چرامصالحه درافغانستان عقیم مانده است؟
چرامصالحه درافغانستان عقیم مانده است؟
مصالحه با طالبان تبدیل به مساله خنثی شده است.مولفه های دخیل درامرصلح افغانستان بصورت غیرموثر ظاهرشده است.شورای عالی صلح که قریب دوسال ازعمروی می گذرد یکی ازمولفه های صلح می توانیست باشد این شورای درشرایط حاضر،خاصیت خودرابکلی ازدست داده است.
البته درزمان استاد ربانی نیزچندان کارایی ودست آورد مشخصی نداشت اما شخصیت شناخته شده وبا تجربه ای مثل استاد ربانی درراس آن قرارداشت این مساله به اعتبارآن افزده بود صلاح الدین ربانی علیرغم جوانی وانرژِی که دارد توانایی مقابله با پیچیده گیهای مصالحه را ندارد ایشان فوق العاده محافظه کاراست وحرفی جدایی ازارک نمی تواند به زبان جاری نماید ربانی پدرخود مستقل وتصمیم گرنده بود اما ربانی پسروابستگی زیادی به سیاست های ارک دارد وتاهنوزنشان نداده که می تواند مصالحه را براساس اصول آن که بی طرفی باشد را هدایت نماید.
راجا پرویز اشرف درماه گذشته وارد کابل شد وی دراین سفرتاکیدداشت که ازهیئت صلح به رهبری صلاح الدین دعوت نماید این قضیه اکنون با چالش روبروشده است سفرصلاح الدین ربانی به پاکستان به تعویق درامد دلایلی این مساله بخوبی روشن نیست برخی گفته اند تشنج مرزی سبب شده است که این سفردرشرایط حاضرانجام نشود زیرا بمباران پاکستان بلاانقطاع ادامه دارد وهیچ عاملی تاکنون نتوانسته است پاکستان را ازادامه بمبارانها بازنگهدارد.ناتو نیزنسبت به مساله سکوت اختیارکرده است افغانستان انتظارداشت که نیروهای بین المللی راکت باران مرزی ازسوی پاکستان را محکوم نماید ولی ناتو درمورد این مساله بی تفاوت است. آمریکا به نظرمی رسد عمدا به مساله راکت باران پاکستان سکوت اختیارکرده است مناسبات اسلام آباد وواشنگتن درمسیربهبودی قابل ملاحظه ای قرارگرفته است آمریکا هرگزمایل نیست روابطش با پاکستان به تیره گی گذشته برگردد نیازهای متقابل آمریکا وپاکستان به هم دیگربه این نتیجه رسیده است که هردوکشوربسیارمحتاط برخورد نمایند.
مساله مرزی برای پاکستان خیلی حساس است قضیه سلاله که بیست چهارسربازپاکستانی توسط سربازان آمریکای درنوامبر2011 کشته شدند، سبب شد که مناسبات دوکشوربهم بخورد وراه های ناتوبرای مدت هفت ماه بسته شود وآمریکا کمکهایش را به پاکستان قطع کرد اما اکنون راه ها بازشده وکمکها به پاکستان ازسرگرفته شده است آمریکا درآستانه ای خروج ازافغانستان هرگزعلاقه ندارد که راه های بازگشت ازخاک پاکستان به صورت سربازان وتجهیزاتش بسته شود.راکت باران مرزتعمدا ازسوی آمریکا وناتومسکوت مانده است تلاشهای افغانستان دراین مورد که ناتورا واداربه موضع گیری نماید هرگزبجای نمی رسد.ادامه بمبارانها یکی ازدلایل عمده ای تاخیر سفرصلاح الدین ربانی به پاکستان دانسته شده است.
عامل دوم درامرتاخیرهیئت صلح افغانستان به پاکستان ازسوی شورای صلح تکمیل نشدن برنامه های عرضه شده درمذاکرات است البته این مساله را اسماعیل قاسم یاربیان کرد اما کسی به این حرف که شورای عالی صلح برنامه هایش کامل نیست چندان باورندارد شورای عالی صلح چه برنامه ای داردکه آن را تکمیل نکرده است مگرشورای عالی صلح، بیش ازدوسال است که تاسیس واعلام شده است دراین دوسال اعضای هفتاد نفری صلح با آنهمه کبکبه ومصارف مشغول چه کاری بوده اند که اجندای صلحش تکمیل ناشده است وبرای مذاکره درپاکستان چیزی درچنته ندارد.اسماعیل قاسم یارعضوبرجسته شورای عالی صلح وسخنگوی شورای می گوید: تاخیرسفرهیئت ربطی به حوادث مرزی ندارد بلکه دلیل آن ناتمام بودن اجندای مذاکرات است. وی گفت این اجندای درختم ماه مبارک رمضان تکمیل می شود.
عامل سوم درتاخیرسفرهیئت شورای عالی صلح به پاکستان ،بی میلی خود پاکستان دانسته شده است پاکستان درشرایط فعلی ، حاضرنیست ازهیئت صلح افغانستان پذیرای نماید این مساله شاید به این دلیل باشد که پاکستان اصولا درشرایط پرتشنج، رفتن هیئت را درپاکستان بی فایده می داند پاکستان می خواهد اوضاع ملتهب بین دوکشورفروکش نماید مشکل مرزی امری سختی است افغانستان به شدت پاکستان را مسئول بمباران ها درمرزدانسته است واین عمل را تجاوزبه خاک افغانستان قلم داد کرده وحملات راکتی پاکستان را به شدت محکوم کرده است وحتی مقامات افغانستان به این مساله تاکید داشته اند که اگرپاکستان این حملات وتعرضات را قطع نکند این قضیه را به سازمان ملل مطرح می کند افغانستان به خاطربحران مرزی دووزیررا ازدست داد پارلمان افغانستان درهفته گذشته دو وزیرکلیدی رییس جمهورکرزی را استیضاح وسلب اعتماد کرد دو وزیرداخله ودفاع بخاطرمسایل مرزی وحملات راکتی پاکستان قربانی شدند.
