تنش های روبه افزایش درمناسبات کابل واسلام آباد

تنش های روبه افزایش درمناسبات کابل واسلام آباد

دومقام برجسته سیاسی افغانستان وپاکستان،اظهارات متفاوتی داشته اند.ارشاد احمدی معاون وزارت خارجه افغانستان، مقامات پاکستان را متهم کرده که درگفتگوی شان با سفیرافغانستان،به مسایلی اشاره کرده که برخلاف منافع ومصالح ملی افغانستان است.آقای احمدی بصور مشخص به گفتگوهای که بین سفیرافغانستان آقای داوود زی وسرتاج عزیز،مشاورامنیت ملی پاکستان اشاره کرده است.دراین گفتگو ظاهرا آقای سرتاج عزیز،به جنا ب سفیرکبیر، سخن ازایده تقسیم قدرت بین طالبان وحکومت افغانستان را داشته است. البته مساله فدرالی ونحوه مشارکت طالبان درقدرت ازطریق چند ولایت درجنوب وشرق ومذاکرات صلح به آن صورت که دراظهارات معین وزارت خارجه عنوان شده را آقای سرتاج عزیزمنکرشده است این کار کردن، البته درطبیعت سیاست مداران است وشک نداشته باشیم که مقامات پاکستان چنین حرفهای ر ا همیشه گفته ومی گویند.خوب البته دراین شکی نیست که باید طالبان دست ازجنگ بکشند ووارد قدرت سیاسی شوند،این مساله ای است که همه آن رامی خواهند.طالبان قانون اساسی را قبول نمایند ودست ازجنگ بکشند را همه گفته اند وقبول دارند. ولی گزارش گفتگوها با داوود زی سفیرافغانستان بگونه ای بوده که خشم افغانستان را برانگیخته است واین نوع اظهارات  که به سرتاج عزیزنسبت داده شده و وی این موضوعات را باید به سفیرافغانستان دراسلام آباد گفته باشد،مایه نگرانی  درکابل شده وحکومت افغانستان درکناراین همه مسایل مورد مناقشه نمی تواند،تحمل چنین موضوعاتی را داشته باشد ومی بینیم که عکس العملهای شان را بصورت زیرنشان داده است.

ملوک الطوایفی

دراین گفتگو آقای سرتاج عزیز نحوه مشارکت طالبان را بگونه ای شبهه انگیزی مطرح کرده است تاکید روی مساله فدرال ویا چند ولایت دراختیارطالبان ازجمله موضوعاتی گفتگو بوده است همان  گونه که اشاره شد سرتاج عزیز طرح چنین مسایلی را با داوودزی منکرشده است.نحوه مشارکت طالبان را می توان به سه صورت استنباط کرد.صورت اول همان طرحی است که رییس جمهورآن را درکنفرانس خبری اعلام داشت.ایشان درنشست مشترک به کامرون صدر اعظم بریتانیا درهفته گذشته گفت: برخی کشورها ازجمله پاکستان درامورافغانستان مداخله ونظام ملوک الطوایفی را می خواهند درکشور ما ایجاد نماید.مضمون سخنان رییس جمهوروارتباط آن با گشایش دفترطالبان با نام امارت اسلامی ونصب لوحه وبرافراشتن بیرق طالبان ،جدی ترین مدارک واسنادی است که افغانستان برای مدعای خود ارایه کرده است.رییس دریک گفتگوی رادیوی خود نمایندگی طالبان درقطررا یک "دسیسه" دانست که مردم افغانستان وحکومت این "دسیسه" را خنثا کرده اند.نمایندگی طالبان درقطر با آن خصوصیات،حیثیت سفارت امارت طالبان را باید داشته باشد.

این امردرواقع تایید وتثبیت یک نظام موازی را درافغانستان داشت.این مساله را ازیک عضو شرکت کننده درنشست ارک پرسیدم ایشان گفت: ما نمی توانیم درافغانستان دوحکومت را قبول نماییم دفترطالبان درقطربا بیرق ولوحه طالبان وشرح وظایفی که آقای سهیل شاهین برای نمایندگی شان،اعلام داشت،نشان می دهد که مهندسان وطراحان دفترقطر،درفکرایجاد یک حکومت موازی با حکومت کابل است.وی می گفت: دراین نشست تعداد زیادی ازرهبران سیاسی که با حکومت رییس جمهورمخالف سیاسی هستند،شرکت داشتند وی تاکید داشت که درافغانستان ما یک حکومت منتخب ومشروع داریم وآن حکومت کابل است.رییس جمهورکرزی ازاینکه توانست همه رهبران سیاسی کشور را نسبت به مساله قطر،درکاخ ریاست جمهوری جمع نماید وموضع واحدی نسبت به ایجاد نمایندگی قطرداشته باشند،فوق العاده خرسند بود وی با اعتماد به نفس کامل درمورد قطرموضع گرفت وبشدت به سیاستهای آمریکا معترض شد رییس جمهوردرماجرای قطر آمریکا وپاکستان را دخیل می داند ورویداد قطررا پروژه مشترک شان گرفته است.ایشان در کنفرانس خبری با دوید کامرون،تاکید کرد که آنها قصد ایجاد نظام ملوک  الطوایفی را درافغانستان دارند.

صورت دوم مشارکت درقدرت را که پاکستان مد نظردارد این است که طالبان دریک حکومت ایتلافی با جناحهای متفاوت سیاسی ، شریک شوند البته صورت واضح ترمساله به این صورت عنوان شده که درسال 2014 یک اداره موقت تشکیل شود وطالبان دراین اداره ،جایگاه تعریف شده ای داشته باشد.گزینه اداره موقت یکی ازراه های مشارکت طالبان درقدرت سیاسی  افغانستان باید باشد طالبان بصورت قطع درانتخابات شرکت نمی کنند وبنابراین برای آوردن صلح درافغانستان باید به مساله اداره موقت توجه صورت بگیرد.اداره موقت، یگانه مرجعی است که همه چیزازنو بحث می شود وطالبان می توانند نظرات خود را درآن مطرح نمایند.

صورت سوم ازسناریوی شرکت طالبان درقدرت طرح مساله فدرالی است.مقامات وزارت خارجه کشور، پاکستان را متهم کرده اند که آنها درگفتگوی شان با سفیرداوود زی ،به مساله نظام فدرال اشاره کرده است.ماهیت طرح فدرال که آقای احمدی معین وزارت خارجه به آن اشاره کرده وگفته است که سرتاج عزیزمشاور امنیت ملی پاکستان ،چنین مساله ای را برای تقسیم قدرت وشروع مذاکرات صلح باطالبان، باسفیرما،دراسلام آباد مطرح کرده است حال تفاوت طرح فدرال با نظام ملوک الطوایفی که رییس جمهورکرزی درکنفرانس خبری شان داشت،چه گونه است این مطلب به یک نحوی برمی گردد به مباحث اکادمیک ولی ظاهرقضیه وبکارگیری عبارات مختلف "ملوک الطوایفی" ویا "نظام فدرال" دراظهارات مقامات کشوربه این عبارات اشاره شده، یک مفهو دارد وآن نیت پاکستان درامورافغانستان است.به دلیل همین منویات ،تنش بین دوکشوربصورت وحشتناکی بالا رفته است.

دعوتهای بی پاسخ

ازلحظه ای که برنده شدن آقای نوازشریف درانتخابات دوماه پیش،محرزگردید.اولین دعوت ازسوی رییس جمهورکرزی به ایشان داده شد که ازکابل دیدن نماید.نوازشریف به دعوت رییس جمهورکرزی پاسخ صریحی نداد تا اینکه همین دیروزاعلام شد که پیش ازانجام ملاقات بین نوازشریف ورییس کرزی،مقامات سطح دو با هم دیگرملاقات داشته باشند.دیداردورهبرهمسایه باید توسط کارشناسان دوکشور،بدقت کارشناسی شوند.ازسوی دیگرنوازشریف ازرییس جمهورکرزی دعوت کرده که ازاسلام آباد دیدارنماید.دونوع پاسخ دررسانه های کشورمطرح شد.یکی اینکه رییس جمهورکرزی درگفتگوی تلفنی با نوازشریف گفته است که درفرصت مناسب ازاسلام آباد دیدن می کند.دوم اینکه شنیده شد مساله دعوت نوازشریف موکول شده است به مساله کارشناسی که کابل واسلام آباد درمورد ملاقات دو رهبر باید داشته باشند.درحال حاضرپذیرش دعوتهای رهبران افغانستان وپاکستان به این صورت به تاخیرافتاده است.البته این مساله برمی گردد به تنش روبه افزایش بین کابل واسلام آباد والادرگذشته هرگزچنین تعللی دردعوت طرفین وجود نداشت.

