نوع ماموریت تغییر ویا منتفی می شود؟

نوع ماموریت تغییر ویا منتفی می شود؟

نوع ماموریت تغییرمی کند،این مطلب را سفیرآلمان دریک گفتگو با شخصیتهای افغانستان مطرح کرد.وی که در« انستیتوت مطالعات استراتژیک» درکابل سخن می گفت به این مطلب اشاره کرد.ماموریت ناتودرافغانستان پایان نمی یابد اما نوع ماموریت تغییرمی کند.وی دراین سمینار که به ابتکارآقای داکترمرادیان رییس انستیتوت مطالعات برگزارشده بود به این مساله اشاره کرد.دیدگاه سفیرکبیرآلمان درافغانستان،مشابه نظرات سایرمقامات غربی درافغانستان است.تاکنون مقامات غربی سخنی که نشان دهد که ماموریت شان درافغانستان خاتمه می یابد را نداشته ایم تنها دریک مورد تحلیل روزنامه نیویورک تایمزبود که سیرتحلیلها را دیگرگون ساخت.روزنامه دریک تحلیل خود به این نکته اشاره داشت که مناسبات دو، رییس جمهور اوباما وکرزی خیلی به تیره گی گراییده رییس جمهوراوباما پس ازگفتگوی تلخی که بارییس جمهورکرزی داشت،« گزینه صفر» نیروهای آمریکایی درافغانستان را مطرح کرده است.دومساله «گزینه صفر» وخروج زود هنگام ازجدی ترین مطالبی بود که دراین روزنامه منتشرشد.

اما غیرازآن مطلبی که درروزنامه نوشته شد،دیگرسخنی که دال برختم ماموریت ناتو درافغانستان باشد را نشنیده ایم سفیرآلمان درکابل با صراحت اعلام داشت که نوع ماموریت پس ازسال2014 تغییرمی کند اما این ماموریت خاتمه نمی یابد وما افغانستان را بحال خودش رها نمی کنیم.آلمان سومین کشوری است که درافغانستان نیروی دارد وزحماتی درشمال افغانستان کشیده علیرغم خسارات وتلفات، احساس حفظ دست آوردها را درافغانستان دارد.وی دراین نشست با صراحت اعلام داشت که دومساله درافغانستان دردرجه اول کارهای شان قراردارد یکی ادامه ماموریت درافغانستان با تغییرنوعیت آن ودیگری مساله انتخابات افغانستان که بدیلی ندارد وانتخابات برگزارشود اما اینکه چه گونه برگزارمی شوداین مساله برمی گردد به خود  افغانها زیرا برگزاری انتخابات کارخود شان است جناب سفیرتاکید داشت که انتخابات مربوط افغانها است هرطورکه مایل باشد می توانند انتخابات شان را برگذارنمایند وی گفت: این مساله ربطی بما ندارد ولی ما می توانیم به افغانها کمک نماییم که انتخابات خوبی داشته باشند.

تغییرنوع ماموریت به چه معنا است؟

تعریف دقیقی که ازتغییرماموریت برای ما قابل درک است  این است که حضورنیروهای بین المللی را اگردردوفازمورد بررسی قراردهیم به درستی به معنای درک تغییرنوع ماموریت دست می یابیم.فازاول ازماموریت جامعه بین المللی درافغانستان با کنفرانس بن 2001 آغازگردید دراین مرحله اصولا به دومفهوم سیاسی ونظامی براساس موافقتنامه بن باید اشاره کرد.دراین سند به مسایل اساسی اشاره گردید ومشخصا ساختارسیاسی دراشکال «اداره موقت» اداره انتقالی» وحکومت منتخب» تعریف شد واین اصول درافغانستان عملی گردید.درعرصه نظامی،حضورنیروهای بین المللی درافغانستان،عمده ترین بخش کارغرب درافغانستان بود.یازده سپتامبر2001 حالتی را به وجود آورد که حضورنیروهای بین المللی را درافغانستان،موجه ترین ماموریت می توانیست اعلام کرد.وجوه مشترکی زیادی فکرمی شد که ایجادشده است افغانستان با جامعه جهانی متحد شده ودنبال نابود کردن دشمنان مشترک شان هستند. دوستی افغانستان درحدی تعریف می شد که افغانستان عضوخارج ازناتو قلم داد گردید وبه  این سمت برگزیده شد افغانستان تبدیل به متحد استراتژیک دنیای غرب گردید وبه همین دلیل ده ها« موافقتنامه  استراتژیک» را با متحدان خود به امضا رساند .

