نه پایگاه برای آمریکا

نه پایگاه برای آمریکا

دیروزرییس جمهوربه دانشگاه کابل رفت.دانشگاه دیروزهشتاد ساله شد.ایشان درهشتاد مین سالگرد تولد دانشگاه حضوریافت وازاین پایگاه علمی تجلیل وتقدیربعمل آورد.من موقع که درتهران با یک استاد دانشگاه تهران حرف می زدم وی یک مساله جالبی را برای من ازخاطرات دانشگاه تهران وکابل صحبت می کرد او می گفت: شصت سال پیش ازاین ما ازدانشگاه کابل، برای دانشگاه تهران استادانی را برای تدریس دعوت می کردیم. این حرف برای من خیلی جالب بود که افغانستان درنیم قرن گذشته بلحاظ علمی چه قدراعتبارداشته که مراکزعلمی مثل تهران ازدانشگاه کابل، استاد برای تدریس می خواسته است.

اگرحدیث این استاد درست باشد که باید باشد زیرا دلیلی نداشت که وی با من حرف خلافی را گفته باشد،این مساله نشان می دهد که درنیم قرن پیش ازاین افغانستان وضعیت بسیاربهتری بلحاظ علمی داشته است.دریک مورد رییس جمهوراذعان داشت که ما چهل سال بعقب برگشته ایم.بازگشت ورجعیت به عقب، خیلی دردناک باید باشد درحال حاضردانشگاه کابل که دیروزهشتادمین سالگرد تولدش بود،چندان تفاوتی با موسسات تحصیلات عالی که عمرهفت ساله دارد،را ندارد. کیفیت تدریس درخشان نیست افت علمی زیادی داریم استادان این دانشگاه بسیارکهنه گرا هستند وآنها با روشهای مدرن تدریس آشنایی ندارند ودرموارد گفته شده که با نوآوریهای تدریسی وعلمی سرسازش ندارند وبه شدت مخالفت می کنند. بهرصورت جزئیات مساله را نمی دانم ولی این حرف عام است که وضعیت دانشگاه کابل چندان تعریفی نداشته وچندان تفاوتی با موسسات ومراکزعلمی نوظهورهم ندارد.

رییس جمهور، پهنتون هشتاد ساله کابل را تقدیروستایش کرد وهشتادمین پیدایش آن را به همه وازجمله به سالمندان این دانشگاه تبریک گفت.رییس جمهور،یگانه راه ترقی را درمدارج علمی اولا دافغانستان شمرد ومحصلان کشوررا تشویق به کسب علم ودانش نمود .ازصحبتهای مرتبط به دانشگاه،تحصیل، کمیت وکیفیت که بگذریم،رییس جمهوربه مسایل روزافغانستان وسیاست پرداخت.ایشان بازهم مساله "خط دیورند" را مورد تاکید قرارداد وگفت: این خط برسمیت شناخته نمی شود.رییس جمهوردلیل آن را مخالفت مردم افغانستان دانسته است به این صورت که مردم افغانستان با "خط دیورند" مخالف هستند وآنرا قبول ندارد.رییس جمهوربرای دیگرحکومت های بعدی نیزتعیین تکلیف داشت وگفت: هیچ حکومتی نمی تواند "خط دیورند" را برسمیت بشناسد واگراین کاررانماید مورد نفرت وغضب مردم افغانستان قرارمی گیرد.

رییس جمهور چند روزپیش ازاین هم گفته بود که این خط برما، تحمیل شده معاهده امیرعبد الرحمان با انگلیستان یک معاهده تحمیلی است وافغانستان زیرباراین قرارتحمیل نمی رود. رییس جمهوردرکناراین مسایل به مساله مهم دیگری نیزاشاره داشت وگفت: قرارداد امنیتی درآستانه توافق قرارگرفته است.ایشان این سند را به نفع افغانستان تعبیرکرد وگفت امضای پیمان امنیتی با قبول شروط افغانستان به نفع افغانستان است وافغانستان این قرارداد امنیتی را امضا می کند.ایشان چند روزپیش ازاین به دو،متن افغانی وآمریکایی سند اشاره داشت وگفت: هردومتن تهیه شده است وافغانستان شروط خود را داخل کرده است.مضمون سخنان رییس جمهورنشان می دهد که ایشان مصمم است که این سند را امضا نماید سخنان ایشان هیچ شبهه ای نمی گذارد.

 البته این مساله طبیعی هم است وقتیکه سند مادرکه همان موافقت نامه استراتژیک باشد بین دوکشورامضا شده ،سند مکمل که پیمان امنیتی است نیزامضا خواهد شد.سخنان رییس جمهوردراین جهت قابل درک است واین پیمان امنیتی امضا می شود. نکته مهم درسخنان رییس جمهورپایگاه های نظامی آمریکا درافغانستان است ایشا درهشتادمین سالگرد پهنتون کابل به مساله پایگاه ها اشاره کرد وگفت: آمریکا نه پایگاه نظامی ازافغانستان خواسته است.رییس جمهوردیگرمشخص نکرد که نه پایگاه درکجا وکدامها باید باشد ایشان به جزئیات مساله اشاره نکرد اما بصورت کلی اعلام داشت که آمریکا خواهان نه پایگاه نظامی درافغانستان است.این مساله طبعا درپیمان امنیتی ازمواد عمده واولیه آن خواهد بود.درکناراین مساله مصونیت قضایی است که رییس جمهوردرمورد آن اشاراتی صریحی مثل گذشته نداشت درحالیکه گفته می شودعمده ترین مساله همان مصونیت قضایی است که درپیمان امنیتی باید آن مساله حل شود.