مقامات افغانستان ارقام سفرهای رییس جمهورکرزی به پاکستان را به بیست زیارت ازپاکستان،نقل قول کرده اند.آنها گفته اند که رییس جمهورکرزی بشترین دیدارها را  ازپاکستان داشته است ولی نتایج این همه سفرهای متعدد،تاثیردرصلح افغانستان نداشته است.مقامات افغانستان می گویند: به اندازه کافی ازپاکستان خواسته شده وبه اندازه کافی ازاین کشوردیدن صورت گرفته است ولی تاکنون گام مثبتی ازسوی اسلام آباد درمورد صلح برداشته نشده.پاکستان مرکزوپایگاه تروریزم  افغانی شده واخیرا هم که این کارهارا راه انداخته است.آقای احمدی می گوید: درگشایش نمایندگی طالبان  درقطر،استخبارات پاکستان دست داشته است.مفهوم این سخن این است که دردسیسه قطر که رییس جمهور به آن اشاره کرده،استخبارات پاکستان باید دست داشته باشد.همه قراین نشان می دهد که کابل نسبت به سیاست های اسلام آباد مایوس شده است واصلا انتظاری ندارد که پاکستان درجهت صلح ومتقاعد کردن طالبان برای گفتگو اقدام مثتبی داشته باشد.

آنها گفته اند که پاکستان مداخله می کند،طرح ملوک الطوایفی،اجندایی پاکستانی است.دفترقطرکاراستخبارات پاکستان بوده است.نظام فدرال را پاکستان پیش کشیده است وبرنامه اداره موقت که طالبان درقدرت شریک شودرا پاکستان تایید می کند واینکه چند ولایت درجنوب وشرق افغانستان دراختیارطالبان گذاشته شود را نیزپاکستان مهندسی کرده است.این همه اتهامات وسولات ازسوی افغانستان درمورد پاکستان مطرح شده است ازجانب دیگرمقامات پاکستان هم بدترین اظهارنظررا درمورد رییس جمهورافغانستان داشته است.حامد کرزی خود مانع صلح درکشورش است.رییس جمهورافغانستان کشورش را بطرف جنگ وجهنم رهبری می کند ویا اینکه رییس جمهورافغانستا جزء ازمشکل افغانستان شده و..اینها ادبیاتی است که مقامات پاکستان بصورت مستقیم وغیرمستقیم،درمورد رییس جمهورکرزی بکاربرده اند.درکناراین مسایل، ازحملات وراکت بارانیهای پاکستان نیزگزارش شده است.درحال حاضر،واقعا مناسبات افغانستان وپاکستان رو به ویرانی است وبد ترین حالت را دارد وبه همین دلیل است که هرکدام دعوتهای دیگری را بی پاسخ می گذارد.تنش دربدترین صورت ممکن افزایش یافته است.

پاکستان هم قربانی تروریزم داخلی خود می باشد همین دیروزشاهد خونین ترین انفجارات درکویته پاکستان،پیشاورودیگرشهرهای پاکستان بودیم که خونین ترین آن انفجارشهرکویته درمسجد مردم هزاره بود دراین انفجارصد ها نمازگزارکشته وزخمی شدند.افغانستان هم قربانیا شبکه های دهشت داخلی خود است.هردوکشورقربانی، بازهم به یک نحوی شرایط وتسهیلات شان را دراختیارتروریستها می گذارند.پاکستان مامن وپناه گاه شبکه حقانی وشورای کویته شده ازسوی هم پاکستان اتهاماتی را درمورد تروریستهای خود به خاک افغانستان را دارد بصورت مشخص به نیروهای ملا فضل الله ومولوی فقیراحمد اشاره می کند.افغانستان منکردستگیری فقیراحمد نشده ولی گفته است که ملا غنی برادروجه المعامله ملا فقیراحمد است .افغانستان بارها گفته است که پاکستان خود قربانی تروریزم است وخود پاکستان به این مساله تاکید دارد که بشترین قربانی را دربرابرتروریستها داده است.اما این دوکشورهمسایه به دلایلی بسیارپیچیده، نمی توانند کنارهم بیایند ومناسبات نیک همسایگی را داشته باشد وخود را ازشرتروریستهای خود نجات دهند.همه گفته اند همکاری صادقانه اسلام آباد وکابل می تواند ریشه تروریست را بخشکاند ولی این همکاری وجود ندارد می بینیم که درشرایط فعلی دوکشوربد ترین مناسبات را دارند.قربانیان این تنش وتشنج روبه افزایش ،مردمان این  دوسرزمین هستند.

مهلت سه ماهه

مهلت سه ماهه

مهلت سه ماهه،حرفی است که رییس جمهوردرکنفرانس خبری خود به آن اشاره داشت.ایشان درنشست مشترک خبری باکامرون، اعلام داشت که رییس جمهوراوباما ازما خواسته است که موافقت نامه امنیتی تا مدت سه ماه دیگربرای امضا آماده شود.براساس گفته های رییس جمهورکرزی موافقت نامه امنیتی درماه اکتبر باید آماده برای امضا نهایی شود.ایشان گفت: ما به آنها گفتیم که خواسته ها وشرایط افغانستان برآورده شود، آن وقت ما این سند را ازطریق لوی جرگه مورد تایید قرار می دهیم.چند نکته اساسی درگفته های رییس جمهورکرزی وجود دارد.شروط افغانستان،لوی جرگه، درتایید موافقت نامه امنیتی دخالت داده شده است.

لوی جرگه وشروط

این مساله ظاهرا سردرازی باید داشته باشد.وقتیکه رییس جمهوردرگفتگوی یک ساعت نیمه خود با رییس جمهورآمریکا درمورد انتخابات،موافقت نامه امنیتی،مصالحه باطالبان حرف می زند وبعد ایشان درکنفرانس خبری مساله را به این صورت اعلام می کند که برای تایید سند امنیتی،دوکاراساسی باید درنظرگرفته شود اول اینکه شروط افغانستان تامین شود.گرچه شرایط بصورت واضحی شرح داده نشده که اصولا افغانستان علاوه برآن سه تعهدی که جامعه جهانی وآمریکا پس ازسال دوهزاره چهارده به افغانستان داده،دیگرچه شروطی افغانستان دارد.رهبران ناتوگفته اند که پس ازسال2014 یک بخش ازنیروهای ما درافغانستان با ماموریت جدید می ماند،ماهیت کارهای آنها تغییرمی کنند.آموزش،تجهیز ومشوره دهی، عمده ترین تعهداتی بود که جامعه جهانی وآمریکا نسبت به امورامنیتی افغانستان داده است.درکناراین مساله تعهداتی مالی هم به دوصورت ملکی ونظامی برای افغانستان درنشستهای شیکاگو وتوکیوداده شده است. درحال حاضرافغانستان بشدت تحت فشاراست که چه کرده وبه تعهدات متقابل که درتوکیوداده بود عمل کرده است ویانه؟

 گزارشها،نشان می دهد که حکومت افغانستان کم آورده وحتی نتوانسته بودجه خود را بالای پنجاه درصد بمصرف برساند چه رسد به تعهداتی که به توکیو داده بود.مبارزه با فساد حکومت داری خوب،اصلاحات درسیستم عدلی وقضایی وشفافیت دراموربودجه ومصارف پول ازجمله تعهدات افغانستان درتوکیو باید باشد. ظاهرا رسانه ها، خبرهای خوبی دراین عرصه ندارد همین امروز، روزنامه های کشور،نوشته بود که ادارات مهمی افغانستان به شمول وزارت خانه ها نتوانسته کارهای خانگی ومصارف شان را بدرستی انجام دهند.امارارقام زیرپنجاه درصد مصرف بودجه شان را نشان می دهد این همه تنبلی ولاابالی گری درامورمرتبط به حکومت ومردم، درنهایت حوصله جامعه جهانی را به تنگ خواهد اورد کاری که می کند، کمکهای شان را به تاخیروتعویق وحتی ممکن  است قطع نماید مگرزوراست که به افغانستان پول دهد که دستگاه دولتی فساد کند.

خلاصه اینکه جامعه جهانی پول هرچه به افغانستان دهد ولی پول زور به کشورما نمی دهد.رییس جمهورازاین شرط وشروط برای موافقت نامه امنیتی چه می خواهد؟ آنها که گفته اند که پس ازسال دوهزارچهارده این تعهدات نظامی وامنیتی واین تعهدات ملکی ومالی را داریم.مگرخود افغانستان ازانتقال امور امنیتی استقبال نکرده که کرده وآن را مایه افتخاروسربلندی واستقلال وحاکمیت ملی دانسته است.موافقت نامه امنیتی بضررافغانستان نیست.مصلحت کشوردراین است که این سند امضا شود چون بخش بزرگی ازتعهدات مالی وامنیتی برمی گردد به آمریکا.شروط زیاد بمعنی این است که نمی خواهد با آنها کارنماید ویا رویا های دیگری برای افغانستان دیده شده.بهرصورت "تعامل" با غرب وآمریکا بهتراز"تقابل" است این مصلحت جامعه افغانستان است.اینکه رییس جمهورمساله موافقت نامه امنیتی را به دومساله شروط افغانستان که چه هست؟ ولوی جرگه،بافت داده به نظرمی رسد که نحوه همکاری وتعامل را مشکل می کند.شروط اگرتعهدات غرب وآمریکا باشد که آن تعهدات را آنها اعلام داشته اند.

