افغانستان دربین دو همسایه؛ که درمخالفت باغرب برخواسته اند
افغانستان دربین دو همسایه؛ که درمخالفت باغرب برخواسته اند
آقای ویلیام هیگ وزیرخارجه انگلیس ،دیروز اعلام داشت که به تمام اعضای هیئت دپلماتیک ایران درلندن مهلت چهل هشت ساعته داده شده که خاک بریتانیا را ترک نمایند وازطرفی هم تمام کارمندان سیاسی بریتانیا ازتهران فرا خوانده شده وبدین صورت مناسبات دپلماتیک ایران وبریتانیا دراستانه ای قطع کامل قرارگرفت. چنین واقعه ای چند باردرمناسبات سیاسی دوکشور پیش آمده اما این بار ابعاد آن شدید تر بنظر می رسد زیرا پایه تنشهای دپلما تیک درشرایط حاضر پروژه های سوخت اتمی ایران است . آژانس بین المللی اتمی سازمان ملل زیرنظر آقای اومانو، این بار گزارشی را تهیه کرد که گویا ایران به ساخت بمب اتم نزدیک می شود. عکس العمل گزارش این شد که کشورهای اروپایی اقدام به تحریم های بشتری علیه ایران داشته باشد بریتا نیا ،المان ،کانادا،فرانسه وآمریکا این باربانک مرکزی ایران را هدف قرار داده اند وتحریم های داد ستد رامی خواهند درمورد بانک مرکزی ایران وضع نمایند .
پارلمان ایران درهفته گذشته با یکصد هفتاد نه رای فیصله کرد که رابطه دپلماتیک بین تهران ولند ن درسطح نایب سفیر تنزل نماید وسفیر بریتا نیا را ازتهران اخراج کرد.درروزسه شنبه هفته جاری بیست نهم نوامبر گروه های معترض به سیاست بریتانیا وارد ساختمان سفارت لندن درتهران شدند پرچم انگلستان وماشینهای داخل سفارت را به آتش کشیدند ودفاتر سفارت را نیز مورد حمله قراردادند ودرمنطقه قلهک درشمال تهران نیز دفاترمربوط به سفارت انگلیس را اشغال کردند وخسارات به آن وارد نمودند.
درسال 1979 با پیروزی انقلاب اسلامی ،خصومت ایران وغرب به اوج خود رسید در1979 سفارت آمریکا توسط دانشجویان پیروخط امام به تصرف د رامدند وپنجاه دو دپلمات وپرسنل آمریکایی به مدت 444 روز گروگان گرفته شدند ودرسال1980 رابطه دپلماتیک تهران لندن بدلیل اتباع دوکشور قطع گردید ولی هردوکشور با گذشت سالها ،مناسبات سیاسی شان را ترمیم کردند اما درسال 1989 با انتشارکتاب توهین آمیز سلمان رشدی ( آیه های شیطانی) امام خمینی فتوای قتل وی را صادرکرد واین مساله سبب گردید که بریتانیا وایران روابط سیاسی ودپلماسی نداشته باشد. درسال 1999 دومرتبه مناسبات دوکشورترمیم یافت زیرا ایران اعلام داشت که مسئول اجرای فتوای امام خمینی درمورد کشتن سلمان رشدی نیست .درسال 2001 وزیرخارجه انگلستان آقای جاکسترو وارد تهران شد ومناسبات دوکشور بسیار بهبود یافت .ایران درسال 2001 دراجلاس بین المللی بن حسن نیت خودرا نشان داد. هیئت سیاسی ایران به مسئولیت آقای جواد ظریف، همکاریهای بسیارمثبتی را باجامعه جهانی داشت وکنفرانس بن به نتایج قابل قبولی دست یافت.
