نرگس

رویدادهای انتخاباتی 93

رویدادهای انتخابات 93

شانزده هم حمل 93 یک روز تاریخی ، سرنوشت ساز بود. مردم دراین روز تهدیدات را نادیده گرفتند و با شور هیجان کم نظیر به پای صندوقهای رای رفتند. رویدادهای روز انتخابات، وصف نا پذیر بود. حضور و مشارکت مردم ، همه صاحب نظران را غافل کرد. رسانه های غربی را که امروز نگاه می کردم، بدون استثناء به تحسین و ستایش انتخابات 93 پرداخته بود. مقامات اروپا و آمریکا و دبیرکل سازمان ملل با زبان و ادبیات تحسین آمیز از حضور و مشارکت مردم در شانزدهم حمل، سخن گفتند. حالا فصل شمارش آراء نامزدان فرارسیده است. فرمولی برای شمارش آراء در نظر گرفته شده است اول اینکه در محل رای صندوق شمارش می شود و صورت جلسه از اراء که ریخته شده گرفته می شود و ناظران همه نامزدان و احزاب و مشاهدان جامعه مدنی شاهد امضا صورت رای دهی می باشند. ثانیا، مجموع اراء از محلات به مراکزولایات و سپس به کابل مرکز آمارملی فرستاده می شود. هنوز آمار به صورت رسمی ازسوی کمیسیون، بیرون داده نشده است ولی گزارشهای نسبتا تایید شده نشان می دهد که داکترعبدالله عبدالله رای قاطع در بسیاری ولایات را دارد. دومین نامزد که اکثریت نسبی آراء را نسبت به داکتر زلمی بدست آورده است، اشرف غنی احمد زی می باشد. امار اولیه نشان می دهد که انتخابات به دور دوم نمی رود رییس جمهور در همین دوراول اعلام می شود. حال انتخابات 93 را می توان در چند بعد و حوزه بررسی کرد. دراین خط مقاله سعی می شود به خطوط و عوامل که مردم با گسترده گی به پای صندوقهای رای در روز برف و بارانی شرکت کردن را بر می شماریم.

یک – حضور و مشارکت مردم شانزدهم حمل 93

این مساله واقعا حیرت انگیز می نمود. این همه شور و هیجان چه دلایلی دارد مردم افغانستان چرا ؟ و باچه انگیزه های تهدیدات طالبان را نادیده گرفت و به پای صندوقهای رای رفتند. این پرسش باید پاسخ داده شود. این گونه استنباط می شود که مردم خواهان تغییرات و اصلاحات جدی در مدیریت نظام سیاسی شان می باشند. مردم برای فردای بهتر رای داده اند. یعنی اینکه آنچه که در بستر 12 سال گذشته، به مردم گذشت، خواستهای مردم را در بهبود زندگی شان فراهم نکرده است. علیرغم تحولات و پیشرفتهای زیاد ولی مردم کمان کان از فقر، بیکاری آواره گی، نا امنی تبعیض وبی عدالتی رنج می برند. رای به یک معنا خط پایان به رنج زندگی می باشد. مردم دیگر توان برای تغییر ندارند یگانه ابزار و سرمایه مردم برای تغییر در زندگی شان، همان رای شان است که با گذشت هرپنج سال یک بار فرصت آن را دارند. مردم بارای شان می خواهند مدیریت سیاسی اصلاح شود. مردم خواهان تغییرات ملموس در زندگی شان هستند.

