گزارشی از جمع بندی کارسه کمیته درمدت شش روز

محمد ناطقی

گزارشی از جمع بندی کارسه کمیته درمدت شش روز

همان گونه که رسانه های جمعی جریان نشست کانتیننتال را به گونه مبسوطی گزارش داده است. شش روز پیش از امروز یعنی در چهارشنبه هفته گذشت، چهل نفر از اعضای مهم دو تیم اصلاحات و همگرایی و تیم تحول و تداوم درهتل کانتیننتال گرد هم آمدند. درشب سه شنبه هفته گذشته یک گروه ده نفره مرکب ازدو تیم روی موضوعات و یا همان اجندا با هم وارد بحث شد. گروه ده نفری که درواقع نقش دارالانشاء را برای تهیه برنامه ها به عهده داشت پس ازبحثهای زیادی روی سه موضوع مهم به عنوان اجندای نشست دو تیم به توافق دست یافتند.

 اولین موضوع مساله " تعریف حکومت وحدت ملی اهداف و برنامه ها.." و دومین محور مذکرات" برنامه ملی واحد دو تیم اصلاحات و تحول" و سومین موضوع برای بحث درمذاکرات مساله " ساختارحکومت وحدت ملی" بود. درنشست عمومی همه این موضوعات مورد تایید قرارگرفت و قرارشد که برای هریک ازاین موضوعا کمیته مختلط ایجاد نماییم. که این کار صورت گرفت برای سه مساله اساسی مهم که به آن اشاره شد سه کمیته را بوجود آوردیم. کمیته اول طی چهارروز مذاکره و درنهایت با گذشت شش روز، به صورت کاملی روی برنامه شان به توافق دست یافت آنها موفق شد که درمورد تعریف حکومت وحدت ملی به یک تعریف واحدی دست پیدا نماید دیشب خبرگزاریها درپایان شش روز کار سه کمیته اشاراتی به توافقات صددرصدی دوکمیته اول ودوم را داشتند. مبنای تعریف درحکومت وحدت ملی سه مساله اساسی است که هرسه مبنا درتعریف گرفته شده است. سه مبنایی مورد نظریکی قانون اساسی دیگری توافق سیاسی 21 سرطان 93 و سومی هم موافقتنامه مشترک 17 اسد است که رهبران هردو تیم با حضورجان کری وزیرخارجه آن را امضا کرده اند. درتعریف حکومت وحدت ملی هرسه مبنا گنجانده شده است.

متن دقیق و مورد توافق طرفین درکمیته اول عبارت است از: " حکومت وحدت ملی عبارت ازحکومت واحد وفراگیری است که در نتیجه اعلان نتایج نهایی انتخابات برمبنای آرای شفاف و معتبرمردم افغانستان، درپرتوی قانون اساسی، اعلامیه مشترک 17 اسد 1393 که توسط دو تیم شامل در دور دوم انتخابات 1393 به امضاء رسیده است و چهارچوب سیاسی مورخ 21 سرطان و ضمیمه آن با رعایت اصول مشارکت ملی اهلیت، تخصص و مسئولیت پذیری دربرابرمردم افغانستان به منظور تحقق برنامه ملی براساس این موافقتنامه سیاسی تشکیل می گردد" این تعریف مورد توافق هردو تیم درکمیته تعریف حکومت وحدت ملی اهداف ماموریتها به تایید صددرصدی طرفین رسیده ا ست. البته این تعریف شامل جزیئات برنامه های دیگر نیز می شود که تمامی آن مورد توافق و تاکید طرفین رسیده است. کمیته دوم که روی برنامه های ملی مشترک تیم اصلاحات و تحول کار می کرد، نسبت به همه موضوعات که مورد بحث قرارگرفت، به توافق رسید، و هیچ مشکلی در گفتگوهای شان نبود یعنی اینکه دو تیم برنامه های شان یکی و هیچ مشکلی در برنامه های ملی ندارند.

اما کمیته سوم که با عنوان" ساختارحکومت وحدت ملی" کارشان را شروع کرد یکی از سخت ترین مذاکراتی بود که طرفین درمدت شش روز با هم داشتند.البته تیمهای گفتگو کننده درمواردی پیشرفت داشتند ولی چهارمساله اساسی که رسانه ها به آن اشاره کرده است تاهنوز حل نشده است. تفاوت دیدگاه دراین است که روایت و برداشت تیم اصلاحات و همگرایی براساس توافقات سیاسی 21 سرطان 93 و موافقتنامه مشترک 17 اسد این است که مقام اجرایی تا دو سال یعنی تازمان برگزاری لویه جرگه قانون اساسی همان حیثیت صدراعظم اجرایی را دارد به عبارت دیگر اینکه مقام اجرایی درواقع همان رییس کابینه است و این مقام با فرمان رییس جمهور و تفویض بخش از صلاحیتهای رییس جمهور به وی منتقل می شود. تیم تحول و تداوم این برداشت را ندارد آنها می گویند که مقام اجرایی صلاحیتهای زیادی خواهد داشت اما وی هرگز نقش صدراعظم اجرایی را ندارد.

آخرین اظهارات داکتراشرف غنی احمد زی درمورد مقام اجرایی و..