ازسال دوهزار یک روابط دوکشور فرازنشیب های زیادی داشته اما حادثه روز سه شنبه بیست نهم ماه نوامبر 2011 واشغال سفارت انگلستان درتهران، منجر به تنش بی سابقه دپلماتیک بین دوکشورشده است .اساس مخاصمات جاری موضوع پرونده ای هسته ای ایران است درحالیکه درگذشته این چنین نبود.برخی آگاهان درامور ایران گفته اند که دیگر به نظرمی رسد گفتگوها درمورد پرونده به پایان خود رسیده با شد وبعید است با این وضع دوباره ازسر گرفته شود اگرنگوییم که مذاکرات مرده است ولی به این زودیها احیا نمی شود.
بریتا نیا بسیار تلاش دارد که متحدان اروپایی خود را علیه ایران بسیج نماید دیروز آقای هیگ وزیرخارجه انگلستان گفت که کشورهای اروپایی سفرا ایران را احضار می کنند ونسبت به واقعه ای که درمورد سفارت شان روی داده اعتراض می کنند .مساله دیگری که انگلستان درپیش گرفته بحث بسیارجدی دربروگسیل محل اتحادیه اروپا است بریتا نیا با فضای که پیش آمده می خواهد تمام جلسه بروگسیل به بحث سفارت انگلستان وتبعات آن اختصاص یابد.فرانسه والمان پیشنهادات تحریم خرید نفت ایران را درنظر گرفته که اقدامات بسیارافراطی وتند روانه باید باشد وشاید مورد قبول اعضای اتحادیه قرار نگیرد.
حادثه روز سه شنبه مطابق با اظهار نظرهای وزارت خارجه ایران بشتر قابل درک است .اقدامات گروهای محدود که سفارت بریتانیا را اشغال کردند به نفع منافع ایران نیست گروهای غیر مسئول مناسبات ایران وبریتانیا را دربد ترین صورت ممکن به تشنج کشانده اند. وزارت خارجه ایران دربیانیه خود گفته است که موضوع قابل پی گیری دردادگاه ایران است وآنچه که درمورد سفارت انگلستان درتهران، روی داده تاسف آوراست .
کشمکش ایران با بریتانیا وجدال پا کستان با آمریکا ،شرایط سیاسی را برای افغانستان ازهرزمانی دشوار ساخته است .پا کستان کنفرانس بن را تحریم کرده واقای یوسف رضا گیلانی صدراعظم پا کستان تا کنون ازموضع خود عقیب نشینی نکرده است وگفته است که ازخاک افغانستان مورد حمله قرارگرفته وحاکمیت ملی پاکستان مورد تعرض آمریکا واقع شده آنها می خواهند تعهدی ازناتو بگیرد که درآینده خاک آن کشور ازهرگونه تعرضی مصون باشد آگا هان سیاسی هدف پا کستان را این گونه بررسی می کنند که نظر پا کستان بشتر مصون ماندن شبکه های حقانی وملاعمرازحملات هوایی ناتو درخاک پا کستان است زیرا اگرآمریکا تعهد بسپارد که دیگر به خاک آنها ،حملات نظامی نخواهد داشت این درواقع بهترین کمک به شبکه های دهشت افکن خواهدبود.حملات هواپیماهای بی سرنشین درخاک پا کستان کمر شبکه القاعده را شکستانده وگروهای تروریستی دیگر، نیز بشترین خسارات وتلفات را ازاین ناحیه داشته اند حال اگرآمریکا به پا کستان تعهد بسپارد که دیگربه خاک پاکستان عملیات نمی کند.معنی این کار این است که شبکه های تروریستی درآینده مصونیت وامنیت بشتری درخاک پاکستان دارند.آمریکا ، راز موفقیت وکارایی عملیات بی سرنشینهای خود را می دانند بسیارمشکل است که به خواسته های پا کستان تن دهد.
