومت ما آن سیستم مخالف است.دوکتورحسین یاسا ازجمله چهره های است که با قاطعیت به سیستم فکری نظام درمورد انتخابات مخالفت کرده وتاکیدات زیادی به قوانین تناسبی وپی آر دارد این مساله برای حکومت بسیارسخت است که سیستم سی ان تی وی را ازدست بدهد .درسیستم مورد علاقه حکومت، احزاب سیاسی نقشی ندارد امریکه نخبگان سیاست درجبهه ملی وایتلاف ملی حزب حق وعدالت ودیگراحزاب سیاسی،درانتخابات سال دوهزارچهارده نمی خواهند زیربارآن بروند.
درنشست مشترک درهتل انترکانتی نانتال به مساله قوانین انتخابات براساس نظریه پی آر تاکید شد وماحصل نشست مشترک احزاب استخراج طرحی بنام منشوردموکراسی است این منشوربراین اساس طراحی شده است که احزاب باید نقش اساسی درانتخابات پیش روداشته باشند.دوکتورحسین یاسا صاحب امتیازدونشریه معتبردرکشور،ازجمله پیشگامان نظریه سیستم پی آر درقوانین انتخابات است وی با دیگرهمکارانش، تاحدی زیادی موفق شده اند که قوانین انتخابات را بگونه ای تنظیم نمایند که جوهرآن تکیه به احزاب سیاسی درانتخابات داشته باشد.حکومت وعوامل استخباراتی وی نسبت به مساله انتخابات به شدت حساس ونگران هستند آنها اکنون درصدد فشاربرطراحان نظریه پی آر برآمده اند آنها ازدستگیری دوکتورحسین یاسا کارشان را شروع کرده اند.نیروهای حکومت پس ازختم نشست مشترک احزاب درهتل انترکانتی نانتال، اولین اقدامات را با دستگیری دوکتورحسین یاسا آغازکردند.برای مدتی بیش ازبیست چهارساعت امنیت ملی حکومت، ایشان را بازداشت کرد.
این امرباعث نگرانی زیادی برای خانواده وهمکاران ایشان درجبهه ملی ودیگراحزاب شرکت کننده درنشست مشترک گردید رهبران جبهه ملی دریک اقدام، به شدت این نوع اقدامات را محکوم کردند. اتحادیه ملی ژورنالیستان بدلیل اینکه دوکتورحسین یاسا عضو شناخته شده این اتحادیه است ،نسبت به قضیه دستگیری ایشان اعتراض کرد.روزنامه های افغانستان واوت لوک ، دونشریه ای که مایه افتخار افغانستان درعرصه مطبوعات کشوراست، درواقع نتیجه اقدامات آقای یاسا درعرصه رسانه ها است. اتحادیه نسبت به این مساله اعتراض قانونی داشت. دستگیری یک عضوشناخته شده ای اتحادیه به چه اتهامی صورت گرفته است البته مزدوران بی مزداتهاماتی را برای دستگیری وی درسایتهای خبری، ذکرکردند.اما این گونه اتهامات به دوکتورنمی چسپد.
امنیت ملی وی را فقط به دلیل سیاسی گرفته است زیرا دوکتورحسین یاسا با تایید وطرح نظریه تناسبی درانتخابات، فضای گسترده ای برای خنثی کردن سیستم حکومتی را فراهم ساخته است این مساله برای حکومت بسیارتلخ است که قوانین انتخابات ازمجرای تمایل حکومت خارج شود. حکومت وتیوریسنهایش شب روز هزینه می کنند که قوانین انتخابات ومیکانیزمهای اجرایی آن تغییرنکند.تغییرمحتویات قوانین انتخابات را، نخبگان دوطرف تنظیم می کنند وجدال آشتی ناپذیری ازهم اکنون بین نخبگان حکومت واپوزیسیون، آغازشده اند. جانب حکومت بدلیل داشتن ابزاروامکانات ممکن است نخبگان جانب اپوزیسیون را تحث فشارقراردهند.دست گیری وبستن اتهامات،نشانه های آشکاری است که ازطرف حکومت آغازشده است.این مساله بدلیل حساس بودن قضیه خاتمه نمی یابد.آقای ذکی گفت که نشست احزاب سیاسی منجربه تصمیم گیریهای جدی درمورد انتخابات می شود آنها منشوری را بنام دموکراسی منتشرمی کنند منشوردموکراسی درانتخابات خیلی مهم است وحکومت با گردانند گان وپیش برندگان این مفاهیم به شدت مقابله خواهد کرد.
