دلایلی که مردم ازپارلمان حمایت می کند چیست؟
دلایلی که مردم ازپارلمان حمایت می کند چیست؟
نظارت براموراجرایی کشور، عمده ترین دلیل است تفاوت پارلمان با قوه مجریه دریک مساله اساسی نهفته است قوه ای مقننه به دلیل اینکه با اموراجرایی سروکارندارد،کم ترمی تواند آلوده به فساد شود منبع فساد دراموراجرایی کشوراست مدیران نظام ازصلاحیتهای اجرایی خود درصورت نداشتن ترس هرکاری را می توانند انجام دهند.
معاملات خطرناک مالی قراردادهای سود آورد.بسترهای وشرایط فساد را تسهیل می کند.یک مقام اجرایی می تواند درپشت خیلی ازقراردادها قراربگیرد وکسی هم مطلع نشود فساد های نامریی ونامکتوب خطرناک است.آنچه درمورد وزیرمالیه روی داده است کشف حسابهای مالی وزیراست این ها درمقابل معاملات ازنوع رشوه های کلان دریک قرارداد استراتژیک بسیارناچیزاست ثبت دارایی ها سرنخی می تواند باشد برای پی بردن به عمق داراییهای یک مقام ومدیراجرایی البته همه این مسایل مشروط است به امورسیاسی.سیاستهای شفاف می تواند ازاین سرنخها بدرستی درامرمبارزه با فساد استفاده نماید اراده سیاسی پایه کشفیات فساد های اداری ومالی است.
پارلمان به دلیل ماهیت کاری اش که دراموراجرایی دخالتی ندارد ونمی تواند اسنادی خارج از امورقوانین را امضای نماید.به همین اساس است که پارلمان می تواند ناظر خوبی برای اداره کشورباشد.پارلمان به هراندازه اصولی تابع قوانین باشد به همان اندازه می تواند تاثیرگذاردرامرحکومت داری خوب باشد نظارت پارلمان دراداره کشورحیرت انگیزاست پارلمانها با دوشاخصه قدرت ونظارت می توانند کارهای اساسی را انجام دهند.مردم ازنظام های پارلمانی فقط به این دلیل حمایت می کنند که آن را بعنوان ناظرمی شناسد قوه ای مقننه می تواند امورکشوررا نظارت نماید وقوانین درست وضع کند وازحکومت وقوه ای اجراییه، اجرای قانون را بخواهد.عمده ترین وظایف پارلمان نظارت،تطبیق قوانین ووضع قوانین برای کشوراست.مردم به همین دلیل علاقمنداست که ناظران باید توانایی، قدرت داشته باشند ناظرتوانا می تواند خطاکاران را شناسایی ونظارت وآنها را ازوظایف شان برکنارنماید.
درمورد دووزیرکلیدی حکومت رییس جمهورکرزی پارلمان به عمده ترین وظایف خود توجه کرد وآن را عملی ساخت امورامنیت استقلال وتعرض به تمامیت ارضی، مساله ای ساده ای نیست وزرا دفاع وداخله ازنظرپارلمان به درستی نتوانستند برخورد نمایند وپاسخ های بسم الله محمدی وزیرداخله وعبد الرحیم ورد ک برای پارلمان کشورقانع کننده نبود.این نوع برخورد تکانه شدیدی را ایجا د می کند اعتبارواهمیت پارلمان کشوررا بالامی برد وخود پارلمان ازسوی مردم وموکلان خود مشوقها وستایشهای زیادی را دریافت می کند.این نوع اقدامات بسیاراهمیت دارد وزمینه های حکومت داری خوب را فراهم می کند حکومت داری سالم وخوب فقط با نظارت پارلمان ممکن است.نظارت پرقدرت پارلمان ووضع قوانین کارساز،ازمسئولیتهای تعریف شده همه پارلمانها دردنیا شمرده می شود.
پارلمانها ونظام های پارلمانی سالم ترین حکومتها را رهبری می کنند.دراقتدار نظام پارلمانی مدیران نظام جرئت خوردن مال حرام را ندارد وکارهای آنها بصورت سیستماتیک نظارت وکنترل می شود.به همین خاطراست که ترجیحات نظام پارلمانی بخصوص درکشورهای عقب مانده که اهمیت واصالتی به قوانین نمی دهند، خیلی مهم است دراین گونه ممالک اصل مناسبات حکومتی را روابط وتمایلات مدیران هدایت می کنند قانون هیچ ارزشی ندارد.نظام پارلمانی که خود منبع جعل قوانین است اهمیت زیادی می تواند داشته باشد.چالشهای که یک پارلمان را تهدید می کند ونقش آن را درحد دلالان مدیران اجرایی پایین می آورد،پارلمانها ی غیرسیاسی وغیرحزبی است افراد درپارلمان جمع می شوند وازطرف مردم انتخاب می شود ولی وکلاء مردم درک جمعی ندارند وازطرف گروهای سیاسی انتخاب نشده اند که برنامه های حزبی را درامورکشورداری مطرح نمایند آنها دردایره درک منافع شخصی وبرنامه فردی خود با مسایل برخورد می کنند این خیلی واضح است که فرد، برنامه ای فردی خودرا دنبال می کند.