اگراین شروط این باشد که امورسیاسی ومصالحه را به آن پیوند بزنیم ویا اینکه انتقال امورسیاسی وانتخابات را به موافقت نامه گره بزنیم،خوب این کار را، خیلی سخت ودشوارمی کند.امروزیک دپلمات منتقد می گفت: هدف ازطرح لوی جرگه برای قرارداد امنیتی وتاخیرسه ماهه آن وتاکید برشروط وتعهدات غرب نسبت به افغانستان،مسایل انتقال سیاسی سال 2014 است.وی می گفت: همان گونه که احزاب سیاسی،اپوزیسیون،داکتران بدون سرحد وهرشهروند افغانستانی حق دارند که درامرانتقال سیاسی نظردهند وکاندید داشته باشند ودرامرانتقال سیاسی به شدت خودرا درگیرمی کنند. خوب رییس جمهورهم همین کار را می کند.وی رییس جمهورافغانستان است ویک ساعت نیم  با رییس جمهورآمریکا حرف می زند آقای اوباما ناگزیراست پای تلفن ویا وید کنفرانس میخکوب شود وبه حرفهای رییس جمهورکرزی گوش دهد.وی می گفت: رییس جمهوردرحد توانایی وظرفیت یک رییس جمهومی می خواهد شروط وخواسته های خود را به غرب وآمریکا بقبولاند.

شروط رییس جمهورکرزی ومساله لوی جرگه که ایشان درنظردارد ازآمریکا پوشیده نیست آنها می دانند که رییس جمهورافغانستان درامورانتقال سیاسی 2014 چه می خواهد؟.شروط افغانستان وتاکید به لوی جرگه بخاطر تایید موافقت نامه امنیتی،برمی گردد به این مساله که رییس جمهوربخوبی مسایل مورد نظرشان را بهم گره زده ازجمله امورامنیتی را به امورانتقال سیاسی گره زده است.لوی جرگه ممکن است موضوعاتی دیگری را، نیزمورد بحث قراردهد.اپوزیسیون ازهم اکنون گفته است که لوی جرگه بخاطرمقاصد دیگری برگزار می شود.تاخیرسه ماهه درامضای موافقت نامه امنیتی با آمریکا،دارای چنین رامز ورمزهای باید باشد.

ملاحظات سلمان خورشید

سلمان خورشید وزیرخارجه هند دیروز دریک نشستی اکادمیک دردانشگاهی درناحیه کشمیر به نکاتی اشاره داشت که درواقع همان ملاحظات هند،درامورافغانستان بود.وی می گفت: گفتگوهای صلح باید بین الافغانی باشد مالکیت این مذاکرات به دست حکومت  افغانستان باشد.دموکراسی وصلح را نمی توان ازخارج تحمیل کرد.خوب این ملاحظات نشان می دهد که وزیرخارجه هند درست همان موضوعاتی را مورد تاکید قرارداده که کابل به آن را بعنوان شروط گفتگوهای صلح ،مطرح کرده است.اظهارات آقای سلمان خورشید باید پس ازگفتگو با جیمزدابنزباشد.دابنزنماینده ویژه آمریکا درامورافغانستان وپاکستان ازکابل راهی دهلی شد وطبعا گفتگوهای مفصلی با مقامات هندی داشته است.هند بیش ازهرکشوری نگران مسایل امنیتی خود می باشد این مساله دو دلیل دارد یکی اینکه سه کشورچین،پاکستان وحضوربلاحدود طالبان درقدرت سیاسی افغانستان،چالشهای بزرگ امنیتی برای هند ایجاد می کند .نگرانی هند را هیچ کشوری درافغانستان ندارد.

این کشوردرامورافغانستان بسیارسرمایه گذاری کرده است.بندهای آب ازعمده ترین پروژه های هند درافغانستان است.تاحالا بیش ازدومیلیارد دالربه افغانستان کمک بلاعوض کرده.آقای سلمان درسخنرانی خود به همه این کمکها اشاره داشت ازجمله گفت: ساختمان پارلمان رادرغرب کابل، تکمیل کرده وتا سه ماه دیگرمورد بهره برداری قرارمی گیرد.هند این همه سرمایه گذاری درافغانستان داشته ودرکناراین مسایل هزاران محصل افغانستان دراین کشور،بورسیه شده ومشغول تحصیل هستند وتعداد هم برگشته اند.شرایط زیادی برای نزدیکی هند با افغانستان وجود دارد.دهلی وکابل درحال حاضربهترین مناسبات را دارد وبه همین دلیل است که درآخرین سفررییس جمهوربه هند،لیستی ازسوی رییس جمهور، روی میزمهمند سینگ گذاشته شد.لیست تماما اقلام نظامی وسازبرگهای جنگی بود که شاید خود هند هم آنها را نداشته باشد وبرای گرفتن آن به مسکو مراجعه نماید.

گرچه مطالبات نظامی وفهرست افغانستان به آن صورت که ازسوی افغانستان عرضه شده،مشکل است عملی شود ولی این مساله که ازسوی دفتراطلاع رسانی کاخ ریاست جمهوری افغانستان درموقع سفررییس جمهوردرهند درماه گذشته اعلام شد،نشان ازعمق روابط بین دوکشوررا نشان می هد.موضع گری وملاحظات آقای سلمان خورشید ،عین ملاحظات وشروط افغانستان درمساله مصالحه باطالبان بود من وقتیکه متن سخنان ایشان را درمورد گفتگوهای صلح افغانستان شنیدم،تفکیک وتفاوت نظرهند با افغانستان دراین مورد خیلی مشکل است.مالکیت مذاکرات به دست دولت افغانستان باشد وگفتگوها باید بین افغانها انجام شود کسی ازخارج نمی تواند صلح را برافغانستان تحمیل نماید.هند ازموضع حکومت کابل درمورد مذاکرات صلح حمایت می کند وهند به افغانستان کمک کرده واین تعهدات را به مردم افغانستان ودولت این کشوررا دارد.اظهارات آقای خورشید درهماهنگی وحمایت ازسیاست کابل بود.

پاکستان همسایه رقیب به دقت امورمربوط به مناسبات دوکشوررا مطالعه می کند وگفته های که گاها برخی ازسخنگویان حکومت اعلام می دارد،واقعا مناسبات کابل واسلام آباد را پیازداغ می کنند.وقتی آقای فیضی می گوید:پاکستان ازما خواسته که روابط مان را باهند قطع نماییم،پاکستان ازما خواسته که موافقت نامه استراتژیک با آنها امضا نماییم وپاکستان ازما خواسته است که جوانان افغان را برای آموزشها وتعلیمات نظامی بفرستید.وی می گوید: ما هیچ یک ازخواسته های پاکستان را  نمی توانیم قبول نماییم وی به این مضمون ادامه می دهد که جوانان افغان را به این دلیل که پاکستان آنهارا برای کارهای خود مورد استفاده قرارمی دهد،لذا نمی توانیم جوانان افغان رابه پاکستان بفرستیم.

خوب گفته های آقای فیضی یک نوع اهانت به جوانان افغان هم باید باشد.این نوع مفاهیم وبه این مضمون سخن گفتن،طبیعی است که روابط دوکشور را،بشدت متاثرخواهد کرد.دوکشورپاکستان وهند با نماینده آمریکا،نقطه نظرات شان با صراحت باید گفته باشد دراین میان ،پاکستان به شدت متهم به مداخله درامورافغانستان شده است رییس جمهورکرزی درکنفرانس خبری خود با صراحت اعلام داشت که پاکستان درفکرایجاد ملوک الطوایفی درافغانستان است ومی خواهد نقاط وبخشهای ازخاک کشوررا دراختیارطالبان بگذارد وپاکستان هم گفته است که مانع صلح درافغانستان خود رییس جمهورافغانستان می باشد.قرارداد امنیتی با مهلت سه ماهه،تماما گره خورده به شروط وملاحظات افغانستان ورییس گفته است که شرایط افغانستان تامین شود،قرارداد امنیتی برای تایید به لوی جرگه گذاشته می شود.موضوعات بشدت به هم بافت خورده بازکردن گره کورافغانستان واقعا کار دشواری شده است.