شانزدهم حمل 93 نشان دادن همین خواست، اراده و قدرت مردم بود. امید به زندگی بهتر، یکی از عمده ترین دلایل هجوم و حضور مردم به پای صندوقهای رای بود. زندگی بهتر و تغییر در وضع شان را با رای و انتخاب زعیم آینده ، تجربه کرد.مردم با حضور درپای صندوقهای رای این مساله را روشن ساخت که نسبت به رفتار12 سال گذشته علیرغم پیشرفتهای نسبی، اعتراض دارند و نمی خواهند آن کار" تداوم و تکرار" شود. درگذشته می شد بهترین کار برای مردم انجام شود. دنیا به کمک مردم افغانستان با سرباز و سرمایه خود، وارد شد و برای افغانستان یک فرصت طلایی پیش آمد اما از این چانس به درستی استفاده نشد و فرصت سوزیهای زیادی صورت گرفت. دراین سالها، بهبود در وضع زندگی مردم و فقر زدایی، فساد گسترده را داشتیم کمکهای جامعه جهانی هم توسط انجوهای خود شان و هم تو سط مافیای قدرت افغانی، غارت شد. در 12سال گذشته، فرصت طلایی داشتیم اما این فرصت را مافیای قدرت درواقع " مصادره" کرد و هرچه که سرازیر شد، به یغما رفت وافغانستان را تبدیل به دومین کشور فاسد دنیا ساخت، در شازدهم حمل مردم خوا ست که وضعیت تغییر نماید.

گرچه چانسهای 12 سال گذشته را نداریم. در حکومت تازه دیگرخبری از آن ریخت پاش های گذشته را نخواهیم داشت . رای مردم در شانزدهم حمل93، فصل تازه و نفی تکرار گذشته است. شعار تداوم، از سوی هر نامزدی که مطرح شده است، مورد تایید مردم نیست.در یک کلام مردم برای تغییر وضعیت شان، احتیاج به تداوم گذشته را ندارد. مردم می خواهند که ساختارهای مدیریتی نظام، اصلاح شود و بجای حکومت داری بد، حکومت داری خوب داشته باشد. دلیل حضور و رای مردم در شانزدهم حمل برای "تغییر و اصلاح" بود.

دو – نقش رسانه و تکنولوژی در بسیج انتخاباتی 93

گفتگو دراین حوزه بسیار اهمیت دارد. تحول و دیگر گونیهای بی نظیری در عرصه مطبوعات ور سانه و تکنولوژی بدست آمده است. برخی گفته اند : توسعه تکنولوژی و رسانه در آغاز قرن 21 و رشد کمی و سرسام آور، مدیون اداره رییس جمهورکرزی است. رییس جمهوکرزی اگر هیچ کاری نکرده باشد، تنها همین دست آورد توسعه تکنولوژی و رسانه و آزادی بیان، برای خوبی حکومت وی کافی است. این حرف تاحدی پذیرفته شده است که تکنولوژی و استفاده از فن آوریهای علمی، در دهه حکومت رییس جمهورکرزی بی نظیر، و فوق العاده است. برخی دیگر به این اعتقاد هستند که تو سعه کمی دانش بشری، ریشه در حضور جامعه جهانی دارد و آزادی بیان هم از دست آورد حضور آنها می باشد. غرب و متحدان افغانستان نسبت به آزادی رسانه و توسعه تکنولوژی، اهتمام زیادی قایل می باشد. آنها گفته اند اگر حکومت و اداره رییس جمهورکرزی، جدای از حضور جامعه ، روی کار می آمد افغانستان به این دست آورد دست نمی یافت.

اما دید گاه سومی هم طرح شده و آن این است که دست آوردها محصول مشترک افغانستان و متحدانش می باشد. همان گونه که مفاسد به گونه ای مشترک اما با تفاوتهای بین حکومت افغانستان و جامعه جهانی تقسیم شده است. توسعه کمی تکنولوژی و رسانه های آزاد، نقش بسیار اساسی در انتخابات 93 را داشت. تاثیرگزاری رسانه به خصوص صفحات مجازی و اجتماعی، فیسبوک، تویتر، وبسایت و بلاگ و.. در اطلاع رسانی ، فوق العاده بود. اطلاع رسانی برای بسیج انتخاباتی با کم ترین هزینه انجام می شد. کافی بود که شما یک پیام برای گرد همایی به دوستان تان، در صفحه فیسبوک می گذاشتید، در فاصله زمانی بسیار کوتاه ، تمامی مردم آگاه می شد. اطلاع با کم ترین فرصت زمانی و در مواردی در همان ثانیه ها، به مردم می رسید. پیام شما تنها به دوستان که دارید در صفحه متوقف نمی شد. هردوست شما، با هزاران دوست خود، پیام را به اشتراک می گذاشت. نتیجه اینکه با استفاده ازتکنولوژی، با سرعت فوق تصور، پیام تان را به همه منتقل می کردید. در بسیج مردم در انتخابات 93 از تکنولوژی فوق العاده استفاده شد. درانتخابات شانزدهم حمل مردم افغانستان به درستی از فن آوری علمی استفاده کرد. تلفنهای همراه، درهرگوشه از افغانستان، بالاترین کمک را در اطلاع رسانی داشت. درکناراین مساله ده ها شبکه خبری تلویزیون و رادیوو روزنامه های چاپی، به شدت فعال و رویدادهای انتخاباتی را به بهترین صورت، به مردم گزارش می داد.