دست گیری آقای یاسا اولین اقدامات حکومت نخواهد بود ممکن است درمورد چهره های سیاسی دیگرنیزاقدامات با اتهامات،مشابه ازسرگرفته شود ماشین رسانه ای حکومت فعال است وعوامل مزدوروناآگاه درجامعه کم نیست.نشست مشترک سیاسی احزاب با حضوربیش ازشانزده حزب سیاسی برای حکومت خیلی سخت وتلخ است زیرا این نشستها، اصلی ترین مساله مورد نظرحکومت را به چالش می کشاند.تغییرقوانین انتخابات وبه دنبال آن تغییرمیکانیزمهای اجرایی،ازموضوعات نیست که دستگاه حکومت دربرابرآن بی تفاوت بمانند. دستگیرحسین یاسا باید با عکس العملهای جدی روبروشود واین رفتاربصورت یک پارچه باید محکوم شود.اتهامات مساله ای ساده ای نیست آنها می خواهند به نخبگان احزاب سیاسی ضربه های حیثیتی وارد نمایند.
آگاهان اموربه این باورهستند که قضایای سیاسی درکشورومنازعات فکری نظری نباید به امورامنیتی کشانده شوند.امنیت کارش تفتیش عقاید سیاسی نیست.حکومت می خواهد فشارواردنماید اما احزاب سیاسی بااستفاده ازابزارها وتسهیلات مدنی،نسبت به رفتارحکومت معترض شوند.نشست های مشترک احزاب سیاسی درحمایت ازنخبگان سیاست نیز دایرشود.بی تفاوتی نسبت به دستگیری چهره های سیاسی، حکومت وعوامل آن را جسورترخواهند کرد وفردا کسانی دیگری را لجن مال می کنند.نیروهای امنیتی دربرخورد با مخالفان سیاسی، بیرحم تر می شوند البته این سیاست حکومت است.حکومت دربرابر مسایل کلیدی چون انتخابات ،قوانین ومیکانیزمهای آن آشتی ناپذیراست این مساله دلیل دارد.تاکید به مسایل تغییردرقوانین،مقدمه ای تغییردرساختارهای سیاسی را درپی دارد حکومت ونخبگان به دقت آن را می دانند چنانچه رهبران احزاب سیاسی وجبهه ملی آگاهانه به مساله تغییر میکانیزمها،وقوانین انتخابات پرداخته اند هردرطرف می دانند که دنبال چه هستند.
تفاوت دریک مساله است که حکومت ازقدرت وزورپولیس وامنیت خود استفاده می کند شخصیتها شناخته شده را دستگیروماشین تبلیغاتی به اضافه عناصرناآگاه را وارد میدان لجن پراکنی می کنند.هدف این است که فرد دستگیرشده را ازطرحهایش واداربه عقب نشینی نماید.دستگیری دوکتوریاسا به همین منظوراست ودستگیریهای دیگرنیز با همین نیت سازماندهی خواهد شد.حکومت درشرایط فعلی همه توجهاتش را روی مخالفان سیاسی اش متمرکزساخته است.نیروهای امنیتی بجای اینکه متوجه رخنه ونفوذ دشمنان مردم درصفوف اردو وپولیس باشند، بجان رهبران سیاسی کشورافتاده اند. درفراه میرویس خان فرمانده پولیس با سیزده نفرباهمه ای تجهیزات، به صفوف طالبان می پیوندد وآن چند نفریکه با میرویس خان مخالفت می کنند ،همه شان مسموم می شوند واین مساله همه را شوکه می کنند ویا درمیدان شهرد درده کیلومتری مقرولایت طالبان افراد بیگناه را، سرمی برند موج انفجارات درهرگوشه ای ازکشورهرروزتکرار می شوند.نیروهای امنیتی وکشفی با ید شاهد این گونه اقدامات باشند وبرامورامنیتی کنترل ونظارت داشته باشند.
