گفتگوهای رییس جمهوردرقطر
گفتگوهای رییس جمهوردرقطر
رییس جمهوربا هیئت همراه وارد قطرشد.دولت قطرشیخ نشین کوچکی درحاشیه خلیج است که خیل سریع خود را ،درمرکزتحولات قرارداده است.این سفر درشرایط،خاصی ازمناقشات افغانستان وپاکستان صورت می گیرد.گذشته ازمباحث دوجانبه درمناسبات دوکشور،مسایلی بسیارزیاد وپیچیده ای درمورد مذاکرات صلح،مورد بحث وگفتگو قرارخواهد گرفت.نقشه راهی که افغانستان درحال حاضر،درمورد صلح درنظرگرفته است،ظاهرا باید،متن مجزاوطرح،مخالف سیاست پاکستان باشد.رییس جمهورورییس شورای عالی صلح می خواهند،به مقامات قطردیدگاه افغانستان را درمورد مذاکره ودفترنمایندگی طالبان، درمیان بگذارند.
همان گونه که درنشریات کشوراشاره شده،رییس جمهوربه وزیرخارجه آمریکا آقای جان کری گفته است که دیگرپاکستان ممد صلح درافغانستان،نیست وپاکستان حاضرنمی شود، طالبان را درمیزمذاکره با افغانستان،بنیشاند. مقامات افغانستان تاکید کرده که راه جدایی ازپاکستان درمورد صلح،درپیش گرفته است.این راه تازه وجدای ازپاکستان،چه هست؟ هنوزتوضیح کافی واشباع کننده ای داده نشده است.نقشه راه تازه افغانستان که درآن پاکستان،دخالتی ندارد چه می تواند باشد؟ این سئوالی است که پاسخ گفتن به آن کمی مشکل به نظرمی رسد.برخی گفته اند که مجموعه های بزرگ ریزیشی طالبان،وآزادی زندانیان آنها اززندان بگرام وجاهای دیگر،عواملی است که حکومت افغانستان را امید وارساخته است که می تواند درمذاکرات باطالبان وحزب اسلامی تا سال2014 جدایی ازحکومت پاکستان،گامهای را بردارد.
این مجموعه ها موهومی نیست بل واقعیتهای است که دراختیارحکومت افغانستان قراردارد.شایعاتی نیزوجود دارد که طالبان که درقطرپروسه صلح را پیش می برد،حالا تغییرموضع داده وعلاقمند گفتگو با حکومت افغانستان شده اند.تیم طیب آقا که مذاکره کننده اصلی طالبان ازبرلین تاقطر،شناخته شده حالا علاقمند گفتگو با حکومت افغانستان شده وبخاطرهمین تغییرموضع است که گفته شده،طیب آقا ازسوی شورای کویته کنارزده شده وگروه دیگری را به ریاست ملا صدرابراهیم،درقطر معرفی کرده است. این خبراگرواقعیت داشته باشد،نشان دهنده این است که درجبهه طالبان اختلافات شدیدی باید بروزکرده باشد وحکومت افغانستان درجواب دادن پاکستان به این گونه مثالها ونمونه ها دلبسته است.نکته اصلی دراین است که طالبان،موضع خود را تغییردهد واعلام نماید که می خواهد با حکومت افغانستان مذاکره داشته باشد.
اظهارات مقامات افغانستان،نشان می دهد که طالبان زیرسلطه وسیطره پاکستان،هرگزقبول نکرده که می خواهد با حکومت افغانستان،گفتگو داشته باشد آنها تا حالا دومسله را عنوان کرده بود یکی اینکه نیروهای بین المللی ازافغانستان خارج شود که حالا ثابت شده که می شود،نکته دوم که آنها روی آن تاکید داشت این بود که نمی خواهد با حکومت افغانستان،گفتگو داشته باشد ومساله سومی که آنها گفته بود این بود که می خواهد با مامورین آمریکایی گفتگو داشته باشند.این موضع گیری طالبان که با پاکستان کارمی کند،هرگزتغییرنکرده وهمین امروزاعلام داشت که گشایش دفترطالبان درقطر،هیچ ربطی به حکومت افغانستان ندارد.کسی بنام ذبیح الله مجاهد به این مساله اذعان داشت که نمایندگی طالبان درقطرارتباط به حکومت افغانستان ندارد.
کابل نسبت به این گروه ازطالبان که حرفهای استخبارات پاکستان را گوش داده،مایوس شده وگفته است که پاکستان هرگزممد صلح افغانستان،نیست ونمی خواهد طالبان را وارد گفتگوبا حکومت افغانستان نماید،درآخرین سفررییس جمهورکرزی به پاکستان این مساله مطرح گردید که ماآمده ایم وازشما می خواهیم که طالبان را به میزمذاکره حاضرنمایید واین حرف به سبیل پاکستانیها برخورد وگفت: طالبانی نداریم که آنها را با شما دریک میزبنیشانیم. ویک سال پیش ازآن خانم کهرنیزگفته بود:" که ما ملاعمرنداریم". همه این مسایل نشان می داد که پاکستان نمی خواهد که طالبان جنگی ووابسته به خودرا وارد میدان نماید.این موضوع مایه بدبینی افغانستان شده ودرآواخر به این جمع بندی باید رسیده باشد که پاکستان بدرد صلح نمی خورد ومی خواهد راه جدایی ازپاکستان را درپیش بگیرد.