مهلت سه ماهه

مهلت سه ماهه

مهلت سه ماهه،حرفی است که رییس جمهوردرکنفرانس خبری خود به آن اشاره داشت.ایشان درنشست مشترک خبری باکامرون، اعلام داشت که رییس جمهوراوباما ازما خواسته است که موافقت نامه امنیتی تا مدت سه ماه دیگربرای امضا آماده شود.براساس گفته های رییس جمهورکرزی موافقت نامه امنیتی درماه اکتبر باید آماده برای امضا نهایی شود.ایشان گفت: ما به آنها گفتیم که خواسته ها وشرایط افغانستان برآورده شود، آن وقت ما این سند را ازطریق لوی جرگه مورد تایید قرار می دهیم.چند نکته اساسی درگفته های رییس جمهورکرزی وجود دارد.شروط افغانستان،لوی جرگه، درتایید موافقت نامه امنیتی دخالت داده شده است.

لوی جرگه وشروط

این مساله ظاهرا سردرازی باید داشته باشد.وقتیکه رییس جمهوردرگفتگوی یک ساعت نیمه خود با رییس جمهورآمریکا درمورد انتخابات،موافقت نامه امنیتی،مصالحه باطالبان حرف می زند وبعد ایشان درکنفرانس خبری مساله را به این صورت اعلام می کند که برای تایید سند امنیتی،دوکاراساسی باید درنظرگرفته شود اول اینکه شروط افغانستان تامین شود.گرچه شرایط بصورت واضحی شرح داده نشده که اصولا افغانستان علاوه برآن سه تعهدی که جامعه جهانی وآمریکا پس ازسال دوهزاره چهارده به افغانستان داده،دیگرچه شروطی افغانستان دارد.رهبران ناتوگفته اند که پس ازسال2014 یک بخش ازنیروهای ما درافغانستان با ماموریت جدید می ماند،ماهیت کارهای آنها تغییرمی کنند.آموزش،تجهیز ومشوره دهی، عمده ترین تعهداتی بود که جامعه جهانی وآمریکا نسبت به امورامنیتی افغانستان داده است.درکناراین مساله تعهداتی مالی هم به دوصورت ملکی ونظامی برای افغانستان درنشستهای شیکاگو وتوکیوداده شده است. درحال حاضرافغانستان بشدت تحت فشاراست که چه کرده وبه تعهدات متقابل که درتوکیوداده بود عمل کرده است ویانه؟

 گزارشها،نشان می دهد که حکومت افغانستان کم آورده وحتی نتوانسته بودجه خود را بالای پنجاه درصد بمصرف برساند چه رسد به تعهداتی که به توکیو داده بود.مبارزه با فساد حکومت داری خوب،اصلاحات درسیستم عدلی وقضایی وشفافیت دراموربودجه ومصارف پول ازجمله تعهدات افغانستان درتوکیو باید باشد. ظاهرا رسانه ها، خبرهای خوبی دراین عرصه ندارد همین امروز، روزنامه های کشور،نوشته بود که ادارات مهمی افغانستان به شمول وزارت خانه ها نتوانسته کارهای خانگی ومصارف شان را بدرستی انجام دهند.امارارقام زیرپنجاه درصد مصرف بودجه شان را نشان می دهد این همه تنبلی ولاابالی گری درامورمرتبط به حکومت ومردم، درنهایت حوصله جامعه جهانی را به تنگ خواهد اورد کاری که می کند، کمکهای شان را به تاخیروتعویق وحتی ممکن  است قطع نماید مگرزوراست که به افغانستان پول دهد که دستگاه دولتی فساد کند.

خلاصه اینکه جامعه جهانی پول هرچه به افغانستان دهد ولی پول زور به کشورما نمی دهد.رییس جمهورازاین شرط وشروط برای موافقت نامه امنیتی چه می خواهد؟ آنها که گفته اند که پس ازسال دوهزارچهارده این تعهدات نظامی وامنیتی واین تعهدات ملکی ومالی را داریم.مگرخود افغانستان ازانتقال امور امنیتی استقبال نکرده که کرده وآن را مایه افتخاروسربلندی واستقلال وحاکمیت ملی دانسته است.موافقت نامه امنیتی بضررافغانستان نیست.مصلحت کشوردراین است که این سند امضا شود چون بخش بزرگی ازتعهدات مالی وامنیتی برمی گردد به آمریکا.شروط زیاد بمعنی این است که نمی خواهد با آنها کارنماید ویا رویا های دیگری برای افغانستان دیده شده.بهرصورت "تعامل" با غرب وآمریکا بهتراز"تقابل" است این مصلحت جامعه افغانستان است.اینکه رییس جمهورمساله موافقت نامه امنیتی را به دومساله شروط افغانستان که چه هست؟ ولوی جرگه،بافت داده به نظرمی رسد که نحوه همکاری وتعامل را مشکل می کند.شروط اگرتعهدات غرب وآمریکا باشد که آن تعهدات را آنها اعلام داشته اند.

اگراین شروط این باشد که امورسیاسی ومصالحه را به آن پیوند بزنیم ویا اینکه انتقال امورسیاسی وانتخابات را به موافقت نامه گره بزنیم،خوب این کار را، خیلی سخت ودشوارمی کند.امروزیک دپلمات منتقد می گفت: هدف ازطرح لوی جرگه برای قرارداد امنیتی وتاخیرسه ماهه آن وتاکید برشروط وتعهدات غرب نسبت به افغانستان،مسایل انتقال سیاسی سال 2014 است.وی می گفت: همان گونه که احزاب سیاسی،اپوزیسیون،داکتران بدون سرحد وهرشهروند افغانستانی حق دارند که درامرانتقال سیاسی نظردهند وکاندید داشته باشند ودرامرانتقال سیاسی به شدت خودرا درگیرمی کنند. خوب رییس جمهورهم همین کار را می کند.وی رییس جمهورافغانستان است ویک ساعت نیم  با رییس جمهورآمریکا حرف می زند آقای اوباما ناگزیراست پای تلفن ویا وید کنفرانس میخکوب شود وبه حرفهای رییس جمهورکرزی گوش دهد.وی می گفت: رییس جمهوردرحد توانایی وظرفیت یک رییس جمهومی می خواهد شروط وخواسته های خود را به غرب وآمریکا بقبولاند.

شروط رییس جمهورکرزی ومساله لوی جرگه که ایشان درنظردارد ازآمریکا پوشیده نیست آنها می دانند که رییس جمهورافغانستان درامورانتقال سیاسی 2014 چه می خواهد؟.شروط افغانستان وتاکید به لوی جرگه بخاطر تایید موافقت نامه امنیتی،برمی گردد به این مساله که رییس جمهوربخوبی مسایل مورد نظرشان را بهم گره زده ازجمله امورامنیتی را به امورانتقال سیاسی گره زده است.لوی جرگه ممکن است موضوعاتی دیگری را، نیزمورد بحث قراردهد.اپوزیسیون ازهم اکنون گفته است که لوی جرگه بخاطرمقاصد دیگری برگزار می شود.تاخیرسه ماهه درامضای موافقت نامه امنیتی با آمریکا،دارای چنین رامز ورمزهای باید باشد.

ملاحظات سلمان خورشید

سلمان خورشید وزیرخارجه هند دیروز دریک نشستی اکادمیک دردانشگاهی درناحیه کشمیر به نکاتی اشاره داشت که درواقع همان ملاحظات هند،درامورافغانستان بود.وی می گفت: گفتگوهای صلح باید بین الافغانی باشد مالکیت این مذاکرات به دست حکومت  افغانستان باشد.دموکراسی وصلح را نمی توان ازخارج تحمیل کرد.خوب این ملاحظات نشان می دهد که وزیرخارجه هند درست همان موضوعاتی را مورد تاکید قرارداده که کابل به آن را بعنوان شروط گفتگوهای صلح ،مطرح کرده است.اظهارات آقای سلمان خورشید باید پس ازگفتگو با جیمزدابنزباشد.دابنزنماینده ویژه آمریکا درامورافغانستان وپاکستان ازکابل راهی دهلی شد وطبعا گفتگوهای مفصلی با مقامات هندی داشته است.هند بیش ازهرکشوری نگران مسایل امنیتی خود می باشد این مساله دو دلیل دارد یکی اینکه سه کشورچین،پاکستان وحضوربلاحدود طالبان درقدرت سیاسی افغانستان،چالشهای بزرگ امنیتی برای هند ایجاد می کند .نگرانی هند را هیچ کشوری درافغانستان ندارد.