همین چند لحظه پیش گفتگوی داکتراشرف غنی احمد زی را با رسانه ها دیدم ایشان به یک مساله عجیبی اشاره کرده است و آن این است که ایشان گفته است که اگررهبر تیم رقیب شخصا سمت اجرایی را قبول نماید دراین صورت مقام اجرایی صلاحیتهای زیادی خواهد داشت اما اگر وی این مقام را قبول نکند درآن صورت این رییس جمهوراست که مقام اجرایی را درحکومت خود پیدا می کند.تحلیلگران می گویند: اظهارات داکترصاحب اشرف غنی با جوهر توافقات سیاسی 21 سرطان و 17 اسد 93 سازگاری ندارد درتوافقات سیاسی تصریح شده است که رییس جمهورمنتخب طی فرمانی مقام اپوزیسیون را ایجاد می کند و دیگر اینکه مقام اپوزیسیون فردی و یا خودش مقام اجرایی را به عهده می گیرد اما درکمیسیون سوم تیم تحول به این نکته بارها تاکید داشت که تیم دوم در انتخابات نمی تواند دو مقام اپوزیسیون و مقام اجرایی را به عهده بگیرد تیم دوم درانتخابات تنها می تواند یک مقام را درحکومت وحدت ملی داشته باشد یا مقام اپوزیسیون و یا مقام اجرایی. داکترصاحب اشرف غنی عین همین حرف را گفته است تنها با این تفاوت که اظهار داشته است که اگر مقام اجرایی را رهبر تکت اصلی شخصا قبول نماید دراین صورت وی صلاحیتهای زیادی خواهد داشت و اگر نه این رییس جمهوراست که مقام اجرایی را خود تعیین می کند مفهوم این سخن این است که تیم دوم یا اپوزیسیون و یا مقام اجرایی را قبول نماید دو تا پست را نمی تواند به عهده بگیرد. از نماینده خاص داکتراشرف غنی پرسیده شده است که اگر داکترصاحب عبدالله برنده انتخابات اعلام شد دراین صورت آیا داکترصاحب اشرف غنی مقام اجرایی را قبول می کند و یانه؟ وی درپاسخ چنین گفته است که داکترصاحب غنی درصورت که برنده نشود و تیم تحول تیم دوم انتخابات باشد دراین صورت مقام اجرایی را قبول ندارد و اپوزیسیون نظام می ماند البته این موضع یک هفته قبل داکترصاحب اشرف غنی می باشد اما حالا نمی دانم که ایشان این مساله را که درمورد داکترعبدالله طرح کرده آیا خودش به این پرسش چه جواب می دهد دیگر معلوم نیست. پرسش این است اگر داکترعبدالله برنده شود شخص آقای داکترصاحب غنی مقام اجرایی را قبول می کند ویا نه  و دیگر اینکه اگر قبول نکند درآن صورت عبدالله بعنوان رییس جمهور منتخب می تواند کسی را به عنوان مقام اجرایی تعیین نماید و یانه اینها پرسشهای است که در آخرین اظهارات داکترصاحب غنی مطرح می شود وی با خبرگزاریها چنین موضوعاتی را طرح کرده است.

چهارموضوع اساسی مورد اختلاف درکمیسیون ساختارحکومت وحدت ملی

درکمیته سوم عین همین مشکل را داشتیم تیم تحول دومقام اپوزیسیون و مقام اجرایی را برای تیم دوم قبول ندارد. مساله دیگری علاوه براینکه تعریف روشنی از مقام اپوزیسیون نداریم که وی می تواند سمت و حیثیت صدراعظم اجرایی و رییس کابینه باشد و یانه، درواقع این گونه طرح شده این است که تیم تحول مقام اجرایی راکه برای تیم دوم طرح می کند این مساله منهای معاونان تیم دوم است یعنی اینکه تیم تحول سمت اجرایی را برای رهبرتیم دوم قبول دارد و لی برای معاونان وی چیزی را قبول ندارد درحالیکه تیم اصلاحات نگاه شان به تیم اول و دوم همان نگاه تکتی است ما درانتخابات برنده و بازنده نداریم ما دو تیم اول و دوم را داریم که حکومت وحدت ملی را با هم می سازند. مساله سومی که نیز مایه اختلافات و جنجال شده است و آن این است که درتوافقات سیاسی مقامهای کلیدی چون امنیت اقتصادو.. به صورت مساویانه نوشته شده است برمفاد این نظر هردو تیم به صورت مساویانه درشورای امنیت شرکت می کنند. این مساله را تیم تحول قبول ندارد آنها می گویند شورای امنیت ترکیبی است که ازصلاحیتهای رییس جمهورمی باشد و این اوست که با تشخیص خود وزراء کلیدی کابینه خود را درشورای امنیت ملی می آورد و این مساله ربطی به تیم اپوزیسیون ندارد.

تفاوت دیدگاه ها درکمیته سوم که حل نشد و گفته شد که پس ازمشوره با رهبران دو تیم دوباره به کار خود آغاز نماید و آن تفاوت و اختلاف همان گونه که اشاره کردم دقیقا روی چهارمساله متمرکز می شود. یکی اینکه مقام اجرایی صدراعظم اجرایی ورییس کابینه هست و یانه ؟ تیم اصلاحات می گوید آری و تیم تحول گفته است نه، نکته دوم مورد اختلاف هم این است که تیم اصلاحات می گوید: تیم دوم هم مقام اپوزیسیون وهم سمت اجرایی را معرفی می کند واین درتوافقات سیاسی ذکرشده است. تیم تحول می گوید: نه دومقام را تیم دوم نمی تواند داشته باشد. مساله دیگرمورد اختلاف، شرکت مساویانه اعضای دو تیم درشورای امنیت ملی است که تیم اصلاحات با استناد به توافقات سیاسی می گوید شرکت درشورای امنیت ملی باید بگونه تساوی باشد اما تیم تحول آن را قبول ندارد؟ نتیجه اینکه تازمانیکه این مسایل اساسی حل نشود فکر نمی کنم کار درکمیته سوم، سود مند و توام با موفقیت باشد.