سناریوهای محتمل با آزادی ملابرادر
سناریوهای محتمل با آزادی ملابرادر
ملاغنی برادرامروزآزاد می شود،مطلبی که امروزمقامات پاکستانی آن را اعلام کرده اند.آنها بصورت کلی دلایل اقدام شان را تسریع پروسه صلح درافغانستان دانسته اند.البته این اقدام یکی ازجدی ترین خواسته های حکومت افغانستان می باشد.آزادی ملاغنی برادروهمراهان شان برای افغانستان ازاین نقطه نظراهمیت دارد که ملاغنی برادر، مرد شماره دو درگروه طالبان،طرف گفتگو با حکومت افغانستان بوده است.وی مذاکراتش را ازسال 2009 با مامورین افغانستان بصورت محرمانه آغازکرد.و در بهار سال 2010 ملاغنی برادروهمراهان وی، توسط استخبارات پاکستان دربندرکراچی دستگیرمی شوند ازآن زمان وی تاحالا درزندان پاکستان می باشد.رییس جمهورکرزی بارها درگفتگوی شان با مقامات پاکستان روی آزادی ملابرادروهمراه هان شان، تاکید کرد وخواستاررهایی وی اززندان گردید.
درآخرین سفررییس جمهوکرزی این مساله ازسوی پاکستان اعلام گردید که آنها می خواهند ملابرادر را بخاطرپروسه صلح اززندان آزاد نمایند.امروزمقامات پاکستانی گفته اند که ملابرادراززندان آزاد می شود هدف ازاین اقدام یکی تسریع گفتگوهای صلح دانسته شده ودیگری هم حسن نیت درمناسبات کابل واسلام آباد درنظرگرفته شده. روابط دوکشوربی نهایت تیره تارگردیده ویکی ازعوامل تیره گی همین زندانی شدن ملاغنی برادر است ومساله سوم این است که مقامات حکومت نوازشریف خواست نشان دهند که سفروگفتگوهای رییس جمهور وصدراعظم پاکستان،بی فایده نبوده است.حال ازاین سه مساله: تسریع مذاکرات صلح،ایجاد مناسبات حسنه،ولبیک به خواسته های حکومت کابل ومثمرثمرنشان دادن گفتگوهای کرزی ونوازشریف که بگذریم چند موضوع اساسی دیگر را مورد گفتگوقرارمی دهیم.
آیا ملا برادر وهمکارانش می توانند ممد صلح باشند؟
این پرسش همواره مطرح بوده که ملاغنی برادرچه نقشی را می تواند به پیش ببرد؟ برخی گفته اند که وی مرد شماره دو درتشکیلات طالبان است ومی تواند تاثیرات زیادی درشکل دهی صلح داشته باشد.مقامات افغانستان وشخص رییس جمهور به این باوراست که ملاغنی برادردرامرصلح صادق است ومی خواهد مساله طالبان وحکومت افغانستان را درچهارچوب صلح حل وفصل نماید غنی برادرنمی خواهد با جنگ خواست طالبان را به مردم افغانستان عملی نماید وی مرد صلح وصادق درامرگفتگوهای صلح است برخی گفته که ازتباروریشه پوپل زی وازقبیله رییس جمهورکرزی هم است.حضوروحمایت ملاغنی برادروتیم ایشان می تواند صلح درافغانستان را تاحدی زیادی بثمربرساند.
اما گروهای تحلیلگر دیگر افغانستان این فکررا اصلا وابدا قبول ندارند آنها می گویند ملابرادرهرچه هم صادق ومهم درتشکیلات طالبان باشد ولی هرگزقادرنیست صلح را به افغانستان بازگرداند این مساله ازخود دلیل دارد زیرا جنگ افغانستان بدست طالبان نیست جنگ با ماهیت استخباراتی خود بصورت بیرحمانه ای درافغانستان سازماندهی ومهندسی شده ملابرادروحتی خود ملاعمردراین جنگ استخباراتی نقشی ندارد.ریشه جنگ وصلح ملابرادر وملاعمرنیست که با موافقت آنها صلح درافغانستان بدست آید.براساس این تحلیل که درست هم باید باشد،با آزادی ملاغنی برادر هیچ تحول تازه ای رخ نمی دهد وملابرادرهیچ معجزه ای هم نمی تواند.ریشه این فکردراین است که طالبان ابزاراراده استخباراتی وجنگ نیابتی درافغانستان می باشند دراین تحلیل طالبان،معلول ازیک علت است معلول تابع علت خود است.علت وعامل جنگ استخبارات می باشد وتازمانیکه مساله استخبارات وگفتگوهای سودمند بین کشورها وبخصوص افغانستان وپاکستان روی ندهد،صلح درافغانستان عملی نیست.