این کشوردرامورافغانستان بسیارسرمایه گذاری کرده است.بندهای آب ازعمده ترین پروژه های هند درافغانستان است.تاحالا بیش ازدومیلیارد دالربه افغانستان کمک بلاعوض کرده.آقای سلمان درسخنرانی خود به همه این کمکها اشاره داشت ازجمله گفت: ساختمان پارلمان رادرغرب کابل، تکمیل کرده وتا سه ماه دیگرمورد بهره برداری قرارمی گیرد.هند این همه سرمایه گذاری درافغانستان داشته ودرکناراین مسایل هزاران محصل افغانستان دراین کشور،بورسیه شده ومشغول تحصیل هستند وتعداد هم برگشته اند.شرایط زیادی برای نزدیکی هند با افغانستان وجود دارد.دهلی وکابل درحال حاضربهترین مناسبات را دارد وبه همین دلیل است که درآخرین سفررییس جمهوربه هند،لیستی ازسوی رییس جمهور، روی میزمهمند سینگ گذاشته شد.لیست تماما اقلام نظامی وسازبرگهای جنگی بود که شاید خود هند هم آنها را نداشته باشد وبرای گرفتن آن به مسکو مراجعه نماید.

گرچه مطالبات نظامی وفهرست افغانستان به آن صورت که ازسوی افغانستان عرضه شده،مشکل است عملی شود ولی این مساله که ازسوی دفتراطلاع رسانی کاخ ریاست جمهوری افغانستان درموقع سفررییس جمهوردرهند درماه گذشته اعلام شد،نشان ازعمق روابط بین دوکشوررا نشان می هد.موضع گری وملاحظات آقای سلمان خورشید ،عین ملاحظات وشروط افغانستان درمساله مصالحه باطالبان بود من وقتیکه متن سخنان ایشان را درمورد گفتگوهای صلح افغانستان شنیدم،تفکیک وتفاوت نظرهند با افغانستان دراین مورد خیلی مشکل است.مالکیت مذاکرات به دست دولت افغانستان باشد وگفتگوها باید بین افغانها انجام شود کسی ازخارج نمی تواند صلح را برافغانستان تحمیل نماید.هند ازموضع حکومت کابل درمورد مذاکرات صلح حمایت می کند وهند به افغانستان کمک کرده واین تعهدات را به مردم افغانستان ودولت این کشوررا دارد.اظهارات آقای خورشید درهماهنگی وحمایت ازسیاست کابل بود.

پاکستان همسایه رقیب به دقت امورمربوط به مناسبات دوکشوررا مطالعه می کند وگفته های که گاها برخی ازسخنگویان حکومت اعلام می دارد،واقعا مناسبات کابل واسلام آباد را پیازداغ می کنند.وقتی آقای فیضی می گوید:پاکستان ازما خواسته که روابط مان را باهند قطع نماییم،پاکستان ازما خواسته که موافقت نامه استراتژیک با آنها امضا نماییم وپاکستان ازما خواسته است که جوانان افغان را برای آموزشها وتعلیمات نظامی بفرستید.وی می گوید: ما هیچ یک ازخواسته های پاکستان را  نمی توانیم قبول نماییم وی به این مضمون ادامه می دهد که جوانان افغان را به این دلیل که پاکستان آنهارا برای کارهای خود مورد استفاده قرارمی دهد،لذا نمی توانیم جوانان افغان رابه پاکستان بفرستیم.

خوب گفته های آقای فیضی یک نوع اهانت به جوانان افغان هم باید باشد.این نوع مفاهیم وبه این مضمون سخن گفتن،طبیعی است که روابط دوکشور را،بشدت متاثرخواهد کرد.دوکشورپاکستان وهند با نماینده آمریکا،نقطه نظرات شان با صراحت باید گفته باشد دراین میان ،پاکستان به شدت متهم به مداخله درامورافغانستان شده است رییس جمهورکرزی درکنفرانس خبری خود با صراحت اعلام داشت که پاکستان درفکرایجاد ملوک الطوایفی درافغانستان است ومی خواهد نقاط وبخشهای ازخاک کشوررا دراختیارطالبان بگذارد وپاکستان هم گفته است که مانع صلح درافغانستان خود رییس جمهورافغانستان می باشد.قرارداد امنیتی با مهلت سه ماهه،تماما گره خورده به شروط وملاحظات افغانستان ورییس گفته است که شرایط افغانستان تامین شود،قرارداد امنیتی برای تایید به لوی جرگه گذاشته می شود.موضوعات بشدت به هم بافت خورده بازکردن گره کورافغانستان واقعا کار دشواری شده است.

دسیسه

دسیسه

رییس جمهور دربیانیه رادیویی خود خطاب به مردم افغانستان گفت: نمایندگی طالبان درقطردسیسه ای بود که حکومت ومردم افغانستان آن را خنثا کرد. متن سخنرانی رییس جمهورتماما اختصاص داشت به مساله قطر.دراین بیانیه ایشان نگفته است که عوامل دسیسه کی بوده است وچرا توطیه راه انداخته وهدف ازاین دسیسه چه می تواند باشد.ولی اظهارات  دیگرمقامات افغانستان ازجمله اشارات امروزرییس جمهورکرزی درکنفرانس مشترک با کامرون صدراعظم بریتانیا که خارجیها به دنبال ایجاد" ملوک الطوایفی" درافغانستان ، نشان می دهد که دسیسه ازدید افغانستان ریشه های خارجی دارد گرچه کامرون امروز این مساله را رد کرد ودیروز،کنینگهام سفیرآمریکا درکابل نیز گفته است که هدف ما اختلاف درافغانستان نیست ما می خواهیم صلح وثبات درافغانستان به وجود آید.رییس جمهوردراین مورد گفته است که خارجیها می خواهند درافغانستان اختلاف ایجاد نمایند. ازنظررییس جمهور،دفترقطرمثال ازیک توطیه باید باشد واین توطیه را خارجیها راه انداخته است.اعلامیه امنیت ملی افغانستان با صراحت اعلام داشت که آمریکا رفتاردوگانه داشته آن چه را که بصورت نانوشته توافق کرده بودیم درعمل خلاف آن دیده شده است.دراعلامیه تصریح شد که گفتگوهای امنیتی افغانستان با نمایندگان آمریکا به تعویق انداخته می شود ومذاکرات قطر تحریم می شود وامروزبا زهم رییس جمهوردرکنفرانس خبری به مساله موافقت نامه امنیتی پرداخت وگفت: آمریکا درنظر دارد که این سند باید درطی سه ماه بامضا برسد.درحال حاضر، سوء تفاهمات بزرگی درمناسبات سیاسی ودپلماتیک بین سه کشورافغانستان،آمریکا وپاکستان ایجاد شده است که می توان چشم اندازآن را با شرح نگاه های طرفین واطراف به این صورت مطالعه کرد:

نگاه افغانستان

همان گونه که گفته شد افغانستان نمایندگی قطررا توطیه علیه حاکمیت ملی افغانستان دانسته وازآن بعنوان یک دسیسه نام گرفته شده است.برخی گفته اند درپشت این کلمات تند،طرحهای است که نواحی ازجنوب وشرق کشوردراختیارطالبان گذاشته شود وآنها امارت اسلامی خود را درآن تطبیق نماید.بیرق طالبان برفرازساختمان باشکوه دردوحه مبشراین نیت است اینکه رییس جمهورایجاد نمایندگی طالبان را به آن صورت دسیسه می داند وازآن بعنوان حرکتی درجهت ایجاد ملوک الطوایفی نام می برد،دال به چنین طرحی باید باشد.حکومت  افغانستان نسبت به این گونه رفتاربه شدت برخورد کرده است ودریک اقدام بی سابقه، وفاق ملی صورت گرفت وبصورت ملی نسبت به نمایندگی طالبان درقطراعتراض صورت گرفت. همه رهبران سیاسی درمورد  نمایندگی قطر،ابرازنگرانی کرده وآن را محکوم نمودند.گرچه انتقاداتی به خود حکومت وسیاستهای رییس جمهورکرزی درطی ده سال نیزشده است که شرایط را برای چنین موقعیتی زیانباری بوجود آورده است.

نگاه افغانستان درمورد ایجاد نمایندگی درقطر،نگاه منفی است.نکته ای که افغانستان را بغایت مشکوک ساخته، سیاست های آمریکا وپاکستان است.البته حکومت قطرنقش محوری درتصمیم گیری را ندارد.این آمریکا وپاکستان هستند که دراین موردحرف اول رامی زنند.صحبتهای افغانستان با واشنگتن درمورد نمایندگی طالبان،غیرازآن چیزی بوده که درقطرنشان داده شده است.افغانستان دفترقطر را که درآن احیاءنمایندگی امارت اسلامی باشد را قبول ندارد وآن را حمل براغراض واجندای پشت پرده می داند.ازنظرافغانستان تمامی تلاشهای پاکستان به این نکته متمرکزشده است که طالبان باید نقش اساسی را درقدرت افغانستان داشته باشد کابل نسبت به این اجندا،سخت نگران است وآن را برنامه مشترک اسلام آباد، آمریکا می داند وبه همین علت نسبت به آن سخت بدبین است.تفسیرکابل ازسیاستهای پاکستان وآمریکا درمورد طالبان یک چیزاست.هردوکشورسعی دارند که طالبان را به قدرت شریک نمایند.افغانستان شاید به این باورباشد  که طالبان بدون پاکستان وآمریکا،چیزی نیست.این دوکشوراست که طالبان را برخلاف تعهدات شان درحد امارت اسلامی برای شان تسهیلات فراهم کرده است.