خوشبختانه انتخابات 93 با تکنولوژی برتر، سرکار داشت. استفاده از تکنولوژی ، به شدت هزینه هارا کاهش داد. نامزدان تنها در چاپ پرچم و پلاکارت و نقل انتقال مردم باید خرج می کرد اما درمورد اطلاع رسانی، تکنولوژی در خدمت شان قرار داشت. نامزدان با استفاده از تکنولوژی، از مردم شنید و به مردم پیام شان را منتقل کردند. تکنولوژی مدرن، بهترین ابزار تبادل افکار در انتخابات 93 بود. مردم افغانستان هم به درستی از این دانش در امر ملی شان بهره گرفت.

سه - ضعف مدیریتی انتخابات 93

همان گونه که اشاره کردم. حضور مردم در پای صندوقهای رای، بخاطر بهبود و تغییر درزندگی شان، و نقش رسانه و تکنولوژی برتر در بسیج مردم، در حد سنگین و غافل گیر کننده شد که مدیران اجرایی و عملیاتی انتخابات کم آوردند. به صورت واضحی کمیسیون مستقل انتخابات علیرغم وعده ها و اطمینان خاطری که به مردم داد، باز هم دربرابر اراده مردم کم آمد و نتوانیست به خواستهای مردم، به درستی عمل نماید. در شانزدهم حمل 93 در بسیاری محلات رای دهی، در همان نیمه های روز، اوراق رای تمام شد. صد ها هزار انسان هموطن را محروم کرد. مدیریت ضعیف و نا توان، نتوانیست برگه های رای دهی را به مراکز و محلات برساند. این مساله هم می تواند دلایل و انگیزه های سیاسی داشته باشد و هم عوامل تخنیکی و ضعف مدیریتی. ما دراین نوشته به عوامل سیاسی این کم کاری اشاره نمی کنم اما عوامل تخنیکی و مدیریتی نا توان کمیسیون را نمی توان، نادیده گرفت. گرچه حالا انتخابات با محروم کردن صدها هزار نفر، به پایان رسید و دیگر نمی شود برای شان کاری کرد واقعا جای تاسف است کاری که نباید می شد اما در روز انتخابات شد و به مردم برگه های رای نرسید این مساله را امروز تمامی رسانه های داخلی و خارجی ، مورد گفتگو قرار داده اند. عمده ترین شکایت مردم ، کمبود برگه های رای دهی است. مردم از فقدان امنیت شکایت نداشت و خیلی کم شنیده شد که مردم گفته باشند ما به دلیل نبود امنیت، رای ندادیم. مردم از نبود اوراق شکایت کردند و می کنند واین چالش و بی کفایتی ثبت، کارنامه کمیسیون گردید.

آمارها ، نشان می دهد که جمعیتی در حدود هفت و نیم میلیون نفر، موفق شدند که برگه های رای شان را در هوای بارانی به صندوقهای رای ، واریز نمایند . تمام جمعیت واجد شرایط برای رای، 13 میلیون بود و حالا هفت نیم میلیون ، رای داده اند. یعنی چیزی در حدود 60 در صد مردم به پای صندوقهای رای رفته و رای شان را استعمال کرده اند. 40 درصد از واجدین شرایط موفق به استعمال رای شان نشده است. یکی از دلایلی عمده آن، همین فقدان برگه رای دهی بود. گفته شده اگر این ضعف مدیریتی نمی بود احتمالا بین 70 تا 80 در صد مردم رای شان را به صندوقها، واریزمی کردند. کمیسیون مستقل انتخابات دراین مساله کوتاهی جبران ناپذیر و غیرقابل تو جیه را کرد. عجالتا ما همان دلایلی تخنیکی و ضعف مدیریتی را ، دلیل تضییع حق رای مردم می دانیم اما برخی گفته اند که این مساله نمی تواند بدون دلایلی سیاسی باشد.

