زیگنالهای مثبت

زیگنالهای مثبت

زیگنالهای مثبت درمناسبات اردرهم افغانستان با متحدان وهمسایه گانش دیده می شود.دراوج تیره گی مناسبات کابل واسلام آباد،مشاوراموربین الملل نوازشریف بایک پیام روشن وارد کابل شد.سرتاج عزیزهفته گذشته درکابل،مذاکرات سودمندی با مقامات افغانستان ورییس جمهورکرزی داشته است.آقای عزیزروی مسایلی زیادی اشاره داشت که عمده ترین آن دعوت نوازشریف ازحامد کرزی وقبول این دعوت ازسوی ایشان است رییس جمهوربه پاکستان می رود.این سفرچراغ امید ونورخیره ای را باید درمناسبات دوکشوربه سوسو درآورده باشد واین خوب ویک زیگنال مثبت است. به دنبال آن آقای جیمزدابنزبرای دومین باردرطی یک ماه وارد کابل می شود.دابنزنماینده ویژه آمریکا درامورافغانستان وپاکستان است وی نیزدرکابل ازگفتگوهایش با رییس جمهورکرزی راضی به نظرمی رسید واین  رضایت دلیل برپیشرفت گفتگوها درمسایل اساسی ازجمله موضوع "مصالحه"، قرارداد امنیتی" وانتخابات" باید باشد اظهارات مثبت آقای دابنزهم دلیل بربهبود مناسبات وسهولت درمذاکرات دانسته شده است.آقای جان کری هم وارد منطقه شده ودراولین گفتگوهایش درمورد "موافقتنامه امنیتی" سخنان مثبتی داشته است آقای کری وزیرخارجه آمریکا گفته است که این " موافقتنامه امنیتی " بزودی بین دوکشوربا مضا می رسد.

چالشهای موافقتنامه امنیتی:

شکی وجود ندارد که این سند با دشواریهای زیادی روبروشده است دلیل آن هم این است که« موافقنامه امنیتی» را افغانستان به بد مساله گره زده وآن مساله گفتگوبا طالبان ومذاکرات صلح درافغانستان است.کابل به صورت واضحی خواسته که آمریکا وپاکستان باید طالبان را وادارنمایند که با مقامات افغانستان وبخصوص شورای عالی صلح وارد گفتگوشوند.افغانستان معتقد است که طالبان تابع سیاست پاکستان است وازخود اراده جدایی ازپاکستان را مطرح نکرده است وپاکستان هم ازآمریکا دراین خصوص تبعیت می کند نتیجه اینکه پدیده طالبان یک ابزارنظامی سیاسی دراختیارآنها می باشند حال که چنین است باید آنها را واداربه گفتگو نمایند.درغیراین صورت ما نمی خواهیم وهرگزشتابی برای امضای« موافقتنامه امنیتی » نداریم آقای جنرال دمپسی رییس ستاد مشترک ارتش آمریکا درکابل گفت: « موافقتنامه امنیتی» باید تا ماه اکتوبرآماده برای امضا باشد وجنرال دیگرآمریکایی تاکید داشت که ضرب الاجل اکتوبردوراست این سند باید هرچه زود ترازاین موعد به امضا برسد.

اگراین موافقتنامه امضا نشود دراین صورت چه خواهد شد؟ آقای دمپسی این مساله را نیزروشن ساخت که دراین صورت حضورنیروهای ما درافغانستان نمی تواند موجه باشد « گزینه صفری» ازاین لحظه به بعد آغازمی شود.چالش دراین است که کابل وواشنگتن این سند را به دوجای بسیارمتفاوت گره زده است یکی گفتگو با طالبان ودیگری حضورنیروها درافغانستان.این کارنادرست است وسبب پریشانی وآشفتگی درمناسبات سیاسی دوکشورشده است.« موافقتنامه امنیتی» منوط است به ازسرگیری گفتگوها با طالبان این کاری است که باید آمریکا ازطریق فشاربرپاکستان آن را عملی نماید.سخنگوی وزارت خارجه درکنفرانس خبری اعلام داشت که هیچ شتابی درامضا « موافقتنامه امنیتی» درکارنیست وی تاکید داشت ضرب الاجل ماه اکتوبربرای افغانستان الزام آورنیست.افغانستان تا بحال ضرب الاجل جنرال دمپسی را قبول نکرده است.حضورویاترک مطلق نیروهای آمریکایی، گره خورده به امضای این سند اگرافغانستان این سند را امضا نکند دراین صورت نیروهای آمریکا ازافغانستان بیرون می شود این خروج مطلق وگزینه صفری است که روزنامه نیویورک تایمز به نقل ازمقامات کاخ سفید منتشرکرده اند.