برنامه قطر،یعنی اینکه همه شروط وتسهیلات برای طالبان فراهم شده است.کابل این نگرانی را هم باید داشته باشد که درسال2014 انتخابات صورت نگیرد وبجای آن اداره موقت با ترکیبی ازطالبان ودیگرجناحهای سیاسی بشمول برخی عناصری ازحکومت،روی کارآید.ازهم اکنون محرزشده است که در2014 سه گزینه احتمالی مطرح می شود.اولین گزینه ومنطقی ترین آن انتخابات است واین ازوظایف ومکلفیتهای حکومت افغانستان است که انتخابات را مطابق با قانون اساسی درزمان وموقعش برگزارنماید ولی متاسفانه درجبهه حکومت، سرد ترین مساله قابل بحث همین موضوع انتخابات باید باشد کسی به این موضوع باورندارد.گفته شده که نقشه حکومت در2014 با تشکیل لوی جرگه، ادامه حکومت رییس جمهورکرزی باید باشد.حالت اضطراراعلام شود وصدها مسایلی ازاین دست.

گزینه سوم درکناردوگزینه انتخابات،ویا دوام حکومت رییس جمهورکرزی ازطریق لوجرگه،نیزباید مطرح باشد. حکومت افغانستان ازاین طرح بسیارنگران است.دلایلی که حکومت دارد این است که پاکستان وآمریکا متحدا می خواهند طالبان را به قدرت برسانند وحکومت افغانستان را تضعیف نمایند.دریک تحلیل می توان به این مساله چنین اشاره و رسیدگی شود. یگانه راه مورد مطالعه پاکستان  وآمریکا باید همین باشد که با تشکیل "اداره موقت"،راه ورود طالبان به حکومت  وقدرت را بازنمایند گزینه سوم را درواقع پاکستان وآمریکا وغرب باید مهندسی کرده باشد.افغانستان درمیان این سه گزینه ،باید گزینه انتخابات را که خواست همه مردم است را، دنبال نماید وهیچ بدیل دیگری را قبول ننماید این توقعات را مردم ازحکومت واحزاب سیاسی دارند.نگرانی کابل ازطرح گزینه "اداره موقت" است وافغانستان بانی این نقشه را ه را پاکستان وآمریکا به یک نحوی باید دانسته باشد.وبا شد ت با این نقشه راه مخالف است ازنگاه کابل، تحولات واقدامات قطردراین جهت می باشد وبه همین علت، ایجاد نمایندگی طالبان درقطررا دسیسه وتوطیه اعلام کرده وامروز درنشست خبری ازآن بعنوان طرح ملوالطوایفی نام گرفته شد.

نگاه پاکستان

نگاه پاکستان نسبت به کابل، نگاه خصمانه است این دوهمسایه درحال حاضر، ازهرزمانی روابط ومناسباتش ویران شده است.اینکه امروزرییس جمهورکرزی درکنفرانس مشترک با صدراعظم بریتانیا اشاراتی به مساله ملکوک الطوایفی داشت،یک بخش این اتهامات به پاکستان برمی گردد.افغانستان به شدت درمورد نیت پاکستان مشکوک است مقامات افغانستان همیشه گفته اند که پاکستان اجندا درمورد افغانستان دارد یکی ازاجنداها باید همین تقویت وتغذیه طالبان وامارت اسلامی آنها درافغانستان باشد.ازنظررییس جمهورکرزی نقشه راه اعلام شده درقطر،دسیسه ای است که خارجیها راه انداخته است وامروزهم گفت که هدف ایجاد نظام ملوک الطوایفی درکشوراست.آقای کامرون واکنش نشان داد وگفت: غرب چنین نیتی ندارد که درافغانستان شرایط ملکو الطوایفی ایجاد شود وی با قاطعیت این مساله را رد کرد وبه رییس جمهوراطمینان داد که چنین اجندای درمورد افغانستان، وجود ندارد درکنفرانس خبری امروزهردورهبرتاکید داشتند که علی رغم حملات مرگباردرارک ریاست جمهوری درهفته گذشته بازهم روند گفتگوبا طالبان باید ادامه داشته باشند.رییس جمهورکرزی به کنایه گفت: کاش عملیات طالبان همیشه بالای ارک باشد ولی بمردم کارنداشته باشند یعنی اینکه این برادران ناراضی مردم را می کشند.

اینکه رییس جمهور،خارجیها را درطرح ودسیسه قطرمتهم می کند بدون تردید پاکستان درصدرقراردارد مقامات پاکستان هم، اظهارات خیلی خصمانه دراین روزها ودرگذشته درمورد شخص رییس جمهورکرزی داشته اند همین دیروزدرخبرهای پاکستان داشتیم که مقامات این کشوررییس جمهورکرزی را متهم به سنگ اندازی درمسیرصلح کرده اند وگفته اند که حامد کرز رییس جمهورافغانستان مانع صلح درافغانستان است رویتربه نقل ازمقامات پاکستان نوشته است که رییس جمهورکرزی طرف صلح درافغانستان نیست وی کشورش را بسمت جهنم هدایت رهبری می کند خوب این شدید ترین لحنی است که ازسوی مقامات پاکستان درمورد رییس جمهوکرزی بکارگرفته شده است.دو ماه، پیش ازاین هم مقامات وزارت خارجه پاکستان گفته بودند که حامدکرزی رییس جمهورافغانستان جزء ازمشکلات صلح درافغانستان می باشد.روزنامه فاننشال تایمزهم به همین مساله اشاره کرده که رییس جمهورافغانستان جزء ازمشکل افغانستان شده است وصلح را درافغانستان نمی خواهد.

نگاه پاکستان نسبت به رییس جمهورافغانستان بسیارمنفی تبارزیافته است.شایعاتی  درکابل راه افتاده که سیاست ونگاه پاکستان این است که رییس جمهورکرزی باید بکلی نقش خودرادرسال دوهزارچهارده ازدست بدهد .فرمول کاربرای نابود کردن نقش سیاسی رییس جمهورکرزی این است که یک اداره انتقالی ویا موقت پس ازسال2014 باید بوجود آید دراین اداره موقت طالبان باید نقش اساسی داشته باشد.طالبان هم گفته اند که بارییس جمهورکرزی مذاکره ای ندارد بگفته یک کارشناس وابسته به طالبان،تحولات پس ازسال2014 به این صورت باید رقم بخورد مذاکرات طالبان، آمریکا ورهبران سیاسی اتحادیه شمال آغازمی شود وی به نقل قول ازطالبان گفته است که طالبان به این عقیده اند که با رهبران اتحادیه شمال درگذشته جنگ صورت گرفته وبا آمریکاییها جنگ ادامه دارد بنابراین باید با آنها نشست وصلح کرد ودرمورد "اداره موقت" به توافق رسید.

می دانیم که طالبان نیت اصلی شان تشکیل اداره موقت پس ازسال2014 است آنها اعتقادی به انتخابات ندارند.طالبان اعتقاد دارند که همه چیزباید با اداره موقت ازسرشروع شود.حزب اسلامی حکمتیارنیزبه همین اعتقاد است که اداره موقت روی کاربیاید.افغانستان این نقشه ها را ازپاکستان می داند .البته نباید شک داشت که پاکستان نظرش این است که  طالبان باید نقش اساسی درقدرت داشته باشد.نگاه پاکستان درنهایت امربه قدرت رساندن طالبان درافغانستان است اما اینکه طالبان بصورت یک جانبه به قدرت برسد امکان ندارد بنابراین رهبران سیاسی وابسته به اتحادیه شمال باید با انها مذاکره نمایند وطالبان حاضرهستند که با رهبران گروهای سیاسی وابسته به اتحادیه شمال گفتگو نمایند این مضمون اظهارات کارشناس طرفدار طالبان است.افغانستان نقش پاکستان را دراین گونه موارد بسیارجدی گرفته ونقشه راه "اداره موقت" را پس ازسال2014 ازجمله اجندا پاکستان می داند.