جالب است هفته گذشته آقای سرتاج عزیزگفت: ما درافغانستان مداخله نمی کنیم بشرط اینکه هند مداخله نکند وازگروهای مشخصی پشتیبانی نکند.خوب مساله هند می تواند همیشه دلیلی باشد برای مداخله همسایه هروقت اعتراضی صورت بگیرد براحتی می گوید، پس چرا هند مداخله می کند مساله صلح درافغانستان ازحد رهایی چند زندانی،خارج شده واین مساله ابعاد بسیارپیچیده ای استخباراتی دارد.رییس جمهوردرمراسم دومین سالگرد شهادت استاد ربانی گفت: تلاشهای صلح حتما بجای می رسد.حرف آقای رییس جمهوراین است که صلح درافغانستان آمدنی است تلاشهای صلح بجای می رسد واستاد ربانی جانش را در راه صلح فداکرد.یکی ازدلایل اطمینان خاطر رییس جمهور، آزادی ملا غنی برادرباید باشد.البته رییس جمهورمی داند که ریشه صلح درجای دیگراست ولی تاکید وپافشاری ایشان دال است براینکه، آزادی وی کمک زیادی به صلح می کند.
اگرآزادی ملا غنی برادر را بعنوان گام مقدماتی درنظربگیریم.پاکستان تاحالا هرگزحاضرنبود که وی را آزاد نماید ولی اکنون حاضرشده که ملاغنی برادروهمراه هان شان را اززندان آزاد نماید.این مساله نشانه ودال بریک امری عمیق تر ازآن را می تواند بشارت دهد.ازادی وی می تواند دلیل برتغییردیدگاه دراسلام آباد باشد.دوحالت را می توان درمورد پاکستان دراین خصوص مطالعه کرد یکی اینکه هیچ تغییری دردید استخبارات پیش نیامده وملابرادر را به اصرارافغانستان آزاد می کند وبه این صورت منت شان را روی افغانستان می گذارد اما هیچ تحولی دربرنامه مهندسی شده درافغانستان را دنبال نمی کند جنگ کمان کان ادامه یافته وفشارها را به حکومت افغانستان وارد می کند.صورت دوم قضیه می تواند خوشبینانه باشد که واقعا دردید پاکستان،تحول ایجاد شده آنها به این نتیجه رسیده که با جنگ درافغانستان هیچ چیزبجای نمی رسد بنابراین باید برای صلح افغانستان بگونه ای فکر کرد که طالبان نقش اساسی درجریان صلح داشته باشد.آزادی برادرمی تواند مقدمه ونشانه تغییروتحول دردیدگاه پاکستان باشد.حال پرسش این است که چه سناریوی را درمورد استقرارصلح با آزادی ملابرادر، درنظر گرفته شده است.
سناریوهای احتمالی گفتگوهای صلح بخاطرمشارکت طالبان درقدرت:
شک نداشته باشیم که پاکستان ،ملاغنی برادررا تحویل افغانستان نمی دهد این مساله را مقامات ازپیش اعلام داشته حال این پرسش مطرح می شود که ملابرادرپس ازآزادی درکجا می شود سناریوی اول این است که ایشان را درپاکستان نگه می دارد وبه ملاغنی برادروظیفه داده می شود که طرف گفتگوهای صلح افغانستان با شورای عالی صلح باشد.امریکه که رییس جمهورکرزی درآخرین گفتگوی خود با مقامات پاکستان اعلام داشت که شورای عالی صلح یگانه مرجع مذاکرات صلح درافغانستان است وطالبان با این شورا وارد گفتگوهای صلح شود. ملاغنی برادرازسوی طالبان متکفل جریان صلح می شود وازسوی حکومت افغانستان شورا ی عالی صلح این وظیفه را به پیش می برد.