اظهارات جان کری درمورد موافقتنامه امنیتی:

آقای کری درآخرین اظهارنظرشان درمورد« موافقتنامه امنیتی» گفته است که این سند درآستانه توافق نهایی قرارگرفته  وخیلی امید واراست که «موافقتنامه امنیتی» بین دوکشورامضا شود.صحبتهای آقای کری دردوبخش خلاصه می شود که هردو فوق العاده اهمیت دارد یکی محتوای این سند ودیگری امضای آن. بحث محتوایی موافقتنامه خیلی مهم است اگربه یاد داشته باشیم مشکلی که بین آمریکا وعراق پیش آمد، همان بحث محتوایی سند بودکه نه ماه گفتگوی مستمروبی حاصل با آمریکا را درمورد محتوای سند دربرگرفت.آمریکا تاکید داشت که سند باید بگونه نوشته شود که « مصونیت قضایی» سربازان آمریکایی درعراق حل شده باشد اما عراقیها این اصل وشرط را قبول نکرد نتیجه این شد که تمامی نیروهای آمریکا ازکشورنفت خیزودارای انرژی بی پایان، بیرون شوند وعراق را با آن وضع رها کند که می بینیم.

انفجارهای مرگباردرعراق به این شدت وگسترده گی یکی ازدلایلش همان چالش امنیتی واستخباراتی است که حکومت عراق توانایی برخورد با آن را نداشته است واگرنیروهای آمریکا درعراق درچارچوب یک سند حضورداشت این مساله کمک بزرگی برای امنیت وتبادل اطلاعات استخباراتی برای مقابله با تروریستهای بیرحم می کرد وخیلی مهم بود.حال همین مساله درمورد افغانستان هم مطرح است یک مقام آمریکایی وابسته به حزب دموکرات به من گفت: « مصونیت قضایی» جدی ترین مساله دربحث محتوایی موافقتنامه امنیتی است اگراین موضوع حل نشود وسربازان آمریکا درافغانستان « مصونیت قضایی» نداشته باشند دراین صورت اگرشما همه اختیارات افغانستان را به ارتش آمریکا بدهید بازهم بی فایده است.

آقای کری این نکته را بخوبی می داند که مساله « مصونیت قضایی» چه قدربرای حضورشان درافغانستان مهم است .آقای کری به همین دلیل است که یک بخش ازگفته هایش اختصاص به محتوای سند دارد.نکته دوم که آقای کری روی آن تاکید داشت مساله امضای این سند است بدون تردید سند درصورتی آماده برای امضا می شود که موضوع اول حل شده باشد سربازان آمریکایی درافغانستان مصونیت قضایی داشته باشد با حل  این مساله، بحث متاخرآن مطرح می شود وآن امضای این «توافقتنامه امنیتی» است آقا جان کری وزیرخارجه آمریکا به هردومساله بصورت مثبت اشاره داشت پیشرفتهای زیادی درمحتوای سند صورت گرفته است ودیگراینکه وی باوردارد وامید واراست که این « موافقتنامه امنیتی» بین دوطرف به امضا می رسد.

افغانستان چه ملاحظاتی درمورد سند دارد:

افغانستان سه مساله را درمورد سند بعنوان روند اجرایی آن،باید درنظرگرفته باشد یکی همان بحث محتوایی سند است.درلوی جرگه 2012 درمورد« موافقتنامه امنیتی» به نحوی مصونیت قضایی رد شده بود درلابلای قطعنامه 76 ماده ای، ماده های داشتیم که گفته بود « مصونیت قضایی » را قبول ندارد ولی خوب لویه جرگه حکومتی است حرف اول وآخررا حکومت می زند افغانستان اگرازمباحث محتوایی سند عبورنماید وتیم های مذاکره کننده ماده های مورد قبول طرفین را درج سند نمایند.درآن صورت افغانستان مساله دیگری را پیش می کشد وآن این است که این سند باید به « لویه جرگه» ارجاع داده شود گفته شده که حکومت این مجلس را درماه میزان دایرمی کند وتمام بحث آن مساله « موافقتنامه امنیتی» است. گذشته ازدومساله محتوا وتایید لوی جرگه یک مساله بسیارمهم دیگررانیزافغانستان گره بکارسند زده است وآن آغازگفتگوهای طالبان با حکومت افغانستان است.