تاحالا نشان داده شده که افغانستان با متحدان غربی خود نزدیک به بیست سند راهبردی واستراتژیک را به امضا رسانده.ازسوی هم، همه درک می کردیم که نیروهای نظامی غرب درافغانستان برای نان خورد ن نیامده آنها ماموریت واضحی دارند که باید آن را با موفقیت به پایان برسانند.دشمنان مشترکی شناسایی گردید وبرای نابودی آن اقدامات وهمکاری مشترک ضروری بود این ها مبانی تیوریک قضیه دانسته می شد اما درعمل متاسفانه افغانستان موفق نشد آن چیزی که مهندسی وتعریف ازمناسبات خود با غرب داشت را به دست آورد.حکومت داری خوب وعاری ازفساد را نتوانستیم ایجاد نماییم مشکلات فراوانی درحکومت داری خوب ومدیریت داشتیم فساد درجامعه به اوج خود رسید.فضای دوستی واعتماد که باجامعه جهانی لازم بود بوجود نیامد فاصله ها زیاد وزیاد تر شد.افغانستان درعرصه های نظامی هم درمسیرکارزار ناتو باتروریستها، همکارومتحد خوبی نبود تقریبا با همه اقدامات نظامی آنها به مخالفت برخواست به این ترتیب آن چیزی باید بدست می آوردیم،آن را نتوانستیم بدست بیاوریم نه حکومت داری خوب ونه شکست تروریزم را که دوماموریت مشترک وتعریف شده افغانستان با جامعه جهانی بود را بدست نیاوردیم .درحال حاضرکه نیروهای بین المللی ازافغانستان خارج می شوند حتی این خروج درحدی «گزینه صفر»هم مطرح شده،نوع ماموریت تغییریافته چه می تواند باشد؟.آقای راسموسن دبیرکل ناتو ازاین تغییر،تعریفی به این صورت را داشته است.آموزش نیروهای افغانستان،تجهیزات برای شان ومساله مشوره دهی درجنگ با تروریزم.سه مولفه که آقای راسموسن دبیرکل ناتو مطرح کرد، درواقع همان حرفی است که سفیرآلمان به آن اشاره کرده است.ماموریت جنگی درافغانستان را بکلی پایان می برند ونوع تازه ازهمکاری را درقالب تعلیم،تجهیز ومشوره شروع می کنند.حال پرسش که مطرح می شود این است که این تغییربا چه چالشهای روبرو شده است.

چالشهای که تغییرماموریت با آن روبرمی شود:

شکی نیست که ماموریت بعدی ناتو درافغانستان با چالشهای خاصی خود روبرو می شود این گرفتاری ازدوجهت قابل بحث است یکی حکومت افغانستان ودیگری جامعه جهانی وسازمان ناتو.حکومت افغانستان درفازاول ازحضورجامعه جهانی دردوعرصه سیاسی ونظامی همکاری خوبی نداشت همانگونه که اشاره کردیم حکومت افغانستان نوع عملیات نظامی وانتقادات سیاسی غرب را درمورد حکومت خود مغرضانه می دانست وهرگزآن را قبول نمی کرد غرب هم نسبت به رفتاروموضع گیریهای حکومت افغانستان،بدبین شد این مساله پس ازسال2007 بخوبی خود را نشا داد.غرب وآمریکا نگاه افغانستان محوری خود را تغییرداد وبشتردرامورجنگ وصلح افغانستان به کشورهمسایه افغانستان روی خوش نشان داد آنها درخیلی ازموارد نظروموقف پاکستان را تایید کردند خط دیورند را به سود پاکستان اعلام کرد درمساله صلح ومذاکره بشتربه جانب پاکستان کشانده شد درحال حاضرنگاه افغانستان محوری غرب کنارگذاشته شده واین گمانه زنی بشدت تقویت شده که ممکن است درفازدوم که پس ازسال2014 آغازمی شود،تمامی امورمرتبط به افغانستان را دراختیارپاکستان بگذارد افغانستان به این صورت درحاشیه کشانده شود.