پارلمان افغانستان تاحدی زیادی به این مشکل گرفتاراست ودلیل مساله نیزوکلاء هستند که مستقلانه وارد پارلمان شده اند وهیچ تعهدی گروهی وسیاسی برکردارورفتارآنها درپارلمان وجود ندارند.این گونه وکلا عمدتا توسط مدیران اجرایی شکاروتطمیع می شوند مدیران اجرایی می توانندبا دادن امتیازوتقرریها خارج ازقانون یک وکیل را دراسارت ودام خود درآورد این مساله به همان اندازه که تسری وعمومیت پیدانماید به همان اندازه خطرناک می شود ممکن است پارلمان کاملا سقوط نماید قوه مجریه با داشتن تسهیلات وامکانات وکلاء را گرفتاردامهای خود نماید دروزارت خانه ها چرا این همه مامورتوسط وکلاء معرفی شده اند وخارج ازقانون پذیرفته شده اند وزیر ومدیران با صلاحیت نظام خارج ازقوانین ماموران اداره اش را، ازوکلاء گرفته اند وبه این صورت رشوتی گرفته شده است ودهان وکیل را بسته است وکیل به دلیل اینکه اقاربش توسط وزیربا سفارش وملاقات استخدام شده است برای همیشه ازمدیراجرایی ممنون است این یک نوع فساد است که بصورت تعامل دوجانبه ای وزیرووکیل صورت گرفته است.
وزیرچراوقت زیادی برای ملاقات با نمایندگان مردم می گذارد درحالیکه همان وزیربا مامورین داخل وزارت چنان متکبرانه برخورد می کند وماها مامورین وزارت قادر به ملاقات وزیر نمی شود. بصورت روزمره کارهای مامورین با مقامات وزارت مرتبط است یک دوستی می گفت که همین مقدارمی دانم که وزیری داریم زیرا وی را درتلویزیون دیده ام وگفته است که وزیر است دروزارتخانه ما.همین وزیرهرلحظه وهرساعت درخدمت وکلاء است کیفیت کاری ماموران وتراکم مامورین دروزارت خانه ها ناشی ازهمین مقرریهای غیرقانونی وواسطه بازیها درنظام ما است.
چالش درپارلمانهای غیرحزبی وغیرسیاسی همین است وپارلمان را درحد ابزاردست قوه ای مجریه تنزل می دهد.این مساله وقتی خطرناک می شود که ساختارنظام سیاسی، ریاستی باشد زیرا درساختارریاستی پارلمان هیچ نقشی ندارد وکلاء ازقبل دانسته اند که تلاشهای آنان بجای نمی رسند ودرگیری با قوه اجراییه درنظام ریاستی امرعبث وضایع کردن وقت است.ساختار،انگیزه های مقابله وبرخورد را ازنمایندگان مردم می گیرد نظام پارلمانی درکشورمثل افغانستان اهمیتی زیادی دارد. رییس جمهوردرصورتی دراجرای فرمانش موفق می شود که پارلمان باوی همکاری نماید. پارلمان درصورتکه بتواند مقامات اجرایی کشوررا استجواب استیضاح وسلب صلاحیت نماید. کاری که درهفته گذشته اتفاق افتاد دراین صورت مقامات اجرایی می ترسد وجرئت فساد ازآنها گرفته می شود اعضای پارلمان به دام آنها کم ترگرفتارمی شود.
جالب است که نوع اراء علنی ومخفی را بدانیم دررای علنی هیچ وزیری به مرحله سلب صلاحیت نمی رسد اما دررای مخفی وزیردفاع با 146 رای سلب اعتماد می شود.درک تفاوت واضح است وکلاء رابطه وملاقات با مقام وزارت داشته اند وکارهای زیادی وزیربرای آنها کرده اند.رای علنی نمی تواند باعث سلب اعتماد شود ولی رای مخفی که پای قضاوت وجدانی دربین است، تغییراساسی می کند وزراء به راحتی سلب صلاحیت می شوند.رییس جمهورازیک سو ازپارلمان کشورکمک می خواهد ومی گوید: که من دیگرمصلحت گرایی نمی کنم مرا کمک کنید. پارلمان درامرمبارزه با چالشها به رییس جمهورکمک کرده است سلب صلاحیت دووزیر اقدامات قانونی پارلمان است رییس جمهور دربرابراین اقدام قانونی مجلس، وزراء سلب اعتماد شده را به همان مقام بعنوان سرپرست تعیین می کند درحالیکه این کار با مفاد قانون اساسی درتضاد است ودیدیم پارلمان به شدت نسبت به این مساله به رییس جمهوراعتراض کرد.تصرفات این گونه ازسوی قوه ای اجرائیه ناشی ازهمان ساختاراست.
درساختاربرای قوه ای مجریه منزلت بالای درنظرگرفته شده است.مردم با ساختارریاستی حقیقتا مشکل دارد زیراکه نقش نظارت ملی را درامورحکوت داری ازبین می برد مردم ازساختارهای پارلمانی حمایت وپشتیبانی می کنند این مساله دلیل دارد مردم درنظام پارلمانی به یک نوعی خودرا شریک ساختارقدرت می داند.مثالهای زیادی دردنیا است که نظام پارلمانی عامل نجات شده است درلیبی اگرنظام وقدرت پارلمانی نبود این کشورپس ازانقلاب تجزیه شده بود.دلایلی زیادی است که مردم ازقدرت پارلمان ونقش نظارتی آن حمایت می کند ورییس جمهوربه فیصله های پارلمان حرمت بگذارد مصلحت گرایی را کناربگذارد.آقای ورد ک با وداع ابدی با وزارت د فاع نمره ای بهتری را گرفته است.آقای محمدی نیزهمین کارراباید نماید.پارلمان ونظارت پارلمانی درامورحکومت داری خوب امرشایسته است.