دستگیری یک شخصیت سیاسی ازکابل کارآسانی است وهیچ هزینه ای لازم ندارد حکومت قدرتش را دراین گونه موارد لازم نیست ،نشان دهد حکومت براساس قوانین کشورباید حافظ جان ومال مردم باشد. مقابله با تروریستها وتبهکاران ازوظایف اصلی حکومت است.درقوانین نافذه کشور،نخبگان جامعه واحزاب سیاسی ازجایگاه رفیعی برخورداراست هیچ کس به جرم نظریه وفکرش بازداشت نمی شود.همه افتخارات مردم این بود که درافغانستان نظامی مستقرشده است که آزادی سیاسی بعنوان یک ارزش پذیرفته شده است.ولی حکومت افغانستان به خاطرنگرانی ازمسایل انتخابات،ارزشهای قانونی را نقض کرده بجان رهبران سیاسی افتاده است.
شرکت دریک نشست مشترک برای تدوین وبررسی منشوردموکراسی درمورد قوانین انتخابات ومنکانیزمهای اجرایی آن ، موجب دستگیری نمی تواند باشد حکومت درامر دستگیری دوکتورحسین یاسا برخلاف قانون عمل کرده است واین مساله نشانه بی حرمتی حکومت به قوانین وارزشهای سیاسی درجامعه است.
پارلمانی که حرف می زند اما قدرتی ندارد
پارلمانی که حرف می زند اما قدرتی ندارد
پارلمان افغانستان مثال بارز اعتراضات وانتقادات به قوه اجرائیه است اما تاثیرات مشخصی دربهبود اوضاع ندارد. پارلما به مسایل فساد درحکومت به شدت معترض است اما نمی تواند نشان دهد که گامهای درمحو فساد برداشته است.امروزمساله امنیت درنشست پارلمان حادترین مساله گفتگوها قرارگرفت اما این درحد حرف وحدیث های تلخ وداغ باقی می ماند پارلمان کشور،مقامات امنیتی را احضارمی کند و چند تا سئوالی ازآنها می خواهد داشته باشد.
آنها هم طبق معمول به سخنان پارلمانیها گوش می دهند وهرکدام ازخود دفاع می کنند ودرموارد، خلط مبحث کرده مسئولیتهای خود را بدوش دیگران می گذارند ودرمواردهم مسئولیتها را بدوش می گیرند ودرجاهای هم به روشهای مرموزی دیگری متوسل می شوند.خلاصه اینکه پارلمان هرگزموفق نمی شود وزیری را ازمقامش عزل نماید ویا استیضاح درد ناکی ازوزیرداشته باشد درمواردهم پارلمانیها فیصله کردند وازوزیرمورد نظر، سلب مسئولیت نمودند ولی درعمل حکومت کارخود را همان گونه که خواست پیش برد واهمیتی برای فیصله های پارلمان نگذاشت.این روزها مساله امنیت درپارلمان بصورت جدی مورد بحث قرار می گیرد دلیل تندی مساله هم واضح است. احمد خان سمنگانی وکیل سرشناس دریک حادثه ای غمباروتراژدیک درمراسم عروسی دخترش همراه با ده ها نفردیگرتکه تکه شدند مجلس عروسی وکیل پارلمان تبدیل به ماتم گردید.
درکناراین مسایل حوادث دیگری نیزروی داد درقلعه فتوح دارالامان خود پولیس به امرشاروالی مرتکب قتل وسرکوب شد.اینها ازمسایل امنیتی است که پارلمان نسبت به آن اعتراض دارد.اعضای پارلمان مقامات اجرایی وامنیتی را به مجلس فرامی خوانند وازآنها سئولاتی را می کنند چنانچه پیش ازتعطیلات درمورد بودجه حرفهای زیاد درمورد وزیرمالیه داشتند ولی اعتراضات وکلا ملت منجربه تنبیه مقامی ازحکومت نشده است. اگرقضیه حضرت عمرزاخیل وال وزیرمالیه به سلب صلاحیت ازنوع اسپنتا می انجامید بازهم بدون شک وزیرمالیه به امررییس جمهوربجای خود باقی می ماند وپارلمان هیچ کاری نمی توانیست انجام دهد.
