حوزه های گفتگوی افغانستان وچین

حوزه های گفتگوی افغانستان وچین

رییس جمهورکشورآقای حامد کرزی بجای سفربه نیویورک، راهی پکن شد.البته درمجمع عمومی سازمان ملل، تمامی رهبران کشورهای عضو شرکت می کنند.194 کشورعضو این سازمان است. نود درصد رهبران درنشست سالانه آن برای بیان دیدگاه های شان درمسایل ملی وبین المللی،سخنرانی دارند.رییس جمهور کرزی نیزباید دراین نشست شرکت می کرد ولی بجای سفر به نیویورک رییس جمهور کرزی راهی پکن گردید.سفرایشان سه روزه بود احتمالا امروز به کشوربرمی گردد. بجای ایشان جنا ب زلمی رسول وزیرخارجه دراجلاس مجمع عمومی شرکت می کند. شایعاتی است که داکترزلمی رسول ازسفرنیویورک برمی گردد ورسمان نامزدی خود را برای ریاست جمهوری افغانستان اعلام می دارد،اگراین خبردرست باشد آقای داکترزلمی رسول اولین اقدام شان استعفا ازسمت وزارت خارجه باید باشد.این قانون افغانستان است که نامزد ریاست جمهوری باید ازمقام حکومتی شان استعفاء نماید داکتررسول اگرکاندید نود سه انتخابات باشد باید ازمقام شان استعفا نماید که تا هنوزنکرده است.

رییس جمهورشاید دلایلی زیادی برای اولویت سفرپکن داشته باشد که سفررسمی خود را به سازمان ملل وحضوردرجمع ده ها رهبر را کنارگذاشته است. دیشب دریگ گفتگوی رسانه ای، ابعاد سفر رییس جمهورکرزی به پکن را مورد بحث قراردادیم  کارشناسان روی موضوع مسافرت رییس جمهورکرزی وپیامد های بعدی آن گفتگو داشتند. چین کشوربسیارمهمی است که قرار داد های زیاد تجارتی با افغانستان دارد ازجمله میس عینک را طبق قرارداد باید استخراج نماید این قرارداد گرچه با چالشهای جدی روبرو شده وگفته شده که چیناییها وافغانستان خواهان تجدید نظر درمورد محتویات قرارداد می باشند هردو طرف ازروند کارهای میس راضی به نظرنمی رسند چیناییها کاری جدی روی این معدن نکرده حال دلایلی آن چیست بخوبی روشن نشده.

 گفته شده که چیناییها به تعهدات خود عمل نکرده قراربود که شرکت چینی هشتصد میگاوات برق تولید داشته باشد وچهارصد آن را دراختیارافغانستان ومابقی را برای خود شان مورد استفاده قراردهد حرف دوم هم این بود که چیناییها باید خط آهن افغانستان را مطابق نقشه دیزان شده ،راه اندازی می کرد که ازاین پروژه هم هیچ خبری نیست وسوم هم اینکه باید بابت استخراج معدن میس عینک به افغانستان پول می داد که ظاهرا هیچ یک ازاین کارها صورت نگرفته واگر انجام شده خیلی نا چیزبوده است.درارتباط با همین مساله وموضوعات دیگر، باید دانسته باشیم که سفررییس جمهورنسبت به نیویورک ، دارای چه اولویتهای بوده است به آن اشاره می کنیم.

اولویتهای سفرپکن نسبت به نیویورک درچه بوده است ؟

 سه حوزه قابل بحث درگفتگوهای کابل وپکن وجود دارد یکی همین مساله تجارت ، اقتصاد، واستخراج معادن افغانستان است چین یگانه کشوری دردنیا است که تجارت واقتصاد آن جلوتر ازسیاستش حرکت می کند. دیگرکشورها پایه وقاعده کارشان را سیاست تشکیل می دهد و بعد براساس منافع سیاسی خود مسایل دیگررا برنامه ریزی می کند.درحوزه تجارت واقتصاد چین می تواند جدی ترین پاتنرافغانستان باشد.این مساله پس ازسال 2014 جدی ترخواهد شد زیرا دیگرنه ازآن همه تزریق دالر دراقتصاد افغانستان خبری خواهد بود ونه آنها هم درست سرمایه گذاری می کنند از هم اکنون تاثیرات منفی عزیمت آمریکا وناتو ازافغانستان آشکار شده است.بازارزندگی به رکود کامل روبرو شده علاقمندی زیادی درسرمایه گذاری وجود ندارد.