درگذشته رییس جمهوردرمورد مصونیت قضایی حرفهای صریحی داشت وگاهی برای حل آن تدویرلوی جرگه را مطرح می کرد.چیزیکه دراظهارات رییس جمهوربصورت شفاف مطرح گردید همان نه پایگاه بود که ایشان روی آن تاکید داشت وامروزهمه خبرگزاریها درمورد این نه پایگاه، مطالبی زیادی را نوشتند وبگونه تفسیرداشتند که گویا رییس جمهورافغانستان با آمریکاییها دراین گونه موارد کنارآمده باشد.سهل گیری وادبیات رضایت مندانه می تواند ازتفاهم رییس جمهوربا مقامات آمریکایی روی مواردی زیادی باشد.برخی گفته اند که کوتاه آمدن رییس جمهوردرمورد پیمان امنیتی به یک نحوی برمی گردد به تنشهای مرزی وتجاوزات پاکستان زیرا پاکستانیها ازفاصله کابل و واشنگتن بهره می برود وفشارها وتجاوزات خود را شدت می بخشد وحتی اگرمناسبات کابل وواشنگتن خوب نشود دراین صورت ممکن است ناتو وآمریکا بشترجانب پاکستان را بگیرد درمرزهمین کارها صورت گرفته است.

 ناتو،تاسیسات نظامی شان را دراختیارپاکستان قرارداده وهمین مساله عامل بروز درگیری درمرزشده است.درمورد انتخابات هم، تیره گی روابط کابل وواشنگتن، تاثیرات منفی خود را می گذارد رییس جمهوربه همه این ظرافتها ونکات وقوف کامل دارد وموضع گیریها درمورد نه پایگاه برای آمریکا ونزدیک شدن موعد امضا پیمان امنیتی به یک نحوی برمی گردد به این مسایل رییس جمهورمی خواهد پیمان امضا شود،پایگاه هم برای آمریکا داده می شود مساله مصونیت قضایی هم به یک نحوی حل می شود.اگرهمه این موارد که برشمردیم درخط توافق کابل وواشنگتن قرارگرفته باشد،این مساله، تاثیرات جنبی دیگری را نیزدرپی دارد.اروپا هم پس ازسال دوهزارچهارده مطالبات مشابه را خواهد داشت اروپا دومساله برای شان مهم وحیاتی است یکی اینکه نیروهای شان درافغانستان به تبع نیروهای آمریکا باقی می ماند این مساله ازهم اکنون محرزشده است که کشورهای اروپایی درصورت که آمریکا درافغانستان نیرو داشته باشد، آنها هم درافغانستان نیرو خواهند داشت.

 امروزدربرخی روزنامه های اروپایی به این مساله اشاره شد که آمریکا احتمالا دوازده هزار نیرو درافغانستان می گذارد وسه هزارنیروی دیگرازکشورهای اروپایی درافغانستان  خواهد ماند با این محاسبه پس ازسال 2014 پانزده هزارنیرو درافغانستان باقی می ماند هدف ازماموریت شان را نیزاعلام کرده اند،آموزش،تجهیز ومشوره دهی نیروهای افغان اما درمورد ماموریت جنگی شان تنها یک مساله را، نام گرفته وآن حمله به مراکزالقاعده است ولی بشترازاین درنشست بروگسیل ودیگرنشسهای رهبران ناتو گفته نشده است.نکته دومی که کشورهای اروپایی روی آن تاکید دارند وآن این است که نیروهای اروپایی مثل سربازان آمریکایی مصونیت قضایی داشته باشند.اگراین دوخواسته برآورده شود درآن صورت تردیدی نیست که نیروهای اروپایی درافغانستان نیزحضورخواهند داشت.سربازان اروپایی ناتو با دوشرط درافغانستان می مانند یکی آمریکا حضورشان را درافغانستان داشته باشد ودیگر اینکه مصونیت قضایی شان حل شده باشد.

درقرارداد امنیتی همه این مسایل باید درج شده باشد.گفته های رییس جمهوردردانشگاه کابل چند مساله را روشن می سازد نیروهای آمریکا درافغانستان پس ازسال دوهزارچهارده، می ماند وآنها نه پایگاه برای نیروهای شان خواسته اند.نکته دیگراینکه قرارداد امنیتی با آمریکا امضا می شود ورییس جمهورآنرا بسود افغانستان ارزیابی کرده است ومساله سوم مصونیت قضایی هم باید دراین پیمان حل شده باشد وچهارمین موضوع این است که نیروهای اروپایی ناتو هم به نحوی تکلیف شان معلوم شده است.آنها درسایه نیروهای آمریکایی درافغانستان می مانند ومصونیت قضای شان هم باید حل شده باشد.رییس جمهورمساله نه پایگاه نظامی را مطرح کرد ولی به این مساله که این پایگاه تا چه زمانی دراختیارناتو قرارمی گیرد اشاره نداشت البته مقامات آمریکایی بارها اعلام داشته اند که هرگزدرفکرایجاد پایگاه دایمی درافغانستان نستند ونمی خواهند درافغانستان پایگاه دایمی داشته باشند. پایگاه برای مدت زمان کوتاهی درافغانستان درنظرگرفته شده است.

 سقف زمانی آن را بین سه سال تا پنج سال درنظرگرفته است نظا میان روی ضرورت پنج ساله آن تاکید دارند ومقامات سیاسی مساله سه ساله را مد نظرگرفته اند البته درکناراین روایتها،بحث 2024 هم منتفی دانسته نشده است دهه تحول همراه با حضورنیروهای بین المللی درپایگاه ها ادامه خواهد داشت اینها مسایلی است که درمورد پایگاه ها وحضورآمریکاییها درافغانستان مطرح شده است ورییس جمهورهم دیروزدردانشگاه کابل گفت که آمریکا نه پایگاه ازافغانستان خواسته است.