محمد ناطقی 1393/01/18 ساعت 06:24 ب.ظ

0 نظر

گفتگوی اختصاصی محمد ناطقی دپلمات و کار شناس مسایل...

گفتگواختصاصی محمد ناطقی دپلمات و کار شناس مسایل سیاسی با خبرنگار ..شفقنا درمورد انتخابات 1393

با تشکر فروان از اینکه وقت گذاشته اید به سوالات ما پیرامون مهم ترین مساله افغانستان، انتخابات 93 پاسخ گفته اید . حال متن گفتگوی خبر مان را با جناب استاد ناطقی با هم پی می گیریم.

س - 1 با توجه به حضور مردم در کمپینهای تیم اصلاحات و همگرایی، انتخابات را چطور پیش بینی می کنید؟

ج – 1 با تشکر از شما. انتخابات 1393 یکی از رویدادهای مهم تاریخ معاصرافغانستان است. ما تا بحال چهارفاز انتخاباتی را پشت سر گذراندیم و این دور پنجم انتخابات می باشد. تفاوت انتخابات 93 با انتخابات گذشت، متعدد است. عمده ترین شاخصه آن در این مرحله این است که انتخابات با ظرفیتهای امنیتی خود افغانستان برگزارمی شود گرچه نیروهای بین المللی را در افغانستان داریم و لی آنها گفته اند تنها درمواردی خاصی، به کمک نیروهای امنیتی می روند. انتخابات 93 به این ترتیب با مدیریت و ظرفیتهای افغانستانی برگزار می شود. تیم اصلاحات و همگرایی از پروسه انتخابات با مدیریت ملی و نیروهای افغانی حمایت می کند اما می دانیم که تنها حکومت نیست که نقش در برگزاری انتخابات را دارد. و دیگر میکانیزمهای عملیاتی، نیز باید به صورت فعال شرکت نمایند. مشارکت مردم درانتخابات 93، مهم و اساسی می باشد.

خطری که شفافیت انتخابات را تهدید می کند، جعل و تقلب است. یگانه عاملی که خطرتقلب و متقلب را ازبین می برد و آن مشارکت مردم در پای صندوقهای رای در شانزدهم حمل 93 است. مایه بسیار خوشبختی و امید واری است که در انتخابات 93، موج بی سابقه ای حضور مردم در کمپینهای را داریم. تیم اصلاحات و همگرایی در شهرهای کابل، جلال آباد، مزار شریف، بامیان قند هار، مقام اول را دربرپای گرد همایی، بدست آورده است. و هیچ نامزدی نتوانسته است چنین گرد هماییهای پرشوری را، برگزار نماید در سایر شهرها هم تیم اصلاحات وهمگرایی ، در برگزاری همایشهای مردمی ، بسیار موفق بوده است. هدف از ذکر و برتری اجتماعات تیم اصلاحات و همگرایی این است که برنده انتخابات 93 همین تیم می باشد. معیار اگر رای مردم باشد، تیم این میدان و ساحت را برده است. میلیونها هموطن ما در گرد همایی تیم اصلاحات وهمگرایی شرکت کرده اند و فردا آخرین روز آن می باشد. با این وضع پیش بینی ما این است که تیم اصلاحات و همگرایی از هم اکنون انتخابات را برده است.