 افغانستان درطی سالهای گذشته درعرصه صادرات کالا، چندان رشدی نداشته کارشناسان اموراقتصاد، نقل می کنند که میزان صادرات افغانستان درسال زیریک میلیارد دالر است برخی گفته اند سقف صادرات افغانستان به ششصد ملیون دالر نمی رسد درحالیکه سالانه افغانستان نزدیک به یازده ملیارد دالر واردات دارد واین ارقام واقعا نگران کننده باید باشد.چین وگروه های شانگهای تازمانیکه غرب وناتو درافغانستان حضورداشته باشند، آنها نمی خواهند ممد کارهای آنها باشند اما پس ازسال دوهزارچهارده که غرب ازافغانستان بیرون شود آن وقت چین می خواهد بازارتجارت،اقتصاد افغانستان واستخراج معادن افغانستان را با خود داشته باشد. گفته شده چندین تفاهم نامه درحوزه اقتصادی با چنین درسفررییس جمهوکرزی بسته شده است.حوزه تجارت واقتصاد برای چین اهمیت زیادی دارد ومی خواهد این قلم را داشته باشد.

حوزه دم درمناسبات دو کشور،حوزه امنیتی است این حوزه هم بصورت دوجانبه برای چین اهمیت دارد وهم بصورت چند جانبه.چین بشدت نگران امورامنیتی خود که ازخاک افغانستان تهدید می شود،هست ایالت سانکیان وایلگورها همیشه درد سرهای بزرگی برای چین ایجاد کرده متاسفانه گروهای هم دربین ایلگورها هستند که با گروه طالبان وشبکه حقانی وگروه القاعده کارمی کنند وآموزش می بینند ودرموقع بازگشت دست به اقدام خشونت باری زده اند.حوزه امنیتی چین ازاین بابت آسیب پذیرمی باشد.درمذاکرات دوجانبه افغانستان وچین این مسایل به شدت وجدیت زیادی مورد گفتگو باید قرارگرفته باشد.

هردوکشورافغانستان وچین سخت نیازبه همکاری متقابل درمسایل امنیتی دارد مقامات چینی ازکلیه قرار دادهای امنیتی که افغانستان با غرب بسته کرده است باید استقبال نماید این مساله تنها همین یک دلیل را می تواند داشته باشد وآن همکاری امنیتی افغانستان وچین است. چین به دلیل اینکه پیمانهای امنیتی افغانستان با غرب درجهت مبارزه با تروریزم باشد، اهمیت دارد، بصورت طبیعی ازآن استقبال می کند هراندازه پای غرب درتقابل با دهشت افگنی کشانده شود برای حوزه تجارت وامنیت چین اهمیت زیادی دارد.بنابراین می توان دراین خصوص افغانستان گفتگوهای سودمندی با چین داشته باشد.درکنارتفاهم نامه های تجاری واقتصادی، موافقتنامه های امنیتی برای هردو کشوراهمیت زیادی دارد.

حوزه سوم که افغانستان ازآن اسقبال می کند وآن همکاری منطقه ای است.چین عضوگروه شانگهای می باشد این گروه که یک دهه ازتشکیل آن می گذرد، پیشرفتهای زیادی را دا شته همین یک ماه پیش نشست این گروه با حضورافغانستان درقیرقزستان برگزارشد.اعضای گروه، روی موضوعاتی امنیتی تاکیدات زیادی داشتند.افغانستان بخوبی می دانند که وجوه مشترک انکارناپذیری بین اعضای گروه شانگهای وجود دارد که عمده ترین آن ،همان مساله وتهدید امنیتی می باشد حوزه های امنیتی روسیه چین وهند ازافغاستان تهدید می شود این مساله ممکن است پس ازسال دوهزارچهارده با خروج نیروهای بین المللی،ابعاد وسیع تری بخود بگیرد.

اعضای گروه، مشترکات زیادی دارد ومهم ترین آن کارمشترک وهمکاری منطقه ای بخاطر مبارزه با تروریزم است. رییس جمهورکرزی درنشست شانگهای خطرتروریزم را درسطح منطقه بسیارجدی دانست. ایشان درسخنرانی خود ازچندین گروه نام گرفت وخطرات آنها را برای افغانستان ومنطقه خطرناک وجدی توصیف کرد.درگفتگوهای پکن هردوکشورروی همکاری های منطقه ای درامرمبارزه با تروریزم تاکید دارند افغانستان ازچین وازدیگر اعضای گروه شانگهای می خواهد که افغانستان را درامرمبارزه با تروریزم کمک نماید.نیروهای بین المللی قراراست ازافغانستان بیرون شوند وخلاء ناشی ازبیرون شدن آنها را باید کشورها ی منطقه بخصوص گروه شانگهای پرنماید.