امروز روزنامه های پاکستان اشاره به موضوعاتی داشت که آقای اوباما رییس جمهور آمریکا نسبت به واقعه مرزی که بیست چهارسرباز پا کستانی کشته شده، ازدولت پاکستان معذرت بخواهد اما مقامات کاخ سفید گفته اند که نه دیگر لازم نیست ازپا کستان پوزش خواسته شود همان سخنان وزیرخارجه خانم هیلاری کیلنتون دررابطه با مساله کافی است .این قضیه نشان می دهد که آمریکا بشترازآنچه که درمورد کشته شدن سربازان پا کستانی درمرز افغانستان گفته شده ،حاضر به عذرخواهی نیست آنها منتظر نتایج بررسیهای خود هستند که درآخر ماه دسامبر قرار است حادثه مرز را منتشر نماید.
آمریکا تا آن موقع نمی خواهد درمورد اتفاقات جنگی ناتو سخن بگوید.با این وضع دیده می شود که مناسبات آمریکا وپاکستان به این زودیها روبه بهبود نیست وازطرفی روابط تهران وانگلس هم، به بد ترین حالت متشنج شده .افغانستان کشوریکه دراین وسط گیر کرده ونمی تواند کاریرا انجام دهد. رییس جمهور کرزی بسیاردوستانه ازصدراعظم پاکستان خواست که دراجلاس بن شرکت نماید ومنابع نزدیک به رییس جمهو گفته اند که اگر پا کستان درکنفرانس شرکت نکند چوکی بسیارمهمی دربن خالی میماند .صدراعظم پاکستان درگفتگو با رییس جمهور کرزی گفته که ازخاک شما سربازان ما مورد حمله قرارگرفته بنا براین ما دراجلاس بن دوم که برای افغانستان دایر می شود شرکت نمی کنیم .
گیلانی درکراچی اظهارداشته که امنیت پا کستان برای شان مهم ترازافغانستان است.مقامات پاکستان تمامیت ارضی وامنیت خود را درمعرض خطر تعریف می کنند واجلاس بن را مربوط به افغانستان وآینده آن می داند پاکستانیها تعارف کرده وگفته اند که آروزوی ما صلح وثبات درافغانستان می باشد وبرای اجلاس بن خواهان موفقیت هستیم اما به دلیل وقایع که پیش آمده وتمامیت ارضی وحاکمیت ملی ما زیرسئوال رفته ما درکنفرانس بن دوم شرکت نمی کنیم.
ایران هم درموقعیت مشابه ای قرارگرفته است البته میزان خصومت ایران با غرب نسبت به تیرگی روابط پاکستان با آمریکا بسیارمتفاوت است دراینجا بحثی ازپرونده ای اتمی نیست پا کستان با سرمایه غرب برای خود بمب اتم ساخته است.خصومت های اید لوژیکی هم درکارنیست زیرا درپاکستان تکلیف دین وسیاست معلوم شده پا کستان حکومتی دینی ندارد که دغدغه نگهداری آنرا داشته باشد.درایران نظام وحکومت دینی وولایی است.مشکل پا کستان با غرب وامریکا ، سیطره وسلطه درافغانستان است پاکستان می خواهد افغانستان درقلم رونفوذ وی باشد وروابط نیک باهند نداشته باشد پاکستان برای این هدف طالبان را پرورانده وآنهارا به نفع منافع ملی خود تشخیص داده وازآنها حمایت می کند.
اما ایران جنگ ودعوایش با غرب بسیارعمیق وریشه داراست.رییس جمهورما دریک سئوال مربوط به جنگ آمریکا وپاکستان درماه اکتوبرباتلویزیون جیوی پاکستان گفت که اگرخدای نخواسته بین آمریکا وپاکستان جنگی درگیرد افغانستان درکنارپا کستان استاده است.امادرجنگ ایران وغرب رییس جمهورما چه می کند اگرخدایی نخواسته جنگی بین ایران وغرب درگیرد دراین صورت رییس جمهورما درکنار کی استاده خواهد شد. افغانستان دربین دوکشور همسایه که دعواهای شان را با غرب شروع کرده، دشوارترین وضعیت راپیدا کرده است.