صورت دوم ازقضیه این است که پاکستان ملاغنی برادر را به عربستان می فرستد این مساله دو دلیل می تواند داشته باشد یکی مناسبات وروابط خوب حکومت نوازشریف با حکومت عربستان سعودی است وی دربدترین روزهای زندگی خود که ازسوی نظامیان گریخت به عربستان سعودی پناه برد حکومت شریف مناسبات خوبی با حکومت عربستان سعودی دارد ومی شود ملاغنی برادر را تحویل آن کشورداد ازسوی افغانستان هم به دلیل اینکه با نمایندگی قطر،رابطه خوبی نداشت ازحضورملاغنی برادردرعربستان سعودی استقبال خواهد کرد وحتی ممکن است همان دفتریکه درقطربرای طالبان گشوده شد را به ملاغنی برادردرعربستان تحویل دهد.
ملاغنی برادردفترنمایندگی طالبان را درعربستان سعودی به پیش ببرد دفترطالبا به ریاست ملاغنی برادرمورد رضایت وطبع حکومت افغانستان می باشد وبدون تردید ازچنین پروژه ای استقبال خواهد کرد.سناریوی سوم هم این است که ملاغنی برادررا درانقره بفرستد ونمایندگی طالبان درکشورترکیه گشوده شود البته گزینه ترکیه وعربستان هردو مطرح شده ولی احتمالا گزینه عربستان قوی تر ازترکیه وحتی خود پاکستان باید باشد.حال فرض را براین می گذاریم که ملاغنی برادر آزاد شد درپاکستان،ترکیه ویا عربستان مستقرگردید دراین صورت چه سناریوهای احتمالی می تواند متصورباشد.
آیا احتمال ابطال انتخابات ویا تعویق آن به دلیل مشارکت طالبان متصوراست؟:
امروزصاحب نظری می گفت: احتمالا با آزاد شدن ملاغنی برادر، فازتازه ای درتحولات افغانستان پیش آید وآن مساله این می تواند باشد که ملابرادر مرد شماره دو طالبان آزاد گردید حال درگفتگوها باوی یا طالبان را متقاعد می کند که درانتخابات افغانستان شرکت می کنند ملاغنی برادردرگفتگوهای شان با افغانستان،اعلام می کند که وارد فازانتخابات می شود.البته این مساله خیلی بعید است که طالبان درانتخابات شرکت نماید حتی حزب اسلامی که زمانی قبول داشت که درانتخابات شرکت می کند ولی می بینیم که انتخابات را رد وفرمانهای قتل عام شان را گاهگاهی صادرمی کند.اما این سناریو بگفته این صاحب نظر،خیلی قوت می گیرد که با آزادی ملاغنی برادر هم پاکستان وهم خود افغانستان وحتی غرب وآمریکا،این ایده را مطرح نمایند که طالبان می خواهند صلح نمایند وبرای مشارکت طالبان دریک ساختارسیاسی،تشکیل یک اداره انتقالی لازم است.طالبان درانتخابات شرکت نمی کنند ولی در اداره انتقالی می کنند.
بنابراین آزادی ملاغنی برادرواستقرارایشان درهرجای که باشد این احتمال را همراه خواهد داشت که طالبان وارد گفتگوهای سازنده صلح شده وپاکستان حامی آن می شود غرب وآمریکا خیلی مایل اند که مساله طالبان باحکومت افغانستان ،حل شود دراین فرض انتخابات باید به تاخیربافتد وگفتگوها با طالبان برای رسیدن به یک توافق شروع شود. یک مقام حکومتی که نمی خواهد ازوی نامی گرفته شود می گفت: برای رسیدن به صلح، گفتگو با طالبان درچهارچوب یک اداره موقت کاری خوبی است ولی بشرط اینکه طالبان واقعا بیاید وبعد انتخابات برگزارشود اما اینکه طالبان نیایند انتخابات به تاخیرانداخته شود دراین صورت اصلا کاری درستی نیست.
حرف این مقام حکومتی یک ماه پیش بود درآن زمان مساله آزادی ملا برادرمطرح نبود ولی حالا که ملابرادرامروزقراراست آزاد شود بصورت قطع این سناریو مطرح می شود.ولی بهرصورت اینکه انتخابات را فدایی گفتگوهای صلح با ملا برادرنماییم اصلا کاری درستی نباید باشد. انتخابات یک اصل ویک ارزش ملی است وبه هیچ وجهی نباید به تاخیرانداخته شود.گفتگوهای صلح باطالبان به رهبری ملاغنی برادرهم نباید اخلالی درانتخابات ایجاد نماید.بهم زدن انتخابات وابطال آن کاری بسیارسخت وخطرناکی باید باشد انتخابات باید درزمان وموقعش برگذارشود و به هیچ قیمتی نباید دچارمشکل وچالش شود.