س – 2 در صورت پیروزی اصلاحات چه تغییری در جایگاه جامعه شیعه و هزاره رخ می دهد؟

جامعه هزاره و شیعه در قالب بافت ملی ، حقوق شهروندی جایگاه سیاسی شان بررسی و مورد مطالعه قرار می گیرد. در انتخابات 93 و ساخت تیم ها این مساله ثابت گردید که جامعه ما از مرحله تنهای، عبورکرده و حالا درخانواده کلان ملی شامل شده است. این مساله به این معنا نیست که ما در درون ملت استحاله شده ایم و هویت اتنیکی و مذهبی خود را نداشته باشیم. "احیا هویت" جامعه ما با مقاومت و رشادت به دست آمده و ما برای تثبیت آن هزینه های هنگفتی را داده ایم. آمارها این را نشان داده است که بیست درصد ترکیب جمعیتی افغانستان را مردم هزاره و شیعه احتوا کرده است . گرچه آمارهای هم و جود دارد که تا بیست پنج در صد جمعیت افغانستان را مردم هزاره و شیعه تشکیل می دهند. اما براساس فیصله بن 2001 مشارکت مردم ما در نظام سیاسی همان بیست درصد درنظرگرفته شد. دراین مورد چند سند امضا شده است یکی سند بن است دیگری اسنادی است که بارییس جمهور کرزی در انتخابات 1388 به امضا رسید و من خودم یکی از امضا کنند گان هردو سند هستم یعنی هم سند بن را امضا کرده ام و هم توافقتنامه با تیم رییس جمهور کرزی در انتخابات 88 را. سند سوم را با تیم اصلاحات وهمگرایی تنظیم کرده ایم این سند درواقع ادامه همان اسناد قبلی می باشد ودراین سند با زامضا من هست. در هر سه سندی که امضا شده و در هر سه سند ، همان مشارکت بیست درصدی در ساختار سیاسی در نظر گرفته شده است.

س – 3 در سیاست خارجی چه تغییرات عمده ای پیش خواهد آمد؟.

در صورتیکه ما به پیروزی دست یافته باشیم که یافته ایم زیرا اگر تقلب و مهندسی درکار نباشد همان گونه که اشاره کردم، تیم اصلاحات و همگرایی برنده انتخابات 93 می باشد. تیم اصلاحات و همگرایی یک برنامه ملی تهیه کرده دراین برنامه به سیاست خارجی پرداخته شده است. سیاست خارجی افغانستان را منافع ملی آن تعیین و تعریف می کند. ما براساس منافع ملی خود سخت به همگرایی منطقه ای و بین المللی نیاز داریم. سیاست موازنه مثبت، بستری مناسبی است که در سیاست خارجی طرح شده است. افغانستان در سیاست خارجی خود به کمک جامعه جهانی احتیاج دارد و دراین خصوص ده ها سند و پیمان استراتژیک را حکومت رییس جمهور کرزی با خارجیها امضا کرده است . سیاست خارجی ادامه همکاری در چارچوب معاهدات دو جانبه و چند جانبه است. سند همکاریهای امنیتی و دفاعی و امضای آن را تیم اصلاحات و همگرایی به نفع مردم افغانستان می داند و به همین دلیل است که مخالفت های رییس جمهور کرزی را موجه نمی داند.

همگرایی منطقه ای و تو سعه همکاریهای منطقه ای، نیز از عمده ترین، برنامه های سیاسی دولت اصلاحات وهمگرایی می باشد. افغانستان با همه کشورهای منطقه مناسبات حسنه و دوستانه باید داشته باشد و فضای اعتماد و همکاری، بسیار مهم در سیاست خارجی است. دلیل اینکه تروریزم درافغانستان فعال است و به عنوان ابزار جنگ نیابتی و استخباراتی را، در افغانستان راه انداخته، به نظرما عمده ترین دلیلش همین فضایی بی اعتمادی است. سیاست خارجی متکی بر ایجاد فضای دوستانه و احترام متقابل با کشورهای منطقه و فرا منطقه مد نظر می باشد. تغییرات عمده همان ثبات سیاسی و خارج شدن ازسیاست های سیال و شناور گذشته خواهد بود. درحال حاضردوستان افغانستان معلوم نیست. دلیل آن شناور بودن سیاست خارجی ما بوده است ما همان گونه که در سیاست داخلی خود احتیاج به ثبات داریم درسیاست خارجی خود هم باید مطمئن وبا ثبات حرکت نماییم.