مقامات درکابل شک ندارند که پاکستان نمی گذارند طالبان با افغانستان وارد گفتگوشود واینکه طالبان می گویند: با حکومت افغانستان مذاکره نمی کنند این حرف استخبارات پاکستان است ونه فکرطالبان درواکنش به این نگاه پاکستانی،افغانستان تاکید روی نقطه ضد آن را دارد که مالکیت ومدیریت مذاکرات باید به دست حکومت افغانستان باشد.پاکستان نمی گذارد که طالبان با حکومت افغانستان وارد مذاکره شود واگرکسانی را افغانستان شناسایی کرده وبا آنها واردگفتگوشده ازسوی پاکستان به شدت سرکوب شده است.نکته دیگری که نگاه پاکستان را درمورد افغانستان خیلی منفی جلوه داده وآن این است که طالبان هم مراکزفکری وتصمیم گیری شان درپاکستان است وهم ا زخاک پاکستان عملیات خونینی را درسراسرافغانستان ودرکابل راه اندازی می کنند وهزاران طالب ازمدارس پاکستان، کمربرای جنگ بسته اند.دفترقطربا آن صورت که گشایش یافت بازهم به یک نحوی مورد حمایت وتوجه پاکستان بود.

افغانستان نسبت به سیاستهای واشنگتن هم بد بینانه  برخورد می کند ودلیل آن این است آمریکا نظرپاکستان را دراین گونه موارد گرفته است وبه همین دلیل به توافقات نانوشته که با کابل داشت زیرپازد ودرمورد قطردوگانه رفتارکرد.اظهارات امروزرییس جمهورکرزی درکنفرانس مشترک خبری که گفت: کشورهای خارجی می خواهند نظام ملوک الطوایفی درافغانستان بوجود آید، بدون تردید،اشاره وکنایه به پاکستان باید باشد واینکه گفته شده دفترقطردسیسه ای بود ازسوی خارجیها وافغانستان آن را خنثا کرد بازهم به یک نحوی مرتبط می شود به نگاه ومداخله پاکستان درامور افغانستان.ازنظرکابل، نگاه پاکستان به مساله افغانستا درهرصورتش،ویران گراست وآمریکا ازنگاه پاکستان درمساله افغانستان  پشتیبانی می کند وبه همین دلیل است که کابل هم به اسلام آباد معترض است وهم به واشنگتن.

تعهدات دوکاخ

تعهدات دوکاخ

درگفتگوی امروزاوباما ورییس جمهورکرزی مطرح شد که آمریکاعلی رغم حملات روزگذشته طالبان درکابل،به تعهدات خود درمورد صلح وگفتگو با طالبان متعهد است.اخباری هم به بیرون پرتاب شده که گویان رهبری نمایندگی طالبان درقطر،تغییرکرده وکسی دیگری بنام سید پوپلزی آقا،ریاست نمایندگی طالبان را به دوش گرفته است.قبلا این مساله را ازیک وکیل پارلمان که روابط خوبی باطالبان دارد،به این صورت شنیده بودم که کسی بنام ملا ابراهیم صدرازسوی شورای کویته درقطر،تعیین شده است ولی بعدا هرچه تلاش کردم فردی به این نام را درجمع اعضای طالبان درقطرندیدیم.شاید باشد ولی ما خبرنداریم.آمریکا،متعهد است که نمایندگی طالبان درقطرتوسعه پیدا نماید وبازهم اخباری درشبکه های اجتماعی بیرون داده شده که بیش ازهزارطالب درقطر،جابجا می شوند.دولت قطرچندین هتل پنج ستاره وچهار ستاره را برای طالبان درنظرگرفته است.

امروزهم جناب اوباما گفته است که کاخ سفید نسبت به جریان گفتگوهای صلح متعهد است.رییس جمهورکرزی هم دراین کنفرانس خبری ازموضع آمریکا استقبال کرده وگفته است که گفتگوهای صلح باید ادامه داشته باشد افغانستان راه حل نظامی ندارد.رییس جمهورکرزی روی دومساله تاکید داشته ،گفتگوها، بین الافغانی ودیگر اینکه مالکیت گفتگوها بدست حکومت افغانستان باشد.رییس جمهوراباما دروید یو کنفرانس به هردومساله اشاره کرده وگفته است که گفتگوهای صلح بدست خود افغانها ومالکیت آن افغانستان باشد. با این وضع چند نکته اساسی را می توان ازتحولات وروی داد های اخیر،شناسایی کرد:

سیاست پاکستان

رویدادهای خونین درکابل درطی کم ترازیک ماه کارطالبان بوده است زیراکه مسولیت آن را رسما بدوش گرفته اند.تنها دریک مورد درسایت طالبان نوشته شده که حمله 28 هشتم جوزا درغرب کابل،کارآنها نبوده است.طالبان دربیانیه خود گفته است که ما حمله وسوقصد به جان حاجی محمد محقق را نکرده ایم دراین بیانیه تاکید شده است که هدف ازطراحی سوء قصد به جان آقای محقق،اختلال وبهم زدن گشایش طالبان درقطربوده است.طالبان نگفته است که کی این کارراباید کرده باشد اما گفته است که درقطرنمایندگی رسمی طالبان افتتاح می شد وحمله به کاروان آقای محقق،بهم زدن وخراب کردن نمایندگی طالبان درقطربوده است.اما طالبان درموارد دیگرباصراحت اعلام داشته که عملیات انتحاری را سازمان دهی کرده اند حمله به میدان هوایی،حمله به ماموران استره محمکه وهمین طورعملیات دیروز به کاخ ریاست جمهوری،کارآنها بوده اند.

پرسشی اساسی دراین است که علی رغم تاکیدات صلح ازسوی آمریکا وغرب درمورد صلح چرا این گونه حملات ابعاد وسیع تری بخود گرفته است دلایلی درآن چیست؟ پاسخی که گفته شده این است که طالبان اصلی درپاکستان حضوردارند و سیاست پاکستان بدرستی دراین گونه مسایلی مطالعه نشده است.پاکستان درپالیسی خود سرمایه گزاری استراتژیک کرده وطالبان اصلی، ابزاربسیارارزشمند این برنامه است.این درست که درقطردفترنمایندگی طالبان به همان ترتیبی که دل طالبان می خواست،گشوده شد اما این نمایندگی را با  این خصوصیت دولت قطروآمریکا وانگلیس برنامه ریزی کرده بود افغانستان ایجاد نمایندگی با این مواصفات را قبول نداشت وپاکستان هم نسبت به آن به دیده ای شک می نگیرد این مساله ازخود دلیل دارد.پاکستان علی رغم اینکه طالبان ساکن درقطررا می شناسد وشاید هم با تشویق برخی ازمقامات ونهادهای این کشور،عزم سفرکرده باشند.پاکستان درسیاست خود نمی خواهد ازمساله قطردوربماند.آقای یوسف رضا گیلانی دراوج مذاکرات ماموران آمریکابا تیم طیب آقا به دعوت امیرقطر،به دوحه رفت.

 گیلانی درراس یک هیئت بلند رتبه پاکستانی درسال2011 وارد قطرشد وگفتگوهای مفصلی با شیوخ قطردرمورد مذاکرات صلح با طالبان را داشت درهمان زمان شایع شد که دولت قطربرای راضی نگهداشتن پاکستان وحمایت این کشورازپروسه صلح قطر،امتیازات زیادی رابرای پاکستان داد وچندین موافقت نامه های تجاری،انرژی وکارگران پاکستانی درقطررا امضا کرد ودیگرکمکهای بلاعوض ازدولت قطر،ثروتمند ترین کشورعربی را نیز دریافت نمود.پاکستان ،نمایند گی قطررا درحاشیه سیاست خود، قرا داده واینکه وزیرخارجه انگلیس اشاره کرده که نمایندگی قطرپروژه پشت پرده ومشترک ما بود وما ازاین نمایندگی حمایت می کنیم بدون تردید پاکستان شامل این برنامه مشترک وطرف مشوره پاکستان بوده است.

علی رغم همه این مسایل بازهم دراستراتژی پاکستان اولویت همان سیاست ابزاری بودن طالبان درخاک پاکستان است.استخبارات به سه دلیل عمده نمی خواهد حضورطالبان ازپاکستان کم رنگ شود طالبان هم برای استخبارات آب ونان می شود ویک سرمایه است.حضورطالبان درپاکستان منافع زیادی برای این کشورداشته است.غرب آمریکا کشورهای خلیج بخاطر حضورطالبان برای پاکستان باج می دهند.نکته دوم هند است ومساله سوم خود افغانستان موضوعیت دارد.پاکستان درسیاست خود همه این امتیازات را با داشتن طالبان اصلی بدست می آورد حال اگرطالبان ازسیطره پاکستان خارج شود ودرقطررحل اقامت نمایند دراین صورت گرفتن امتیازات چه می شود.اگر چنانچه انتخابات سال 93 به دلایلی برگزنشود دراین صورت بدون تردید گزینه موقت مطرح خواهد شد ودراین گزینه طالبان جایگاه مورد رضایت خود را خواهد داشت.