نکته ای دیگری که حکومت افغانستان،نسبت به آن معترض شده این است که پاکستان می خواهد گروهای طالبان را با مخالفان حکومت،واداربه مذاکره نماید ولی نمی خواهد این گروها ازطالبان، با حکومت افغانستان،وارد گفتگو شود.این موضع گیریها وسوء ظن ها برمی گردد به پیشینه ای این مذاکرات،مخالفان سیاسی حکومت همراه طالبان درپاریس گفتگوداشتند، شانتهی سوم همین ماهیت راداشت.با تمام این احوال واوضاع رییس جمهوربه قطررفته است.ایشان دراین مرحله،نقشه راهی که هیچ ربطی به پاکستان ندارد را جلوی،شیخ قطرمی گذارد وامید واراست که ازپروژه صلح به مالکیت افغانستان حمایت نماید.گفته شده درحال حاضر،دوتیم متفاوت ازطالبان درقطر برای گشایش دفتراگرگشوده شود حضوردارند،یکی تیم طیب آقا ودیگری تیم که تازه وارد قطرشده است .برخی آگاهان گفته اند که درراس آن تیم جدید، کسی بنام ملاصدرابراهیم است این تیم درواقع جانشین طیب آقا باید شود.به این صورت گروه مذاکره کننده،طیب آقا باید به دلیل همان تمایلات وتغییردرموضع گیری شان،ازسوی طالبان،کنارگذاشته شده باشد.
اظهارات ذبیح الله مجاهد هم اشاره به این مساله داشت که بازشدن دفترطالبان درقطر،ربطی به حکومت افغانستان ندارد.یعنی اینکه اگرقرارباشد نمایندگی طالبان درقطر،بازشود این نمایندگی دراخیتارکی خواهد بود؟ طالبان طرف دار حکومت افغانستان ویا طالبان طرف دارسیاست پاکستان.مساله دیگری که دراین جا بازهم چالش برانگیزباید باشد این است که دولت قطرچه موضعی دراین میان می گیرد. بااین وضع، دولت قطرباید با گرفتاریهای افغانستان،بخوبی درآمیخته باشد. طیفهای مختلف طالبان درقطربرای تصاحب دفتر،وارد شده اند.دراین مورد شیوخ قطرجانب کدام ازاین گروها وتیم ها راباید گرفت؟ وازکی حمایت خواهد کرد؟.
مساله دیگری که بازهم برای قطرایجاد مشکل کرده این است که دراین مورد با دوکشورافغانستان وپاکستان چه خواهد کرد؟درگذشته که هردوکشوربصورت مشترک با هم حرف می زد ولی حالا هرکدام دیگری را متهم به نقض اصول صلح وآتش بس می کند.مقاماتی ازپاکستان گفته اند که: رییس جمهورافغانستان،مانع صلح است.این مساله باواکنش شدید کابل روبروگردیده وبازهم استخبارات پاکستان گفته است که افغانستان حامی تروریستهای پاکستانی می باشد.امریکه افغانستان هرگزآن را قبول ندارد وآن را اتهمات واهی دانسته است.دراین میان شیخ قطرچه باید بکند.علی الظاهرشیخ حمد بن جاسم،درمیان مشت ولگد کابل واسلام آباد باید گیرکرده باشد.
آگاهان با استناد به این مساله که روابط اسلام آباد وکشورهای حوزه خلیج فارس،بسیارحسنه است،بعید به نظرمی رسد که قطردرامربازگشایی دفتربرای طالبان ویا اینکه بصورت یکجانبه نقشه راه افغانستان را درمورد صلح، قبول نماید اگراین فکر درست باشد ،دراین صورت،سفررییس جمهورکرزی دراین عرصه،بدون دست آورد خواهد شد. حال درعرصه های دیگر،مثل سرمایه گذاری درافغانستان،سهم گیری دراستخراج معادن،مساله پذیرش کارگران افغانی درقطر،مساله تجارت،حمایت ازپروژه علمی وتکنولوژی ارتباطات می تواند دست آوردهای را داشته باشد.شیخ قطردرمورد نقشه راه افغانستان،وهمینطوردرمورد دفتربرای طالبان درخاک خودش،دوکاررا احتمالا،خواهد کرد.یکی اینکه مساله را احاله به زمان نماید به این معنی که گفته باشد که در آینده طرح وراه حل افغانستان را درمورد مصالحه باطالبان وهمینطور،ایجاد نمایندگی برای طالبان را،مورد مطالعه وبررسی قرارمی دهد.صورت دوم ازقضیه این می تواند باشد که شیخ حمد بن جاسم صدراعظم قطر،وارد یک گفتگوی جدی بخاطرمیانجگری بین کابل واسلام آباد شود.
وساطت شیخ قطربین افغانستان وپاکستان،خود چانس دیگری را به این کشوربسیارکوچک اما خیلی فعال درعرصه منطقه می دهد.قطرچندین سال است که درشورای همکاری خلیج،نقش پیشتازدربحرانها را داشته وبه همین دلیل ازعربستان سعودی تاحدی زیادی پیشی گرفته است.درموارد شنیده شده که عربستان ازاین همه پیشرویهای دپلماتیک ووساطت این کشور،ناخوشنود باید باشد زیرا شیخ قطر، نقش سنتی عربستان را،درحاشیه رانده است.احتمالا وی دراین مرحله اززمان با همتایان افغانی وپاکستانی خود به همین صورت عمل خواهد کرد.شیخ با شنیدن حرفهای رییس جمهورکرزی درمورد دفترطالبان درقطروبا گرفتن نقشه راه صلح افغانستان که صلاح الدین هم دراین سفرهمراه ایشان است،عملا این کاررا خواهد کرد که نقش واسطه گیری خود را بین افغانستان وپاکستان شروع نماید.