علایم زیادی وجود دارد که همین رویه را آنها درپیش گرفته اند واین چالش بزرگی است که درمناسبات افغانستان با غرب دیده می شود.افغانستان با سیاست غرب درمورد گفتگو با طالبان موافق نیست پیمان امنیتی را به مساله صلح گره زده است درحالیکه نسبتهای منطقی دراین پیوند کم تردیده می شود.امروز مقامات نظامی ناتو وجنرالان آمریکایی اعلام داشتند که اگرموافقتنامه امنیتی امضا شود،خیلی ازمسایل درماموریت پس ازسال 2014 حل وفصل می شود.آنها تاکید کرده اند که این سند مبنای درست همکاری متقابل را تعریف می کند وما می توانیم نوع ماموریت وهمکاری مان را با افغانستان روشن نماییم جنرالان آمریکایی درروشنی « موافقتنامه امنیتی» نوع ماموریت وکارهای شان را می خواهند انجام دهند حال این سند ازسوی افغانستان با چالش روبروشده کابل آماده گی ندارد که این سند امضا شود.جنرال دامپسی تاکید داشت که این سند باید تا ماه اکتوبرسالجاری امضا شود ولی حکومت خاطرنشان کرده که ضرب الاجل های اعلام شده برای شان اهمیت ندارد.رییس جمهورگفته ما هیچ شتابی درامضای سند نداریم.نگرانی وچالش عمده دیگراین است که اگراین سند تا ماه اکتوبرامضا نشود درآن صورت ممکن است تبدیل شود به شعارهای انتخاباتی واین مساله خیلی خطرناک می شود.تحلیلگران افغانستان به شدت نسبت به این مساله نگران هستند که موافقتنامه امنیتی نباید به شعارهای انتخاباتی مبدل گردد دراین صورت ممکن است سوء استفاده های زیادی ازسند همکاری امنیتی شود واین مساله به نفع مردم افغانستان نیست.

اما غرب وآمریکا دنبال چه هست؟ برخی گفته اند آمریکا ازعمده کردن سند امنیتی هدفی را دنبال می کند که درنهایت همه کاسه وکوزه ها را برسرافغانستان بشکند وخود به هدف خود بدون کدام پرسشی دست یافته باشد.هدف چه می تواند باشد که آمریکا با عمده کردن آن می خواهد آن را بدست بیاورد.گفته شده هدف آمریکا خارج شدن ازافغانستان است ودیگرجنگی که 72 درصد مردم آمریکا مخالف آن باشد وآقای اوباما دورنهایی ریاست جمهوری اش درآمریکا است،دیگرحضورآمریکا درافغانستان هیچ سودی برای شان ندارد.مساله طالبان را ازطریق پاکستان می خواهد حل نماید ودوسیه را دراختیاراسلام آبادبگذارد این نیت اصلی آمریکا است ولی این مساله را به مساله ای گره زده وآن موافقتنامه امنیتی است ازسوی هم که افغانستان شرط شروط گذاشته نتیجه این می شود که سند امضا نمی شود ونیروهای آمریکایی ودرکل ناتوبه گزینه صفرمی رسند.اگراین فرضیه درست باشد دراین صورت باید اذعان داشت که دیگردرافغانستان ماموریتی نمی ماند که آنرا انجام دهد ویا درمورد نوعیت آن فکرشود.

سه موضوع تعلیم،تجهیز ومشوره درصورتی معنی دارد که نیروهای بین المللی دریک حدی درافغانستان بمانند اگربنا باشد که موافقتنامه امضا نشود وآنها ازافغانستان خارج شوند وگزینه صفری عملی گردد دراین صورت کدام ماموریت را می توان شناسایی کرد.حرفهای سفیرآلمان وگفته های راسموسن درحالتی معنی دارند که نیروها درافغانستان بمانند ومنتها نوع ماموریت شان فرق می کند.ماموریت اصلی شان می شود تعلیم،تجهیز ومشوره دهی.حال هرسه مساله گره خورده به «موافقتنامه امنیتی» افغانستان آن را به آسانی امضا نمی کند وغرب وآمریکا بدون امضای آن نمی خواهند به افغانستان کمک نمایند این است که نوع ماموریت ناتو درافغانستان با چالش روبرو می شود این سوال سری جای خود باقی می ماند که آیا ماموریت درافغانستان تغییرمی کند؟ ویا اینکه اصلا منتفی می شود؟.