مقامات امنیتی را پارلمان فرامی خواند وداستانهای دردناک سربریدن پنج نفرانسان بیگناه درراه میدان منطقه ای جلیز را،سئوال می کند همین طور ماجرای انفجارمرگ بار،سمنگان را نیزبه شدت ازمقامات امنیتی می پرسد ودرمورد عملیات خود سرانه پولیس دردشت فتوح نیزازمقامات امنیتی سئوالاتی می شوند اما نتیجه این همه اعتراضات چه خواهد شد این مساله مربوط می شود به تصمیم قوه اجرائیه واراده شخص رییس جمهور.
پارلمان نیزبه خوبی واقف است که اعتراضاتش درامورکشوربجای نمی رسد.اراده قوه ای اجرائیه، مافوق اراده وفیصله پارلمان است.درخود پارلمان هم دلایلی زیادی وجود دارد که ناتوانی آن را شدت بخشیده است اعضای پارلمان به لحاظ اینکه عمدتا منفرد ویا مستقل هستند طبیعتا برنامه های درحد فرد دارند آنها ازجانب احزاب وارد پارلمان نشده اند تعداد اندکی ارمانهای جمعی وسیاسی وحزبی دارند اکثریت ارمانهای فردی ومنافع فردی وسلیقه ای برای شان مهم اند.پارلمان غیرحزبی اشکالش همین است که اعضای آن بشتربه منافع فردی وشخصی خود می اندیشند تا برنامه های جمعی. پارلمان های سیاسی که ازطرف احزاب معرفی ومردم آنها را انتخاب کرده اند ،به مسایل جمعی وبرنامه های سیاسی بشتراهمیت می دهند زیرا آنها نمی توانند اجندایی شخصی داشته باشند ازطرف حزب سیاسی به پارلمان راه یافته اند درپارلمان به فکربرنامه ها وطرحهای حزبی شان برای حل مشکلات جامعه، هستند.
و به همین دلیل است که رقابت درون پارلمان، فوق العاده مهم است درپارلمانهای حزبی همه تلاش شان برای پیش برد طرح وپیروزی آن است.درپارلمان افغانستان به دلیل ماهیت غیرحزبی، برنامه های سازنده وجمعی وجود ندارد فضای پارلمان را بصورت سیال موضوعات غیرملی گاهی اشغال می کند وکلا بدلیل اینکه برنامه های جمعی وسیاسی ندارند تحت تاثیرفضا های غیرملی قرارمی گیرند دریک مورد دیده شد که بصورت کتله ای بدلیل مسایل قومی وزیران مربوط به یک قوم را رد کردند دردوره ای پیشین پارلمان این کارصورت گرفت رد وزرا ازقوم خاص بازتاب منفی ایجادکرد واین احساس به وجود آمد که درپارلمان، اصل تمایلات قومی سمتی بجای تعلقات ملی قرارگرفته است.چرا چنین شد این مساله دلیلی واضحی دارد وکلاء، غیرحزبی است احزاب هرچه بد باشند ولی هرگزبرنامه های غیرملی رادنبال نمی توانند.
یک حزب سیاسی به مسایل قومی مذهبی،سمتی فکرنمی کند حزب سیاسی می خواهد درسطح ملی برنامه هایش را عرضه نماید.اعضای پارلمان بدلیل اینکه وابستگی حزبی ندارند بصورت ناخود آگاه به مسایل قومی سمتی کشانده می شوند فضای ذهن یک وکیل منفرد را موضوعات قومی وقبیله ای اشغال می کند.درکناراین مشکل که اعضای پارلمان منفرد به مسایل ملی نمی توانند فکرکنند وبه مسایل شخصی وتمایلات فردی خود ترجیحات قایل هستند،مساله درد ناک دیگری برای شان مطرح می شود اعضای پارلمان می دانند که هیچ تاثیری درتصمیم گیریهای اجرایی وعملیاتی ندارند واگرفیصله ای نمایند وزیری راسلب صلا حیت نمایند اما هیچ ضمانت وجود ندارد که وزیرسلب صلاحیت شده بکارخود ادامه ندهد.