س- 4 برای جلوگیری از تقلب در انتخابات تیم اصلاحات چه چاره ای اندیشیده است؟

این پرسش بسیار مهمی است هرروز برای درمان و علاج تقلب، جلسات پی هم گذاشته می شود. البته افغانستان یک اشتباه را کرد و آن نفی ناظران بین المللی و بی طرف از پروسه انتخابات بود. ما حالا ناظر و مرجع بی طرف در نظارت انتخاباتی را نداریم. انتخابات با نظارت ملی ، برنامه ریزی شده است. هزاران ناظر ازسوی احزاب سیاسی، شوراهای ولایتی، نامزدان ریاست جمهوری و جامعه مدنی ، بسیج شده اند که انتخابات 93 را نظارت نمایند. درکنار این مساله تاکید شده که حوزه های نا امن ازسوی حکومت افغانستان شناسی شود. درحوزه های نا امن امکان جعل و تقلب و جود دارد. مشکل انتخابات همین است که مراکز تخیلی ، کارتهای تقلبی و رای نیابتی به کار گرفته می شود. همه این موارد در حوزه های نا امن امکان دارد. حوزه های انتخاباتی به دو صورت طرح شده حوزه های امن و مراکز و محلات نا امن.

برای جلوگیری از تقلب و یا تضییع حقوق مردم در محلات امن، تاکید شده که تدابیردر نظرگرفته شود. تاحالا از 6777 مرکز رای دهی 787 مرکز نا امن اعلام شده است یعنی نود درصد مناطق امن برای انتخابات داریم و ده درصد حوزه های نا امن. این مساله مورد تایید است که در حوزه های نا امن صندوق گذاشته نشود. گفته شده که نمی گذارد. معیار برای تایید صندوقها در محلات و مراکز این است که ناظران باید آن را مراکز را تایید نماید. درغیر آن صورت، رای بدون حضور ناظران قبول نمی باشد. تدابیر گرفته شده ولی این نگرانی و جود دارد که حکومت از امکانات خود در جهت تیم مورد نظرشان استفاده نماید.

س – 5 در صورت پیروزی اصلاحات ما شاهد چه تغیراتی در سیستم حکومت داخلی خواهیم بود؟

همان گونه که در سیاست خارجی باید اصلاحات آورده شود و از سیاست متلون و شناورخارج و به یک سیاست ثابت در مناسبات خود دست یافته باشیم و منافع ملی را در توازن سیاست خارجی در نظر بگیریم. درسیاست داخلی هم سخت نیاز به اصلاحات داریم. اصولا فلسفه نام گزاری تیم به نام " اصلاحات و همگرایی" برخواست ازدو عامل و فاعل داخلی و خارجی بود. درعرصه سیاست داخلی باید تغییرات عمده در شیوه مدیریتی ایجاد شود. مشکل اساسی ما ، همان مدیریت خویش خوری، تقرریهای تلفنی، ملاحظات سمتی و تباری، بجای ارزشها وشایسته سالاری است که باید برداشته شود. حکومت داری خوب و حکومت قانون از عمده ترین تغییرات درسیاست داخلی خواهد بود. ما مشکل نا امنی داریم. مشکل بی کاری و فقر، ناداری. مشکل تبعیض و بی عدالتی درمدیریت ساختاری خود داریم. شایسه سالاری را ازبین برده ایم .

نتیجه این همه ، این شده است که حکومت و دولت ما غرق در فساد شود و هرسال نمرات عالی درفساد را داشته باشیم. برای مبارزه با تروریزم از تسهیلات متحدان خود حد اکثر استفاده را درعرصه های آموزش، تجهیز و مشوره دهی را خواهیم کرد. البته یکی از مسایل بسیارمهم، تغییر ساختار نظام سیاسی هم هست. نظام فعلی ما ریاستی و متمرکز می باشد و قانون اساسی هم بر همین اساس نوشته شده است. نظام دلخواه دولت اصلاحات و همگرایی، نظام پارلمانی وریاستی می باشد اما برای رسیدن به آن وقت و زمان و شرایط مناسب لازم است . قانون اساسی در سیاست داخلی و نظام اداری باید تغییر نماید.این مساله کاری آسانی نیست که دریک شب حل شود، ولی یکی از اصلی ترین برنامه ها، تغییرساختار سیاسی از ریاستی به پارلمانی وصدارتی می باشد.

پایان

محمد ناطقی 1393/01/13 ساعت 12:00 ق.ظ