بررسی سیاست افغا نستان دریک حوزه ثابت ودوحوزه متغیر
بررسی سیاست افغا نستان دریک حوزه ثابت ودوحوزه متغیر
از سال 2004 هنگامیکه حامد کزی به عنوان رییس جمهور منتخب، آغاز بکا رکرد ، حوزه ثابت درسیاست افغانستان ،شکل گرفت وی ازهمان ابتدایی کار این موضوع را زمزمه می کرد که با ید با طالبان صلح ومذاکره صورت بگیرد یادم هست یکی ازمقامات حکومتی آن وقت بمن گفت که رییس جمهور می گوید ماباید فرهنگ دشمنی را کنار بگذاریم ودرنشستی که آقای یونس قانونی وزیر درکابینه دولت افغانستان، حضور داشته به این موضوع اشاره داشته رییس جمهور به قانونی می گوید: گمشکو بیائید همین عبارات دشمن گفتن زنده باد مرده باد را کنار بگذاریم وهمین طالبان را هم نباید دشمن خطاب کنیم . درک نیت آقای رییس جمهور درآن زمان خیلی مشکل بود آقای قانونی درآن لحظه سخنان رییس جمهور را،جدی تلقی نکرد.
اما گذشت زمان نشان داد که صلح وگفتگو باطالبان یکی از محوری ترین سیاست جمهور افغانستان است. از همان سال ها، جریان مصالحه با طالبان به عنوان سیاست ثابت ویک حوزه غیر قابل تغییر بکار گرفته شد. در راستایی همین استراتژی است که رییس جمهور با مرور زمان واقتدار بشتر وانحصار قدرت ، با جرئت وجسارت زیادتری از گفتگو با طالبان سخن گفته است .ملامت رسانه ها وبه نقد، چالش کشیدن مذاکره با تروریستها ،برای رییس جمهور منتخب اصلا اهمیتی نداشته. ایشان درمقاطعی علیرغم ضدیت افکار عمومی جامعه بخصوص محافل روشنفکری وجامعه مدنی،اقلیتهای قو می ،زنان افغانستان ،ازسیاست گفتگو با طالبان حمایت کرده وآنها را برادران ناراضی افغان خوانده وبد نبال تلفن ،آدرس ونمایندگان شا ن بودند وبه خاطر عطش مذاکره با شبکه های حقانی وطالبانی ،خساره های مالی وجانی را دولت افغانستان متحمل شدن .رییس جمهور کرزی برای نیل به هدف صلح با طالبان درسال 2010 کنفرانس مهم شورای عالی صلح را دایر کرد واین کنفرانس دوقربانی عمده سیاسی داشت یکی کنار گذاشتن امر الله صالح از ریاست امنیت ملی ودیگری حنیف اتمر وزیر با کفایت دولت.
شورای عالی صلح به رهبری استاد ربانی زیر نظر سیاست ثابت رییس جمهور کرزی درمورد مذاکره با طالبان ،امور صلح را به پیش می برد اما طالبان با خدعه ونیرنگ بی نظیر شان رهبر صلح مورد علاقه رییس جمهور را ترور کرد. پس ازترور استاد ربانی برای مدت زمانی بسیار اندکی به نظر می رسید رییس جمهور حوزه ثابت مذاکره با طالبان را به دلیل جنایتی که انجام داد، کنار گذاشته با شد اما اظهارات رییس جمهوری با رسانه های خارجی نشان می دهد که هیچ گونه تغییر ی در سیاست مذاکره با شبکه های حقانی وملاعمر به وجود نیامده است دراین حوزه رییس جمهور افغانستان ثابت قدم واستوار است.