زیرا طالبان اصلی که مقرشان درپاکستان است، تا این لحظه گفته است که هیچ نوع مذاکره با حکومت افغانستان ندارند ونمی خواهند با شورای عالی صلح صحبت داشته باشند. طالبان نه شورا را قبول کرده ونه حکومت افغانستان را طالبان سازدیگری می زند که ما یک طرف داریم وآن آمریکا است.حکومت افغانستان این موضع گیری را ازخود طالبان نمی داند این موقف درواقع موضع پاکستان درمورد افغانستان است که اززبان طالبان شنیده می شود.افغانستان شاید باور دارد که طالبان جدایی ازپاکستان وآمریکا دیگرطالبی نیست.افغانستان برا ی امضای « موافقتنامه امنیتی» این سه پایه را گذاشته است بحث محتوایی سند امنیتی،احاله آن به لوی جرگه، وآغازگفتگو با طالبان.این ها ملاحظاتی است که ازسوی افغانستان درمورد « موافقتنامه امنیتی» بین افغانستان وکابل مطرح شده است.

زیگنالهای روشن:

درکناراین مسایل دیده می شود که نرمشهای ازسوی افغانستان درخیلی ازموارد به چشم می خورد.برخی گفته اند نرمشهای حکومت درمورد انتخابات وسرعت عمل بی نظیردرتوشیح قوانین وکمیته گزینش وتعیین نه کمیشنر دلایلی است که حکومت افغانستان به یک نحوی انتخابات سال 93 را قبول کرده باشد واین مساله درذات خود اهمیت زیادی دارد وچراغ سبزی است درراه درست حکومت داری، انتقال سیاسی با انتخابات شروع می شود وحکومت مسوول برگزاری انتخابات دانسته شده است.حال دولت این گامها را درمورد انتخابات برداشته است پس نتیجه اینکه انتخابات برگزارمی شود.برگزاری انتخابات خواست مشترک جامعه جهانی ومردم افغانستان می باشد ونگرانی این است که ازسوی حکومت ممکن است که انتخابات با چالش روبروشود.اما مجموعه رفتارحکومت بمثابه زیگنال مثبت دانسته شده است.

درکناراین مساله، اظهارات وزیرخارجه آمریکا درمورد« موافقتنامه امنیتی» ونزدیک شدن زمان پایانی آن هم می تواند گام مثبت دراین مورد باشد. سند امنیتی درحدی جدی است که جنبه ای حیثیتی بخود گرفته هردوطرف بگونه شرایط وخواسته های شان را روی آن سوارکرده اند که برداشتن هریک ازشروط کسرحیثیتی برای طرف بوجودمی آورد واین خیلی بد است.این مساله شاید بیش ازاین که دلایل منطقی داشته باشد بشترلجاجت های سیاسی پایتختهای دوکشوراست.آمریکا می گوید ما نمی توانیم ضمانت امنیتی به افغانستان بدهیم ونمی توانیم امنیت افغانستان را گرانتی نماییم وافغانستان تاکید دارد که آمریکا باید ازافغانستان دربرابرتهدیدات همسایه گانش حمایت نماید نیروهای افغان درحد لازم تجهیزشود.

 حال این سند با این دشواریها براساس گفته های آقای جان کری باید امضا شود وآقای جمزدابنزهم گفته است که پیشرفتهای خوبی درمناسبات افغانستان پاکستان ومساله صلح صورت گرفته است گرچه آمریکا درمورد بازشدن دفترطالبان درقطرچیزی نگفته ولی پاکستان بصورت مکرر تاکید کرده که نمایندگی طالبان درقطربزودی بازمی شود.شورای عالی صلح هم درمورد دفترطالبان وگفتگوهای صلح به گونه اظهارنظرکرده که گویا با فصل تازه درمورد بازشدن نمایندگی طالبان موافق است نمایندگی طالبان می تواند بنام« تحریک طالبا»  درقطرگشوده شود وشورای عالی صلح بعنوان تحریک طالبان حاضراست با آنها مذاکره نماید این همه مسایل وطرح  آن دراین روزهای آخیرنشانه ای ازبهبود وضعیت وزیگنالهای مثبت به چهارطرف باید باشد.