چین عضو کلیدی این گروه می باشد بنابراین توقعات افغانستان خیلی زیاد است که با خروج نیروهای بین المللی،چین بشترین کمک را به افغانستان داشته باشد.درکناراین مسایل رییس جمهورکرزی با مقامات چینی نحوه حضورنیروهای بین المللی وپایگاه های آمریکا وموافقت نامه امنیتی را توضیح می دهد ازهم اکنون گفته شده که مقامات افغانستان به همتای چینی خود اعلام داشته که ما سندی را با آمریکا امضا نمی کنیم که به ضررکشورهای منطقه وهمسایه ما باشد.

چرا چین وگروه شانگهای ازخروج نیروهای بین المللی نگران وباایجاد پایگاه نظامی مخالف هستند؟

این مساله درحدی بیانش سخت وپیچیده است که خیلی ازتحلیل گران نمی دانند که چرا چنین مقوله های پیچیده مطرح می شود ازیک طرف چین وروسیه تاکید دارند به حضورنیروهای بین المللی وازسوی دیگربا ایجاد پایگاه نظامی آمریکا وناتو مخالفت کرده پرسش این است که اگرناتو درافغانستان قراراست بماند آنها درخانه های مردم که نمی مانند آنها قرارگاه وپایگاه می خواهند وگفته شده که درنه پایگاه بعد ازسال 2014 مستقرخواهند شد.با این وضع چه گونه باید اعتراض وانتقاد چین ومسکو را درک وتحلیل کرد.

اما با نگاه جدی تربه مساله نشان  داده می شود که حرف مسکو وپکن قابل درک وخیلی جدی هم است آنها می پرسند که برای چی درافغانستان آمده اید وهدف تان ازحضوردرافغانستان چه بود؟ پاسخ این است که هدف ازحضوردرافغانستان ،مبارزه با تروریزم بود.پرسش دیگربه این صورت مطرح می گردد که آیا این هدف وماموریت تان انجام شده است مساله تروریزم درافغانستان حل شد.طبیعی است که جواب منفی است مشکل تروریزم درافغانستان حل ناشده است آنها هرروز ازمردم افغانستان قربانی می گیرند ونیروهای بین المللی را هم می کشند.

ازسوی هم آمریکا وناتو اعلام کرده که مبارزه با طالبان خاتمه یافته ومسولیتهای امنیتی بدوش مردم افغانستان ونیروهای اردو وپولیس ودیگرنهاد های امنیتی می باشند این مساله درپنج مرحله تمام شد وپس ازسال 2014 که دیگراصلا وابدا جنگ ناتو با طالبان درافغانستان مطرح نیست. چین وروسیه ازاین گونه تحرکات ناتووآمریکا این نتیجه را گرفته که آنها رفتارشان غیرمسولانه وبسا درمواردی مشکوک هم باید باشند.ناتو وآمریکا وقتی با صراحت اعلام می کنند که دیگرجنگی با تروریزم ندارند باید باین پرسشها پاسخ دهند که برای چه منظوری درافغانستان پایگاه می زنید؟

 ایجاد پایگاه دایمی ونظامی آمریکا درافغانستان برای روسیه وچین قابل قبول نیست.وبصورت غیرمستقیم گفته که ناتو وآمریکا مقاصد دیگری ازایجاد پایگاه دارد وباید آن را توضیح دهند.به این صورت روسیه وچین می گویند که رفتارناتو وآمریکا غیرمسولانه است ماموریت شان را درافغانستان نا تمام گذاشته خارج می شوند وازسوی دیگربا قطع پایان جنگ با تروریزم، پایگاه نظامی درافغانستان تاسیس می کند نتیجه اینکه اهداف منطقه ای را د نبال می کنند این های موضوعات سختی است که چین وروسیه درمورد حضورنیروهای بین المللی پس ازسال2014 اعتراض دارند وبصورت قطع این نگرانی را مقامات چین بارییس جمهورکرزی درمیان می گذارد وبه همین خاطراست که رییس جمهورکرزی گفته است که کاری نمی کنیم که موافقتنامه های امنیتی که یک بخش آن ایجاد پایگاه درافغانستان است، به زیان همسایگان ما باشد این ها مسایلی است که رییس جمهورکرزباید با همتای چینی خود درمیان گذاشته باشد.