اما دو حوزه متغییر درسیاست خارجی ، برمی گردد به همان سا لهای 2004 تا 2008 .دراین مرحله عمدتا" سیاست دولت افغانستان ،هماهنگی با غرب وجامعه جهانی را نشان می دهد مهم ترین قرا ر دادها با جامعه جهانی درهمین سالها بسته می شود .درمسافرتهای بیرونی از رییس جمهور افغانستان ،به عنوان مهم ترین سیاست مدار درجهان اسلام نام برده می شود .لباس رییس جمهور، کلاه قره قل وی ، نحوه سخنرانیها یش به زبان انگلیسی در کنفرانسهای بین المللی ومحافل اکادمیک ،جاذبه های بسیار دارد اما این اقبال تا همین سالها ادامه می یابد . حکومت کابل به دلیل بی کفایتی ،سوء مدیریت ، فساد هولناک در تمام سطوح نظام ،بی توجهی و چشم پوشی رییس جمهور دراین گونه موارد، سبب گردید که رسانه های داخلی وخارجی از شخص ایشان وحکومتش زبان به انتقاد بگشاید. متقابلا رییس جمهور تحمل انتقاد ها رانداشته به صورت عکس العملی ،به مطبوعات وسیاست مداران غرب پرخاش گری را آ غاز می کند .هنر رییس جمهور دراین است که با استفاده از عواطف واحساسات عوام ،انگیزه های تحریک علیه آنها را به شدت دامن می زند به عنوان نمونه تفتیش وتلاشی خانه های مشکوک توسط قوای خارجی را ،رنگ وصبغه غیرت ناموسی داده وبه نیروهای خارجی به شدت حمله می کند. نمونه های دیگری اعتراضات رییس جمهور به عملیات شبانه نیروهای بین المللی به خصوص آمریکا ییها درافغانستان است این دومورد به اضافه اتهامات دیگری که رییس جمهوربه آنها وارد ساخته وگفته است که قوایی بین المللی، اطفال، زنان ،ومردم بیگناه افغان را می کشند نیروها ی بین المللی درفساد دست دارد ومفسدین اصلی آنها هستند. با ملاحظه انبوهی از اتهاما ت واعتراضات رییس جمهور افغانستان به نیروهای بین المللی که عمدتا عکس العملی بوده ،حوزه سیاست خارجی افغانستان دچار چرخش گیچ کننده می شود.
ازسال 2004 تا 2008 روابط باغرب حسنه است موازنه سیاست خارجی به طرف جامعه جهانی وغرب متمایل است اما ازسال 2008 تا کنون که سال 2011 است ،موازنه مثبت سیاست خارجی تبدیل به موازنه منفی شده اکنون افغانستان به دنبال متحدان منطقه ای است گرایش سیاست به سمت منطقه گرایی بسیار فربه شده .پاکستان دراین خصوص نقش بسیار عمده دارد .سیاست مداران مهم پاکستان در بهار سال جاری به کابل آمدند روزنامه ها نوشتند که سید یوسف رضا گیلانی صدر اعظم،اشفاق پرویز کیانی رییس ستاد ارتش پاکستان و آقای شجاع پادشاه رییس استخبارات آن کشور به رییس جمهور افغانستان گفته اند که با پایگاهایی دایمی آمریکا مخالفت نشان دهید آمریکا وغرب قدرتهای حذف شده ازمنطقه هستند، آنها نه پول کافی دارند ونه سیاستهای شان مورد قبول است حتی گفته شده که صدر اعظم پاکستان به جای آمریکا صحبت چین وحمایتهای آن کشور را بمیان آورده .گروه شانگهای به جای ناتو درافغانستان مورد بحث قرار گرفته است .به هر صورت افغانستان دراین مقطع با چرخش سیاست روبرو شده واین چرخش خیلی تند صورت گرفته است .
فعلا روابط افغانستان با جامعه جهانی نرمال نیست .دیگر آن شور وهیجان سالهای اول هزاره سوم ، در سیاست خارجی با جامعه جهانی وجود ندارد البته تمایل به طرف منطقه به آن آسانی که فکر کنیم نیست .ترجیحات برای افغانستان این است که درحوزه غرب نباید تغییرات ایجاد نماید روابط استوار با ناتو جامعه جهانی به نفع افغانستان است درعین حال مناسبات حسنه می تواند به همسایگان داشت .افغانستان باید متوجه باشد که کشورهای منطقه، درصورت به افغانستان حرمت قائل است که آن را درکنار قدرت های بزرگی جهانی بیبیند والا افغانستان بدون دوست ممالک غربی را، کسی برایش اهمیتی قائل نیست .افغانستان دربحران چهل ساله خود از منطقه و همسایگان چندان لطفی ندیده است.