سیاست افغانستان

وحید مژده کارشناس طرف دارطالبان بارها به این مضمون حرف زده  وبه این نکته اشاره کرده که طالبان ساکن درقطرازسیاست پاکستا نیها خسته شده وازاین کشورنفرت دارند ودیگرنمی خواهند طابع امرونهی آنها باشند.وی می گوید افغانستان باید این سیاست را مطالعه ودرک نماید که نمایندگی قطرارتباط با سیاست های پاکستان ندارد طالبان مستقردرقطرجدای ازنفوذ پاکستان می خواهد کارهای شان راپیش ببرد.سیاست افغانستان هم همواره براین قاعده استواربوده که طالبان اززیرسلطه پاکستان واستخبارات این کشورخارج شود ودرکنارسیاست افغانستان قراربگیرد این نکته را استخبارات پاکستان بخوبی می داند به همین دلیل است که بشدت مواظب ومراقب رفتارافغانستان درمورد طالبان می باشد.پروژه ملاغنی برادریک پروژه مورد تایید افغانستان بود. حکومت افغانستان درواقع، بانی این پروژه بود.

استخبارات پاکستان درسال2010 با شدت بااین برنامه برخورد کرد وتیم ملاغنی برادررا متلاشی کرد.افغانستان کماکان به تلاشهای خود ادامه داد که طالبان را اززیرسلطه پاکستان بیرون نماید البته حکومت افغانستا به این نکته واقف است که این کاربصورت کامل، امکان پذیرنیست ولی می شود ریزشهای بزرگی را درصفوف طالبان ایجاد کرد ویک بخش تاثیرگذارطالبان بطرف سیاست های افغانستان را کشان. افغانستان گروها وچهره های ازطالبان را با خود دارد ومی خواهد که این پروژه غنی تروفربه ترشود.جنگ استخباراتی سختی باید بین افغانستان وپاکستان درمورد طالبان جریان داشته باشد.افغانستان می خواهد وهمیشه روی این مساله تاکید دارد که طالبان نمایندگی برای صلح درخارج داشته باشد زیرا امکان دست رسی به طالبان، درداخل خاک پاکستان وجود ندارد.افغانستان ازهمان سالهای2009 به بعد روی این مساله تاکید داشت که دفتری برای طالبان درداخل افغانستان تاسیس شود ویا درکشورهای خارج.

این مساله پس ازگفتگوی ماموران آمریکایی با طالبان دربرلین وبعد ش درقطر،برای افغانستان بصورت جدی مطرح گردید ابتدا افغانستان تصمیم گرفت نهادی را برای این کارتشکیل داده وامور صلح را به پیش ببرد وشورای عالی صلح فلسفه جزءاین نداشت.اما اینکه چرا درمورد قطر،نظری مثبتی وجود نداشت. این مساله ازخود دلیل داشت.افغانستان به چند دلیل درسیاست خود درمورد طالبان با نمایندگی قطرنظرخوبی نمی توانیست داشته باشد.اولین مساله این بود که ممکن است پاکستان بشترین نفوذ را روی قطرایجاد نماید ونمایندگی طالبان درقطردرخدمت پاکستان وسیاست های این کشورقراربگیرد.افغانستان روابط ومناسبات خوبی با قطرنداشت قطرتاهنوزهم درکابل نمایندگی سیاسی ندارد علی رغم اینکه افغانستان درآن کشور،اقدام به تاسیس نمایندگی کرد ولی قطرتاکنون حاضرنشده که درکابل نمایندگی سیاسی داشته باشد.پاکستان روابط سنتی خوبی با قطردارد وازنمایندگی قطراین پاکستان است که حد اکثراستفاده جویی را خواهد کرد.

افغانستان به دلیل اینکه مهره های طالب درقطررا بشتروابسته با پاکستان ووابسته به شبکه شورای کویته می دانست وبه این خاطرکه مناسبات دپلماتیک فعال با قطرنداشت وبه دلیل اینکه ممکن است دفترقطردرکام پاکستان سقوط نمایدوچیزی عاید افغانستان نشود با همین دلایل ودیگرمسایل،سیاست افغانستان ایجاد دفتربدیل برای طالبان دردوکشوردیگرعربستان وانقره بود که این مساله نشد وسرانجام افغانستان با تشکیل شورای عالی صلح،تن به قبولی نمایندگی طالبان درقطررا داد.رییس جمهوردرهردوسفری که به قطرداشت موافقت خود را با گشایش دفترطالبان اعلام داشت ولی شروط واصولی را درایجاد نمایندگی مطرح کرده بود.

شروط

ولی  درکناراین مساله که طالبان می تواند درقطرنمایندگی داشته باشد،افغانستان ملاحظا تی را درقالب شروط  وضع کرد ومی خواست نمایندگی طالبان با شروط مورد نظرافغانستان تاسیس شود.ملاحظات  افغانستان خیلی جدی بود رییس جمهور دردوسفری که درقطرداشت فکرمی کرد شروط افغانستان را قطریها وآمریکا قبول کرده باشد.ملاحظات افغانستان این بود که مذاکرات بین الافغانی باشد،مالکیت مذاکرات بدست حکومت افغانستان ودفترصورت تسهیل کننده داشته باشد،نمایندگی طالبان درقطردرقالب پروتکل بین افغانستان وقطرفعالیت نماید،قطروآمریکا تعهد بسپارند که ازنمایندگی قطرسوءاستفاده صورت نگیرد ونکته ای که تازه ازسوی رییس جمهورمطرح شده این است که مذاکرات درداخل افغانستان انجام شود.

در28 هشتم جوزا موقعیکه نمایندگی طالبان توسط معاون وزارت خارجه قطردردوحه افتتاح گردید،تمامی خواسته های طالبان درنمایندگی قطرعملی شد امارت اسلامی،پرچم سفید طالبان برفرازساختمان دفتر،وخطوط کاری که آقای سهیل شاهین برای نمایندگی شان اعلام داشت،همه نشان می داد که رویداد قطر،تماما برخلاف خواست افغانستان می باشد.حکومت درواکنش به این مساله، مذاکرات امنیتی را با آمریکا به تعویق انداخت وشورای عالی صلح گفتگوهای قطررا تحریم کرد وهمه رهبران سیاسی درارگ ریاست جمهورموضع سختی نسبت به ایجاد نمایندگی با این مواصفات برای طالبان گرفتند.درحال حاضرشروط افغانستان درحد یک نظرمطرح است ولی هیچ یک  ازخواسته های کابل درمورد نمایندگی طالبان درقطرعملی نشده است.باتمام این اوضاع واحوال بازهم نمایندگی طالبان درقطرامرمرفوع نیست این مساله با قوت خود باقی است.

رییس جمهورکرزی درگفتگوی یک نیم ساعته خود بارییس جمهوراوباما،روی مساله گفتگو وصلح تاکید کرده هردورهبریگانه راه حل مساله افغانستان را ادامه گفتگو باطالبان اعلام کرده اند.مقامات قطرهم تاحالا هرچه گفته روی مساله نمایندگی سیاسی طالبان درقطرتاکیدکرده اند آنها با صراحت اعلام داشته که نمایندگی قطر،دفترسیاسی طالبان است.اخباروشایعاتی دال برانتخابات بازهم نمی تواند مانع ازتوقف وتعطیل شدن نمایندگی طالبان درقطرباشد.شایعات این است که در2014 انتخابات برگزارنمی شود ومساله تا سال2016 به تاخیرمی افتد وپیش ازآن گفته شده که بحث اداره موقت با شرکت همه طرفها بخصوص طالبان دراداره موقت وتغییرات درقانون اساسی ودیگر دگرگونیها، مطرح می باشد.

با تمام این مسایل ،اصرارکاخ سفید ومقامات قطری وگفتگو وتاکید کرزی واوباما ،نشان می دهد که نمانیدگی طالبان درقطر،همچنان گشوده می ماند وشروط افغانستان معلوم نیست تاچه حدی درنظرگرفته ومراعات می شود تاحالا چند کاراساسی صورت گرفته است اول اینکه طالبان دفترنمایندگی شان افتتاح شده ودیگراینکه بیرق ولوحه طالبان برداشته شده وسوم اینکه دفترقطرحیثیت نمایندگی شان را داشته وچهارم اینکه کابل وواشنگتن تاکید به ادامه گفتگو باطالبان را دارد با این تحولات آیا افغانستان متقاعد شده وشروط مورد نظرش بصورت نسبی برآورده شده است ویانه؟ اینها سوالاتی است که جوابش کمی احتیاج به زمان دارد ولی با ید بصورت قطع گفت که کاخ سفید وکاخ ریاست جمهوری متعهد به ادامه گفتگو با طالبان می باشند.