اتهامات افغانستان برپاکستان به شدت ادامه دارد ازطرف هم بمبارانهای پاکستان به خاک افغانستان بخصوص دو ولایت مرزی کنرونورستان قطع نشده است پاکستان تاکنون اعتراف نکرده است که خاک افغانستان را مورد حمله قرارداده بلکه آنها اشاره به مساله ای دیگری دارد مقامات پاکستان می گویند: تروریستهای پاکستانی به نواحی مرزی مربوط به خاک افغانستان پناهنده شده اند آنها خاک افغانستان را مرکزفعالیتهای تروریستی خود قرارداده ارتش پاکستان مراکزآنها را مورد حمله قرارمی دهد دراین میان ممکن است برخی راکتها به خاک افغانستان اصابت کرده باشد. پاکستان دراین مورد تاکنون دوحرف را اعلا م داشته است یکی اینکه تروریستهای پاکستانی به خاک افغانستان پناهنده شده ودیگراینکه حملات به مراکزتروریستها صورت می گیرد دراین صورت امکان دارد برخی موشکها به خاک افغانستان فرودآمده باشد.
دریک چنین فضای، پاکستان نمی خواهد میزبان هیئت صلح افغانستان باشد این مساله درمحافل افغانستان نیز با شک تردیدهای روبرواست تحلیل گران افغانی می گویند: اول موشک بارانهای پاکستان قطع شود وسپس مذاکرات صلح شروع شود آنها رفتن آقای صلاح الدین را درشرایط فعلی به پاکستان بی فایده می دانند.مساله دیگری که سبب گردیده تا پاکستان ازهیئت افغانستان دعوتی نداشته باشد مساله ترکیب هیئت افغانستان است.آقای راجا پرویزاشرف درکابل اعلام داشت که صلح افغانستان باید جامع وفراگیرباشد ودرمذاکرات صلح همه ای طرفها درگیرشریک باشند صد ر اعظم پاکستان با رهبران سیاسی احزاب ملاقاتهای جداگانه ای داشت ودرگفتگوبا رهبران جبهه ملی وایتلاف ملی گفت که درمذاکرات صلح باید همه شرکت داشته باشند مقامات پاکستانی درکابل قول داد که ازرهبران سیاسی احزاب افغانستان درپاکستان دعوت می کنند.این مساله برای حکومت افغانستان قابل قبول نیست حکومت افغانستان وشورای عالی صلح نمی خواهند درترکیب هیئت، رهبران ویا نمایندگان احزاب سیاسی شرکت داشته باشند حکومت قبول ندارد که درگفتگوهای صلح ازاحزاب اپوزیسیون کسانی حضورداشته باشند حکومت اصولات نمی خواهد مصالحه با ترکیب فراگیراپوزیسیون وحکومت صورت بگیرد.
حکومت افغانستان احزاب سیاسی کشورش را قبول ندارد فکرمی کند اشتراک آنها درماجرای صلح یک نوع اهمیت ورسمیت برای آنها درکنارحکومت افغانستان است انحصارطلبی درمذاکرات صلح را حکومت رها نمی کند.دعوت پاکستان ازرهبران احزاب وشرکت آنها درمذاکرات صلح یکی ازبدترین موضع گیری پاکستان درقبال افغانستان است .حکومت افغانستان هرگزاین مساله را قبول ندارد. اختلافات بسیارشدیدی دراین مورد بین اسلام آباد وکابل می تواند دربین باشد اسلام آباد می خواهد درترکیب هیئت افغانی هم حکومت افغانستان وهم ازاحزاب اپوزیسیون شرکت داشته باشند کابل این قضیه را هرگزقبول ندارد ونمی خواهد درترکیب هیئت افغانی نمایندگان احزاب سیاسی شرکت داشته باشد.این مساله حل ناشده است حکومت پاکستان نمی خواهد با هیئت شورای عالی صلح گفتگو داشته باشد.
برخی معتقد اند که دلیل بهم خوردن سفرصلاح الدین ربانی به پاکستان دراین مساله، نهفته است.اسلام آباد براساس قول وقرارهای که درکابل داشت ویاسیاست که پاکستان درمورد افغانستان اتخاذ کرده وباب مذاکرات را با رهبران اپوزیسیون افغانستان بازنموده است این بارنمی خواهد بصورت جداگانه با حکومت افغانستان وهیئت صلح مذاکره نماید.درشرایط فعلی ،مصالحه تبدیل به یک امرخنثی شده است تازمانیکه پاکستان راضی وحاضربه مصالحه نشود ونقطه نظرات این کشور درامرمصالحه تامین نشود درافغانستان صلحی برقرار نمی شود تاثیرگذاری پاکستان درصلح وجنگ افغانستان دراین سطح است این قضیه، ثابت شده است که اگرهمه دنیا صلح درافغانستان را بخواهند اما پاکستان مخالف باشد مطمئن باید شد که صلح درافغانستان تامین نمی اما اگرتمام دنیا مخالف صلح درافغانستان باشد ولی پاکستان واقعا صلح را درافغانستان بخواهد بدون شک صلح درافغانستان تامین می شود مصالحه بدون موافقت پاکستان بی فایده وعقیم است.