این باوربه اعضای پارلمان این انگیزه را ایجاد می کنند که چرا خود را با مقامات اجرایی درگیرنمایند درگیری که هیچ حاصلی ندارد.به همین دلیل است که گفته شده است برخی اعضای پارلمان به فکرمعاملات پنهانی با مقامات اجرایی کشانده می شود امروز روزنامه های کشوربه شدت به این مساله پرداخته بودند.آنها البته وکلا را متهم کردند که اعضای پارلمان درشرایط حاد که پای مقامات اجرایی ووزیران درمیان است.وزیران هم بخاطرمقام خود درفکررفت آمد به خانه های وکلاء می شوند روزنامه های کشورمنشاء ومنابع فساد ومعامله وکارهای پنهانی را درهمین جاه ها شناسایی کرده اند.البته من با این نظررسانه ها بصورت عام موافق نستم زیرا وکلاء مردم ولواینکه حزبی نستند وبرنامه های جمعی ندارند اما وجدان ملی دارند آنها انسانهای شریفی هستند که بخاطرمنافع شخصی خود وارد معاملات پنهانی وفساد نمی شود.
ولی برخی ممکن است دست به این گونه کارها بزنند وازشرایط به نفع شخصی خود استفاده نمایند. البته این کاردرذات خود برای یک وکیل پسندیده نیست.گرچه عواملی یاس وناامیدی وجود دارد یاس به این معنی که وکیل مردم درپارلمان به ناتوانی خود پی برده است آنها به تجربه دریافته اند که مقاومت شان بی فایده اند حتی فیصله های شان بجای نمی رسند پس بهتراست بخاطرمنافع شخصی ویا اجرایی کاری برای مناطق حوزه انتخابی خود کاری نماید تابرای دوربعدی درانتخاب مجدد ازمردم رای گرفته باشند. دلایلی زیادی وجود دارد که اعضای پارلمان رابه یاس کشانده ودست قوه اجرائیه درامورکشوربی نهایت بازاست.رییس جمهورکشورکه اصلا دربرابرپارلمان پاسخ گوی نیست وزرا هم اگرتوسط پارلمان به استیضاح وسلب صلاحیت کشانده شود بازهم فیصله پارلمان گرانتی شده نیست.
تصمیم گیریهای پارلمان نقض می شود وکارپارلمان بجای نمی رسد درافغانستان قدرت به دست حکومت است پارلمان کشورنقش درقدرت ندارد .این مساله درکشورلیبیا مورد بحث قرارگرفت نخبگان سیاست درلیبی به این نتیجه رسیدند که قدرت ومنبع قدرت باید پارلمان باشد درغیرآن صورت لیبیا به چند بخش شرق،غرب وجنوب تقسیم می شود آنها برنامه ریزی کردند که قدرت بدست پارلمان باشد تا همه مردم لیبی احساس کنند که درقدرت شریک وسهیم هستند به همین دلیل نظام لیبی پارلمانی شد پارلمان منبع قدرت واقتداردرلیبیا است پارلمان درحد قدرت دارد که هم قانون اساسی را می نویسد وهم حکومت را تشکیل می دهد وهم صدراعظم را انتخاب می کند.مردم لیبی به خاطرنظام پارلمانی احساس مشارکت درقدرت سیاسی واجرایی کشوردارند.افغانستان به دلیل تنوعات قومی شباهت زیادی به کشورلیبی دارد نظام ریاستی مورد قبول نیست نظام پارلمانی تاحدی زیادی می تواند پاسخ گویی نیازهای سیاسی جامعه باشد. نظام پارلمانی با مشارکت احزاب سیاسی، نمونه موفق درساختارهای پارلمانی است. پارلمان افغانستان با دلایلی که به آن اشاره شد تبدیل به پارلمان ضعیف شده که حرف می زند ولی قدرتی ندارد.